İş Planı Nasıl Hazırlanır?

Özellikle orta ölçekli şirketler büyümelerini takiben eğer öz sermaye eksikliği çekiyorlarsa dış finansman kaynaklarına başvurmak durumunda kalıyorlar. İşte bu aşamada iyi bir iş planı çok önemli olabiliyor.

Bu ihtiyaçları dikkate alarak iş planı modeli ve içeriği konusunda bir çerçeve sunmaya çalışacağım.

İş planı, pazarlama planından farklıdır. Pazarlama planı şirket içindir ve şirket tarafından hazırlanır. İş planında ise hedef şirket dışıdır. Ya iş fikrini hayata geçirecek bir yatırımcıyı ikna etmek için veya bir finansman kurumundan ilave sermaye bulmak için hazırlanır. Bu nedenle pazarlama planı konularına ilave olarak tesis, ekipman yatırımları ve organizasyonel konularıda içerir.

İş planı potansiyel bir yatırımcıya dönük olduğu için bütün plan ikna etmeye dönük bir mantıkla ve şu soruların cevabını verecek şekilde kurgulanmalıdır. Ki bu sorular olası bir yatırımcının merak edeceği

Neden Bu İşe Yatırım Yapmalıyım?

Yatırımcı, sermayesi ile daha çok kazanmak isteyecek kişidir. Yatırımcı için öncelikli soru neden ilgili işe yatırım yapması gerektiğidir. Bunun için Pazar büyüklüğü, karlılık potansiyeli ve fırsatı, rekabetçi fırsatlar ve avantajlar ile iş fikrinin cazibesi vurgulanmalıdır.

Ne kadar yatırmalıyım?

Yatırımcı için ikinci soru yatırımın kendisi için getireceği mali ve manevi külfet ve sorumluluklardır. Öncelikle yatırım maliyetinin ne olacağı ve ne kadar sürede geri kazanılacağı soruları cevaplanmalıdır.

Ne kadar kazanacağım?

Üçüncüsü yatırımcı ne kadar kazanacağını merak eder. Kararında asıl belirleyici olanda bu kazanç aritmetiğidir. Bu nedenle iş, hayata geçtiğinde ne kadar ciro ve karlılık edileceği belli periyotlarda gösterilmelidir.

Nasıl kazanacağım?

Buraya kadar tasvir edilen konuların reel ticarete ve hayata nasıl aktarılacağının gösterilmesi gerekir. Yani potansiyel karlılık nasıl fiili hale getirilecektir. Üstelik yatırımcı sektör dışından olacağı için sektörü, şirketi anlamasını sağlayacak şekilde ; ürünler, 4P tasarımı, pazarlama&marka stratejisi, üstünlükler, satış organizasyonu ve taktikleri gibi konular sergilenmelidir.Önereceğim model zaten bu unsurları içerecektir.

YÖNETİCİ ÖZETİ

Yönetici özeti iş planı yazımı tamamlanınca en son yazılmalıdır. Bütün iş planı bir-iki sayfada özetlenmelidir. Bu bölümde iş fikrinin kendisi, hedefler,mevcut durum, kritik başarı faktörleri ve finansal ihtiyaçlar özetlenmelidir

PAZAR ANALİZİ

Yatırımcıya pazar en genel şekilde tanımlanmalıdır. Pazar büyüklüğü, segmentleri, büyüme trendi, hedeflenen Pazar, pazarın karlılık potansiyeli gibi konular değerlendirilmelidir. Pazar büyüklüğünü gören bir yatırımcı iş fikrinizin veya şirketinizin potansiyelini daha iyi değerlendirir.

RAKİP ANALİZİ

Rekabet ortamı tasvir edilmeli, ana rakipler ve başlıca özellikleri belirlenmelidir. Rekabetin şiddeti, segmentlere göre farklılaşma durumu, en başarılı ve başarısız rakipler ve nedenleri tartışılmalıdır.

MÜŞTERİ ANALİZİ

Müşteri analizi müşterilerin demografik özellikleri ile başlamalıdır. Müşterilerin mevcut ürün ve hizmetler karşısında yaşadıkları sıkıntı ve problemler analiz edilmeli, varsa karşılanmamış ihtiyaçlar ve sizin ürününüzün dolduracağı boşluklar belirtilmelidir. Rakip ürünlerin çözemediği veya eksik kaldığı müşteri ihtiyaçları ve sorunları tespit edilmelidir. Bu analizden yola çıkılarak müşteri segmentasyonu yapılmalı ve hedef müşteri kesimi belirlenmelidir. Müşteriler hizmete karşı tutum ve alışkanlıkları analiz edilmelidir.

MÜŞTERİ DEĞER ÖNERİSİ (KONUMLAMA ve STRATEJİ)

Müşteri analizi bölümünde tespit ettiğiniz müşteri sorunları ve karşılanmamış ihtiyaçlar ve boşluklara odaklanarak rekabetten nasıl farklılaşılacağı ve bu farklılaşma etrafında nasıl bir fayda ve değer sunulacağı tanımlanmalıdır. İşin özü rekabetten farklılaşma, müşteriyi cezbedecek bir değer sunma ve rakiplerin karşısında nasıl avantaj yaratılacağıdır. Bu bölüm daha sonra pazarlama planınızda konumlandırma stratejisinin de temelini oluşturacaktır.

İŞ VE GELİR MODELİ

Özellikle iş modeli bir innovasyonu içeriyorsa bu bölümde açıklanmalıdır. Aynı şekilde nasıl gelir elde edileceğide formüle edilmelidir. Varlık satışı, kullanım ücreti, abonelik ücreti, kiralama, lisans verme vb. gelir modellerinin hangisi ile çalışılacağı belirtilmelidir. Günümüzün rekabetçi koşullarında müşteri değer önerisi ile birlikte en önemli konu iş ve gelir modeli&innovasyonudur. Bu konuya özel bir önem verilmelidir.

ÜRÜN VE HİZMETLER

Bu bölümde pazara sunacağınız ürün ve hizmetler üzerinde durabilirsiniz. Özellikleri, farklılıkları, faydaları, tüketicinin gözündeki yeri ve değeri gibi konular işlenir. Bu aşamada konumlandırmayı açabilirsiniz. Ürününüzü nasıl konumlayacağınızı, nasıl bir algı ve imaj yaratmak istediğinizi aktarmalısınız. Bu bölümü rakiplerin ürünlerinin değerlendirilmesi ile zenginleştirin. Rakip hizmetler&ürünler tanımlanmalı, karşılaştırılmalı, bir matris ile sizin ürün& hizmet ile rakiplerinizin ki fiyatları, faydaları, özellikleri, satış metotları , dağıtım kanalı vb. karşılaştırılmalıdır.

PAZARLAMA STRATEJİSİ

Bu bölümde ürününüzün&hizmetinizin tanıtımı, satışı ve dağıtımı için uygulayacağınız metot tarif edilmelidir. Satış taktikleri, promosyon stratejisi, iletişim stratejisi ve mecraları mümkünse bütçe ve zaman planı ile sunulmalıdır.

GEREKLİ KAYNAKLAR

İş fikrini hayata geçirmek için gerekli kaynaklar tanımlanmaldır o Fiziksel kaynaklar;Tesis, bina, ofis, ekipman, teknoloji vb

• Entelektüel Kaynaklar: Patentler, ortaklıklar, işbirlikleri, müşteri veritabanı vb
• İnsan Kaynağı: Spesifik iş gücü gerekliliği vb
• Mali Kaynaklar; Kilit finansal beklentiler bu aşamada belirtilmelidir. Fizibilite analizi bu aşamada sunulabilir.

GEREKLİ SÜREÇLER VE YETKİNLİKLER

İş fikrini hayata geçirecek kritik iş süreçleri ve yetkinlikler, bunlara sahip olunup olunmadığı, değilse nasıl sahip olunacağı tanımlanmalıdır. Kuvvetli bilgi teknolojisi yatırımı, bilişimci işgücü, pazarlama yetkinliği vb

FİNANSAL TABLOLAR

• Büyüme Planı (5 yıllık)
• Gelir-Gider Başlangıcı
• Gelir Gider Analizi
• Kar ve Zarar

Organizasyonel yapı, şirketin departmanları, yönetim şekli, insan kaynakları,müşteri hizmetleri gibi konular değerlendirilebilir.İnternette yapacağınız bir taramada onlarca iş planı örneği bulabilirsiniz. Hepside aynı noktaya çıkar. Hepsida kullanılabilir. Şekilin ötesinde asıl konu yatırımcının nasıl ikna edileceğidir. Önerdiğim modele uygun hazırlanacak bir planda olası bir yatırımcı karar vermesi için gereken bütün bilgileri bulacaktır. Unutmayın iş planı bir üniversite tezi değildir. Bir yatırımcıyı ikna etmeye dönük bir rapordur. Kısa, öz ve ikna edici olmalıdır.