Deloitte “Kamu Sektöründe Finansal Otorite Olmak” raporu

Deloitte kamu yönetiminde finans fonksiyonunu tüm boyutlarıyla inceleyen kapsamlı bir rapor yayınladı. “Kamu Sektöründe Finansal Otorite Olmak” başlıklı rapor, 28 ülkede 200’den fazla önde gelen kamu kuruluşu ile yapılan anket ve görüşmeler sonucunda hazırlandı. Çalışmanın sonuçlarına göre, finans fonksiyonunun kamu yönetimindeki önemi giderek artıyor. Buna karşılık kamu kuruluşları bu alanda yeterli beceriye sahip değil. Çalışmaya katılan kamu kuruluşlarının yalnızca üçte biri, kamu hizmetlerindeki temel ihtiyaçları karşılamak için gerekli finansal yönetim becerilerine sahip olduklarına inanıyor.

Deloitte Türkiye Kamu Endüstri Lideri Gökhan Alpman raporu yorumlarken şunları söyledi:

“Kamu hizmetleri 21. yüzyılın ihtiyaçlarına cevap verebilmek üzere hızlı bir değişim içine girmiştir. Ülkemizde de kamu alanında son yıllarda 5018 sayılı “Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu”’nun yayımlanması ile başlayan ve buna bağlı gelişmelerle devam eden hızlı bir süreç yaşanmaktadır. Dolayısıyla kamuda finans alanında ülkemizi çağdaş uygulamalara yakınlaştıran ciddi adımlar atıldığını görüyoruz. Her ne kadar ankete katılan Türk kuruluşu bulunmasa da, sonuçların dünya kamu sektöründeki finansal değişimi gösteren en kapsamlı verileri sunduğunu ve ülkemizdeki kamu kurumlarının karşılaştırma yapması için gerçek kriterleri ortaya koyduğunu düşünüyoruz. Kamu kuruluşları bazı eksikliklerin giderilmesi için finansal becerilerin geliştirilmesi ve tamamlanması gerektiğinde görüş birliği içindedirler.”

Finansal beceri başarılı yönetimin temeli

Kamu kuruluşlarının finansal yönetim anlayışının gelişmesi bu kurumların asli işlevlerini icra edebilmeleri açısından kritik bir önem taşıyor. Kamu sektöründe finansal yönetim işlevlerinin etki sahası, ücret, sağlık, emeklilik ve altyapı maliyetlerindeki artışlar gibi ortaya çıkan mali zorlukların bir çözüme ulaştırılmasından, kurumsal sonuçlara odaklanma ve şeffaflık ihtiyacı gibi taleplerin karşılamasına kadar olan geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Bu kadar kapsamlı bir rolü bulunan finans yönetime yeterince yansıyamıyor. Kamu finans yöneticilerinin üst yönetimdeki karar verme sürecine katılabilmeleri için önemli engelleri aşması gerekiyor. Çalışmaya katılan kamu kuruluşlarının sadece üçte biri kritik zorlukları aşabilmek için gerekli olan finansal yönetim becerilerine sahip olduklarına inanıyor.

Devletin ihtiyaçları ile finansal beceriler arasındaki uçurum

Deloitte’un raporu, kamusal finans yönetiminin başarısızlığa uğramasına yol açan dört temel sorunu; karar verme aşamasında bilgilerin güncel olmaması, maliyet bilgisinin yetersiz olması, yatırımlar ile bunların sonuçları arasındaki ilişkinin tam olarak anlaşılamaması ve risk yönetiminin yetersiz olması şeklinde sıralıyor.

İyi karar verme mekanizmasının ilk şartı doğru ve güvenilir veriler ile finansal bilgilere zamanında erişmek olmasına karşın ankete katılan kamu çalışanlarının %65’i, kurum performansının geliştirilmesinde güncel bilgiye sahip olmamanın sağlıklı kararlara önemli ölçüde engel oluşturduğunu ifade ediyor. %63’ü ise program yöneticilerinin kendi hizmet ağlarındaki toplam maliyetleri bilmediklerini düşünüyor. Ankete katılanların yalnızca %27’si kendi kurum becerilerini temel düzeyin ilerisinde olarak tanımlıyor.

Finans fonksiyonu daha çok taktik ihtiyaçlara cevap veriyor

Finans fonksiyonunun gerçek potansiyelini kullanabilmesi için farklı kritik rol ve sorumlulukları üstlenmesi gerekiyor. Bu roller ana hatlarıyla şöyle sıralanıyor:

Yönetici; kurumun varlıklarını korumak ve kayıtları doğru bir şekilde tutmakla sorumlu,
Operatör; sistemleri bir standarda bağlayarak, konsolide ederek veya otomatikleştirerek kaynakların ölçülü kullanılmasını sağlamaktan sorumlu,
Stratejist; karar sürecinden sorumlu kişilere doğru, ilgili ve zamanında finansal bilgi sağlamaktan sorumlu,
Katalizör; organizasyonun etkin bir yönetime odaklanabilmesi için farklı yönetim kademeleri, insan kaynakları, bilgi teknolojileri ve diğer bölüm liderleri ile işbirliği yaparak kamuya yönelik finansal vizyonu canlı tutmaktan sorumlu.

Deloitte araştırmasına katılan kurumların birçoğunun Yönetici ve Operatör rollerindeki yeterliliklerinin, Stratejist ve Katalizör rollerindeki yeterliliklerine göre çok daha fazla olduğu görüldü.