Stratejik Planlama: İşletmenin Yol Haritası

Stratejilerin belirlenmesi gelecek için önemlidir, ancak stratejilerin yaratıcı düşünceler ile uygulanabilir olmasını sağlamak, stratejik düşünmenin, stratejik değişimin özümsenmesini sağlayabilmek, değişimin, dönüşümün, sürdürülebilirlik ve gelişimin başarısı için ana etkendir.

Stratejik Planlamada aşağıda belirtilen dört temel sorunun cevabının bulunması ile stratejilerin belirlenmesi gereklidir.

• Neredeyiz?
• Nereye ulaşmak istiyoruz?
• Ulaşmak istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz?
• Başarımız nasıl takip eder ve değerlendiririz?

Stratejik Planlama Uygulamasında 4 Aşama

1.) Kurumsal İş Analizi Aşaması

Bu aşamada şirketin; dış faktörleri ve iç faktörlerinin analizi ile risk, fırsat gelişim ve değişim alanlarının tespiti ile kurumun nerede olduğuna dair mevcut durum analizi yapılır.

Yapılacak Analizde İşletmenin;

• Karar Alma Süreçleri,
• Geleceğe Bakış Açısı Vizyonu,
• Sürdürülebilir Rekabet Avantajı,
• Sürdürülebilir Müşteri Avantajı,
• İşletme Kültürü,
• İşletmenin Gelişim Yönü,
• Organizasyonun Etkinliği,
• Kaynak Kullanım Verimliliği,
• Uyumlu Dengeli İşletme Modeli.

Her bir konu başlığını departmanlar bazında irdelenmesi, mevcut durum ile ilgili sonuçların elde edilmesi sürecidir.

2.) Aksiyon Planı Oluşturma Aşaması

Kurumsal İş Analizinde elde edilen sonuçlar, yönler ölçeğinde fırsatları ve tehditleri değerlendirerek seçeneklerin ortaya konulması ile aksiyon planları oluşturulur.

Şirketin varoluş gerekçesi misyon ve temel ilkeleri doğrultusunda, arzu edilen gelecek vizyonuyla, stratejik amaç ve hedefler belirlenir.

3.) Ölçme ve Kontrol Aşaması

Stratejik amaç ve hedefler doğrultusunda işletmenin kısa – orta – uzun dönem spesifik, somut ölçülebilir hedefleri; birimler düzeyinde dağıtılarak her bir birimin kısa, orta ve uzun dönem amaç ve hedeflere ulaşma yöntemi, detaylı iş planları ile bağlantılı hale getirilir.

Bu aşamada PUKÖ döngüsünden yararlanmak doğru yaklaşım olacaktır.

PUKÖ Döngüsü; ürünleri, kişileri, hizmetleri ve süreçleri iyileştirmek için yinelemeli bir yaklaşımdır.

PUKÖ Döngüsü süreci dört aşamadan oluşur,

• Planlama aşaması
• Uygulama aşaması
• Kontrol etme aşaması
• Önlem alma aşaması

İşin kimler tarafından; nerede, nasıl, ne zaman ve ne kadar sürede yapılacağının planlanması, yapılan planlamanın belirlenen kişiler ve yöntemlerle gerçekleştirilmesi, belirlenen hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediğinin kontrol edilmesi, olası sapmaların ilgili kişilere bildirilmesi ve planlanan faaliyetler ile yapılan uygulamalar arasında ortaya çıkan farklılıkların, sapmaların nedenlerinin araştırılması, bunların ortadan kaldırılmasına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi dört temel sürecin ana unsurudur.

Rekabetin hızlılık üzerine kurulu olduğu günümüzde, olası risklerin planlama aşamasında öngörülmesi daha kıymetli hale gelmiştir.

4.) İzleme ve Değerlendirme Aşaması

İzleme ve değerlendirme, işletmenin performansının stratejik hedefler doğrultusunda değerlendirilmesi eksik yönlerle ilgili iyileştirme faaliyetlerinin planlanması sonuç aşaması sürecidir.

Stratejik planlamanın başarısı için etkin bir planlama, gerçekçi bir gelecek konumlandırma, doğru zamanlama, tüm şirket çalışanlarının plana inanması ve stratejik planı özümsemesi, en önemlisi çalışanların düş gücüne sahip çıkmak gereklidir.

Şirketlerin hiç bitmeyecek yolculuğunda stratejik planlama süreci 10 temel adımla başarılı olur. Bu temel adımları birlikte detaylandıralım.

Stratejik Planlamada 10 Temel Adım

1. ) Vizyon ve Misyon Belirlenmesi

Organizasyonun, vizyon ve misyonunu stratejik planın ilk adımında net bir şekilde tanımlanmalıdır.

• Ne için varım?
• Nereye gideceğim?
• Şirket olarak benim görevim ne?
• Benim sorumluluklarım neler?

gibi geleceği şekillendirme odaklı sorulara anlamlı cevaplar bulunmalıdır.

Şirketlerin vizyonu olduğu gibi şirketi düş gücü ile geleceğe taşıyacak olan çalışanların da vizyonu vardır.

Burada en önemli unsur, şirket vizyonu ile bireysel vizyonunu bütünleştirebilecek olan çalışanlarla dolu bir organizasyon kurarak yolculuğa başlamış olmak gereklidir.

2.) Mevcut Durum (SWOT) Analizi Yapma

Organizasyonun içerideki güçlü yönleri ve zayıf yönleri ile dışarıdaki fırsat ve tehditleri belirlemek için mevcut durumunuzu analiz etmeniz gereklidir. Resminizi göreceğiniz bu analiz, doğru harita çizmenizi ve anlık değişen durumlarda daha hızlı kararlar almanızı sağlayacaktır.

“Ayna ayna söyle bana benden başka güzel var mı?’’ sorusunu yönelttiğinizde sizin için olumsuz ancak doğru yol çizmeniz için gerekli olan her türlü cevabı kabullenmeniz, eleştirme ve eleştirilme karşısında ayna ile aranızda içtenlikle döşenmiş bir yol olmalıdır.

Gelişim ve katkı odağı ile hareket eden şirketi eleştiren, gördüğü eksikliği çekinmeden dile getiren çalışanlarla çevrenizi donatın.

3.) Uzun Dönemli Hedefler Belirleme

Temelde belirlediğiniz vizyonunuza ve misyonunuza yaslanarak uzun dönemli hedeflerinizi belirlemelisiniz.

• 3 yıl sonra pazarın %50’sine hakim olacağım
• 5 yıl sonra fabrikamın kapasitesinde %100 artış sağlayacağım.
• 10 yıl sonra bütün işleri veliahtım küçük oğluma devredeceğim. Aile anayasamızı 5 yıl içinde yazacağız.

Yukarıda verilen örnekler gibi 3 yıllık, 5 yıllık, 10 yıllık hedeflerinizi belirleyip bu doğrultuda planlamalar yapmalısınız. Tabii ki hızla değişen ekonomik koşullar paralelinde 6 aylık ve 1 yıllık planlarınızı da oluşturmayı unutmayın…

4.) Kısa Dönemli Hedeflerin Ölçülebilir Olması

Kısa dönemli hedefler uzun dönemli hedeflere ulaşmak için atılan küçük adımları ifade eder. Bu adımların sonuçlarının kontrol edilmesi ve değerlendirilmesi önemlidir. Kısa dönemli hedefleriniz için attığınız adımları, organizasyonunuzun ilerlemesini izleyerek ve stratejik hedeflere ulaşmak için dinamik olmasını sağlayarak sürekli değerlendirmeniz gereklidir.

5.) Alternatiflerin Değerlendirilmesi

Farklı stratejiler ve eylem planları geliştirin ve bunları karşılaştırın. Potansiyel riskleri, getirileri ve kaynak gereksinimlerini dikkate alarak en uygun stratejileri seçin. Belirlediğiniz stratejilerinizin dinamik olması, ana hedeflerinizden sapmayacak şekilde değişen koşullara uyum sağlamanızı kolaylaştırır.

Ara sıra otoban dışındaki yollara da sapmanız olasıdır.

6.) Stratejik Planın Uygulanması

Seçilen stratejilerin uygulanmasına odaklanın. Planın etkin bir şekilde yol alması için organizasyonunuzu tümüyle paylaşın, tüm ekip üyelerine katılım ve sorumluluk duygusu verin. Organizasyonunuz içerisinde; Kimin? Nerede? Nasıl? Ne zaman? Aksiyon alacağını net bir şekilde tanımlayın.

Planın başarısında motivasyon ve sinerjinin en önemli unsur olduğunu unutmamak gereklidir. Yetkinliklere göre konumlama özgüven ve motivasyonu tetikleyerek, organizasyona ortak sinerji ile hareket etme kabiliyeti kazandıracaktır.

7.) İzleme ve Değerlendirme

Stratejik hedeflere ulaşmak için planın performansını düzenli olarak izleyin ve değerlendirin. Başarıyı ölçmek için belirli performans göstergeleri hazırlamanız gereklidir

Ölçemediğinizi geliştiremezsiniz.

8.) Esnek Olma Uyum Sağlama

Zamanla değişen koşullara uyum sağlamak için stratejik planınızı esnek tutun. Herhangi bir değişiklik veya beklenmedik durumla karşılaştığınızda, stratejilerinizi gözden geçirin ve gerekirse düzeltmeler yapın.

Planın dinamik olması sizi yolunuzdan alıkoymaz! Aksine hedeflerinize daha kolay ulaşmanızı sağlar.

9.) İletişim ve Ortak Sinerji

İletişim ve iş birliğinin olduğu ortamlarda, gelişim ve değişim vardır. Ekip üyeleri arasında; açık, şeffaf, dürüst ve gelişim odaklı iletişimi sağlamak durumundasınız. Bunu sağlayabilirseniz tüm yapının aynı resmi görmesini, aynı zirveye çıkmak için ortak sinerji oluşturarak birlik ruhu ile kol kola yürümesini sağlarsınız. Böyle ortamlarda başarı hikayesi yazılır.

10.) Teşvik Etme ve Ödüllendirme

Stratejik hedef yolculuğunda başarı ve başarısızlığı fark etmeniz gereklidir. Bu doğrultuda adil olarak ödüllendirme; bağlılığı ve başarıda sürdürülebilirliği sağlayacaktır.

ÖZETLE

Stratejik planlama yolculuğu; işletmenin uzun dönemli hedeflerine ulaşmak için atacağı adımları içeren, yön tayinini belirleyen süreçtir. Bu süreç organizasyonun mevcut durumunu değerlendirme, iç ve dış çevredeki fırsat ve tehditleri anlama hedeflere ulaşmak için güçlü ve zayıf yönlerin tespit edilmesi ile stratejilerin belirlenmesidir.

Organizasyonun vizyonunu ve misyonunu netleştirir, stratejik amaçları belirler, bu amaçlar doğrultusunda ölçülebilir hedefler koyarak kaynakların en verimli şekilde kullanılması için eylem planlarını oluşturur. Aynı zamanda izleme ve değerlendirme mekanizmasını içerir böylece organizasyon değişen iç ve dış faktörlere uyumunu sağlar.

Unutmayın! Şirketlerde Yolculuklar Hiçbir Zaman Bitmeyecektir.