Dijital uçurumu kapamak: Perakendenin dönüşümünde Nesnelerin İnterneti

İnternetin perakende sektörünü kökten bir şekilde yeniden şekillendirmeye başlamasının üzerinden neredeyse 20 sene geçti. İlk .com satıcılarından e-ticaret devlerine, yeni ve eski tüm perakendeciler, tüketicilerin her daim değişen ürün arama ve satın alma şekillerine uyum sağlamaya çalıştı. Bugün, nihayet, birçok şirket, İnternet perakendeciliği ile yüzleşerek çok kanallı modeller ile internet üzerinden, mağazalarda ve mobil platformlarda, geniş seçenekler ve düşük fiyatlar sunarak benzersiz ve bütünsel bir alışveriş deneyimi sunuyor.

Stratejiden inovasyona: Internet perakendeciliğinin yükselişi

Perakende sektöründe rekabetçilik her sektörde olduğu gibi belirli alanlarda seçim yapmayı gerektiriyor. Bir şirket tüm özelliklere sahip ve yüksek fiyattan satabileceği bir ürünü piyasaya sürerek daha yüksek kar marjı sağlayabilir, ancak az sayıda müşteri bu ürünü satın alabileceği için satış rakamları düşük seviyelerde kalır. Ya da sade bir ürünü piyasaya düşük fiyattan sürerek, satacağı ürün sayısına güvenerek, düşük kar marjını yüksek stok devir hızı ile telafi edebilir.

Perakende tarihinin büyük bölümünde, en önemli seçim yapılması gereken noktalardan biri stok taşımanın getirdiği maliyet ve fayda ile ilgili olmuştur. Müşteriler mağaza raflarında veya mağaza stoklarında bulunan ürünlerden seçim yaparak satın alma işlemlerini gerçekleştiriyorlardı. Perakendecilerin müşterilerin ne zaman ne isteyeceğini isabetli bir şekilde ölçebilmelerinin sadece birkaç yöntemi olduğu için müşterilere istediklerini sağlamanın tek yolu ürünü fiziksel olarak taşımaktan geçiyordu. Daha yüksek sayıda seçenek sunmak, daha çeşitli ürünü tedarik etmek, taşımak ve elde tutmak anlamına geldiğinden stok maliyetlerini de yükseltiyordu. Alternatif olarak, bir perakendeci sunduğu seçenekleri azaltarak daha düşük stok maliyetleri sağlayabilir ve bunu müşterilere daha düşük fiyatlar şeklinde yansıtabilir ya da kendisine daha yüksek bir kar marjı elde edebilirdi. Bir şirketin stratejisi işte bu kararı ele alış şekilleri ile belirleniyordu.

Son yirmi yılda İnternetin neredeyse her yerde kullanılmaya başlanmasıyla, maliyet ya da seçenek odaklı stratejilerden elde edilen rekabet avantajı giderek yok oldu. İnternet çok kanallı modellerin gelişimine katkı sağlayarak ve hatta daha köklü bir şekilde, dijital ve geleneksel perakendecilik arasındaki çizgiyi bulanıklaştırarak tedarik zincirindeki maliyet-seçenek sınırlamasını etkili bir şekilde ortadan kaldırdı. Artık müşteriler elde bulunan stoklarla sınırlı kalmıyor; ürünleri internetten arama, mağazadan alma veya eve teslim seçenekleri ile her mağaza bütün ağ çapındaki ürünleri etkili bir şekilde taşıyor. Artık perakendeciler ucuzu ve seçeneği bir arada sunabiliyor. Olabilecek en ucuz fiyata en geniş ürün yelpazesini sunmak gerçek bir inovasyon olarak karşımıza çıkıyor.

Internet perakendecilerin çalışma şeklini kökten değiştirdi. Uzun süredir devam eden stok tutma maliyetleri ve müşteriye seçenek sunma arasında seçim yapma zorunluluğu zayıfladı, eski farklılaşma kaynakları yok oldu ve yeni rakipler ortaya çıktı. Müşterilerin perakende deneyimleri üzerinde dijital etkinin yaygınlaşması ve müşterilerin internet ve mağaza deneyimleri arasında kusursuz bütünsellik beklentisi ile “e-ticaret” artık “ticaret” haline geldi. Perakendeciler bu yeni zorlukla başa çıkmaya çalışırken bazıları müşterilere sundukları ürün çeşitliliğini en üst seviyeye çekerken, bazıları da daha özelleştirilmiş bir yaklaşımla müşterilere istekleri doğrultusunda ürün sunmaya başladı.

Nesnelerin İnterneti hakkındaki görüşlerimiz gelişmeye devam ediyor olsa da bir şey net bir şekilde ortada: Ancak nesnelerin internetinin etrafında dönen veri yönetimi, gizlilik/mahremiyet, iş analitiği vb. önemli sorunları çözebilen şirketler kendilerini rakiplerinden farklılaştıracak bir konuma erişebilecekler. Nesnelerin interneti yatırımlarından gerçek anlamda değer elde etmek için perakendeciler daha geniş düşünmeli, artırılmış zekâ gibi destek teknolojilerini ve inovatif uygulamaları kullanmayı değerlendirmeliler.

Deloitte Türkiye