Dış Ticaret ve Gümrük Bürokratik Yapısı

Dış Ticaret ve Gümrük ile ilgili durum ise şöyledir:

- Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanlığı yerine, Hazine Müsteşarlığı’ndan bazı birimler ile birlikte “Ekonomi Bakanlığı” oluşturulmuştur.

08.06.2011 tarihli 27958 mükerrer sayılı Resmi Gazete yayınlanmış 637 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK)i ile “Ekonomi Bakanlığı” kurulmuş, üzerinden 3 ay geçtikten sonra (17.09.2011 tarih ve 28057 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 653 sayılı KHKii ile) teşkilat ve kadro yapısında bazı değişiklikler yapılmıştır.

- Gümrük Müşteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanlığı yerine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan bazı birimleri de bünyesinde toplayarak “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı” oluşturulmuştur. iii

08.06.2011 tarihli 27958 mükerrer sayılı Resmi Gazete yayınlanmış 640 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı” kurulmuş ve üzerinden yine kısa bir süre geçmeden bazı değişiklikler yapılmıştır. iv

Devlet Bakanlıklarının kaldırılması, bazı Müsteşarlıkların ve Bakanlıkların yeniden yapılanmasının elbette değişen koşullara ve özellikle etkin kamu hizmeti sağlamaya yönelik girişimlerin ve çalışmaların hepsinin takdirle karşılanması gerekir.

Hangi açıdan bakarsak bakalım kısa vadede bu yeni yapılanmanın pratikte iş dünyasına bir şey kattığını söylemek mümkün değildir.

Orta ve uzun vadede ise genel olarak iş dünyasının ve bir çok bürokratın da önceden olduğu gibi “Gümrük” ve “Dış Ticaret” Müsteşarlıklarının bir Bakan’a bağlanması beklenirken tamamen ayrı bakanlık oluşturulması ile tamamen bağları kesilmemiş midir?

Küresel ekonominin artan rekabet ortamında maliyetlerini her boyutta düşürmeye çalışan işletmeler için Dış Ticaret ve Gümrük konularında tek bir Bakanlık ile ilişki içerisinde olma isteğinden daha doğal ve gerçekçi bir istek olabilir mi?

Bu konuda birkaç yazarın eleştirisinden başka gazete köşe yazılarında bu duruma özel olarak yeterli şekilde değinilmemiştir.

Güncel tartışmaların ilk konularından olan “cari açık” konusunda, “istihdam” konusunda, “teşvik” konusunda hangi bakanlık tam olarak yetkilidir?

Bu Bakanlıkların ayrı ayrı çalışmaları yine Ekonomi Koordinasyon Kurulu, Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu gibi kurullarda bir Başbakan Yardımcısı yönetimde toparlanacak ise Devlet Bakanlıkları yerine yeni Bakanlık isimlerinin olması pratik olarak bir şey ifade etmiyor. Bütçe açısından Devlet Bakanları’na güç vermek gibi başka bir şey amaçlanmış dense de iş dünyasına pratikte bir şey kazandırmayan teşiklatların devam ettirilmesinin istenmesi bazı konularda boşa zaman, emek ve para harcanmasına neden olacağı kesindir.

Oysa Gümrük ve Dış Ticaret Müsteşarlıklarının bir bakanlıkta yine iki Müsteşarlık seviyesinde birleştirilmesi sözkonusu olabilirdi. Her ne kadar her bakanlıkta bir müsteşar olması geleneği olsa da aynı binaları, ayrı veritabanını kullanmalarının yanında, bu iki büyük kurumun çok yakın çalışması yukarıda bahsedilen güncel konulardaki çalışmaları hızlandıracağı gibi etkin sonuçlar alınmasına da katkı sağlayacaktır.

Özetle, “cari açığın azaltılması”, “istihdamı artırmak”, “yeni teşvikler” gibi konularda ilgili her Kurumun, Bakanlığın, Müsteşarlığın ortak çalışmaları çok önemli olduğu bilindiği bir ortamda, hızlı ve etkin sonuçlar ve özellikle kalıcı ve küresel ekonomide Türk iş dünyasının rekabet gücünü artırıcı uygulamaları sağlamanın, öncelikle en azından bürokratik yapı ile “engel” olmamak gerektiği apaçık ortadadır.

I http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/20110608m1.htm
II http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/09/20110917-1.htm
III http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/20110608m1.htm
IV http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/10/20111011M1-1.htm