Mülteciler Sorun mu, İş Gücü mü?

Mülteci Kimdir?

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), mülteciyi "ırkı, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba üyeliği veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm görme korkusuyla ülkesini terk eden kişi" olarak tanımlar.

Göçmen ise, ekonomik, ailevi veya diğer nedenlerle ülkesini isteyerek terk eden ve başka bir ülkeye yerleşen kişidir.

Mülteciler ve göçmenler arasındaki temel fark, mültecilerin zorunlu göç etmesidir.

Düzensiz Göç Nedir?

Düzensiz göç, yasadışı yollardan bir ülkeden başka bir ülkeye yapılan göçü ifade eder. Bu göç türü, genellikle göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti gibi suç faaliyetleriyle ilişkilidir .

Neden İltica Ediyorlar?

İltica nedenleri arasında ekonomik, siyasal, dini ve etnik nedenler yer alır. Ekonomik iltica, kişilerin ekonomik fırsatlar arayışıyla başka bir ülkeye sığınmasıdır. Siyasal iltica ise, kişilerin siyasi baskılar nedeniyle sığınma talep etmesidir . Örneğin:

• Suriye: 2011'den bu yana devam eden iç savaş nedeniyle milyonlarca Suriyeli mülteci durumuna düşmüştür.
• Afganistan: 2021 yılında Taliban'ın tekrar iktidara gelmesi, pek çok Afgan'ın ülkesini terk etmesine neden olmuştur .
• Afrika: İç savaşlar, siyasi istikrarsızlık ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle birçok Afrikalı, Avrupa'ya göç etmektedir .

Nereden Geliyorlar?

• Türkiye: 2022 itibarıyla Türkiye, 4 milyondan fazla mülteciye ev sahipliği yapmaktadır. Bunların büyük bir kısmı Suriyelidir. Ayrıca Afganistan, İran ve Irak'tan da göçmenler bulunmaktadır .
• Avrupa: 2021 yılında, Avrupa Birliği'ne yapılan iltica başvurularının sayısı 630,000'e ulaşmıştır. Başvuruların büyük kısmı Suriye, Afganistan ve Irak'tan gelmektedir .
• ABD: ABD'ye iltica başvuruları, özellikle Meksika sınırından gelen göçmenlerle artmıştır. 2021 yılında, ABD'ye yapılan iltica başvurularının sayısı yaklaşık 300,000'dir. Meksika üzerinden gelen göçmenlerin büyük kısmı Orta Amerika ülkelerindendir (Honduras, Guatemala, El Salvador) .
• Ukrayna: 2022'de Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sonucu, milyonlarca Ukraynalı mülteci Avrupa ülkelerine sığınmak zorunda kalmıştır .

Neleri Göze Alıyorlar?

Mülteciler, iltica etmek için büyük tehlikeleri göze alırlar. Botlarla denizde seyahat, kamyon kasalarında gizli bölmelerde yolculuk ve insan kaçakçılarının eline düşmek gibi riskler bu sürecin parçasıdır. 2020 yılında Akdeniz'de 1,200'den fazla mülteci hayatını kaybetmiştir .

İltica Başvurusu Nasıl İnceleniyor?

Türkiye'de iltica başvuruları, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından incelenir. Avrupa Birliği'nde ise bu süreç, her ülkenin kendi göç ve iltica dairesi tarafından yönetilir. Almanya'da, iltica başvurusu yapanlar 8-10 sertifika almak zorundadır ve süreç yaklaşık 8 ay sürer.

Türkiye'deki mültecilere Türkiye'de kalmaları için AB, mali destek sağlamaktadır.

Bir Mültecinin İş Gücüne Dahil Olma Süreci ve Maliyeti

Mülteciler, iltica başvuruları incelenirken kamplarda kalır. Türkiye'de bu süreçte mültecilere barınma, gıda ve sağlık hizmetleri sunulmaktadır. Kişi başı maliyet yıllık ortalama 3,000 USD civarındadır .

İltica başvuruları kabul edildikten sonra, mülteciler belirli şartları sağladıklarında iş gücüne dahil olabilirler.

Mülteciler genellikle o ülkenin yerel iş gücünün yapmak istemediği, düşük ücretli ve kötü özlük haklarına sahip işlerde çalışırlar. Bunlar arasında paket taşıma, şoförlük, temizlik, inşaat, fabrika işçiliği, bulaşıkçılık gibi işler bulunmaktadır .

İltica Başvurularının Red Oranları

• Almanya: 2020 yılında, Türk vatandaşlarının iltica başvurularının kabul oranı %13,5'tir. Suriye'den gelen başvuruların kabul oranı ise %88,5'tir .
• Fransa: 2021 yılında, toplam başvuruların %25'i kabul edilmiştir. En yüksek kabul oranı Afganistan'dan gelen başvurulardadır .
• İtalya: 2021 yılında, başvuruların %42'si kabul edilmiştir. Nijerya'dan gelen başvuruların kabul oranı %20'dir .
• Türkiye: 2021 yılında, Afganistan ve Suriye'den gelen başvuruların kabul oranı sırasıyla %70 ve %80 civarındadır .

Bilanço

Göçmenlerin entegrasyonu, ekonomik katkı sağlayabilir. Almanya'da mültecilerin iş gücüne katılımı, ekonomiye yıllık 1,5 milyar Euro katkı sağlamaktadır .

Ancak, entegrasyon maliyetleri de dikkate alındığında, kısa vadede ekonomik zorluklar yaşanabilir. Örneğin, Almanya'nın 2015-2020 yılları arasında mültecilere harcadığı toplam tutar 30 milyar Euro'dur. İş gücü açığı ise 700bin kişidir. Ancak bunun önemli bir kısmı kalifiye eleman ihtiyacını içerir. Yani mülteci dışında göçmen ihtiyacı vardır.

Kaynaklar

1. UNHCR, 2022.
2. IOM, 2021.
3. Amnesty International, 2020.
4. Human Rights Watch, 2021.
5. World Bank, 2021.
6. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, 2022.
7. Eurostat, 2021.
8. US Department of Homeland Security, 2021.
9. UNHCR Mediterranean Situation, 2020.
10. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, 2022.
11. Federal Office for Migration and Refugees (BAMF), 2020.
12. European Commission, 2020.
13. AFAD, 2021.
14. German Federal Statistical Office, 2021.
15. French Ministry of the Interior, 2021.
16. Italian Ministry of the Interior, 2021.
17. German Economic Institute, 2021.
18. Federal Ministry of Finance, Germany, 2020.