Artık Tarih Tekerrür Etmiyor, McNamara Yanılgısı

Temelde bu bilimsel yönetim anlayışının hakim olduğu yıllardan bu yana gelen bir eğilimdir.

Bu durumlarda, ölçülmesi zor olan veya ölçülemeyecek şeyleri gözardı etme eğilimimiz oldukça yüksektir, bunları yeteri kadar önemsemeyiz.

Evet, rakamlar çok önemlidir ancak unutulmaması gereken bazı prensipler de var;

• Artık geçmişteki rakamlar her zaman, özellikle geleceği tahmin etmeye çalışırken yeterli olamıyor. Yani artık eskisi gibi "tarih tekerrürden ibarettir" diyemiyoruz. Değişimin logaritmik hızı bunu önlüyor.
• Ayrıca geleceği belirleyen ve ölçülemeyen faktörlerin önemi çok büyük ve hatta belirleyici olurlar.

Değişimin logaritmik hızından dolayı artık teknolojik eğilimler, sosyal eğilimler, kişisel tercihler gibi bir çok faktör eski yapıya göre çok hızlı değişim, hatta sapma getirdiği için geçmiş ve geçmişin rakamları yeterli olmakta zorlanıyor, bizi yanıltma ihtimali yükseliyor. Bunların büyük bir kısmı da zaten ölçülebilir değil.

Bu yanılgı adını, 1961-68 yılları arasında ABD Savunma Bakanlığı yapmış olan ve ABD'nin Vietnam Savaşını kaybetmesinden sorumlu olarak görülen Robert McNamara'dan almaktadır.

McNamara ve generalleri savaşı değerlendirirken sadece ölçülebilir faktörleri ön planda tutarak ölçülmesi zor veya imkansız olan faktörleri yok varsayarak savaşı kazandıkları kanısına varırken kaybetmişlerdir.

Önem verdikleri temel gösterge giderek artan öldürdükleri Viet Kong asker sayısı olmuş, ancak buna karşılık işgal altında ülkesini savunan asker psikolojisini ve moralini, bağımsızlık arzusunu ölçemedikleri için yok saymışlar ve savaşı kazandık zannederken kaybetmişlerdir.

McNamara'nın karar verme ve öngörü mantığı;

• Kolaylıkla ölçülebilen şeyleri ölç. Bu tabi ki geçerli, ama yeterli mi ?
• Kolay ölçülemeyen faktörleri gözardı et veya geçici bir ağırlık ver. Bu yapay ve yanıltıcı bir yaklaşım.
• Kolay ölçülemeyen faktörleri önemsiz varsay. Bu körlük oluyor.
• Kolay ölçülemeyen faktör zaten ortada olmayan bir faktördür. Bu ise intihardan farksızdır.(wikipedia)

Bu varsayımlarla hareket eden McNamara savaşın kaybedilmesine neden olmuştur.

Plan ve stratejileri yaparken bunları göz önüne almamız gereklidir, hatta şarttır.