En Yapılabiliri Bulmak

Gençlere çok özeniyorum. Karşıma her oturduklarında, daha da heyecanlı görüyorum onları. Birer fikir canavarına dönüşmüş oluyorlar resmen. Çoğunun hem eğitim aldıkları alanlarda, hem kimsenin cazibesine karşı koyamadığı e-ticaret alanında hem de girişimci danışmanlarının bile %99’ unun uçuk bulacağı tarzda en az üç iş fikri oluyor. Nicelik bakımından daha zengin senaryolar da var tabii.

Dahası; her birini yapabileceklerine ve müşteri kitleleri tarafından talep alacaklarına dair inancı tam. Aslına bakarsanız, şimdiden Fikir Üretim Makinesi Vol 1.0 keşfedilmiş durumda…

Bu durum, onlardan müthiş hamleler ve zeki girişimler beklediğimiz gençlerin; öncelikle girişimcilik kültüründen payına düşeni almış, farkındalığı yüksek bir neslin parçası olduğunun bir göstergesi niteliğinde. TÜBİTAK’ ın 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı’na başvuran girişimci adaylarının %66’ sının 30 yaşın altında olması ve benim bireysel danışmanlık yaptığım iki şehrin (İstanbul & Eskişehir) en çok başvuru alınan şehirler sıralamasında ilk 4’te bulunması, tezimi doğrulayan istatistiki bir veridir diye düşünüyorum. Hal böyleyken genç bireylerin yaratıcılık seviyesinin yüksek olduğu görülmektedir ki, bağlı olarak kendilerinden yenilikçi yapılar oluşturmaları yönündeki beklentiler de gayet masumdur.

Dikkat edilirse, aynı durum bir başka gerçeğin de habercisi. Fikir üretimi sertifikasına en yüksek puanlarla sahip olan bu gençlerin, pazar araştırması ve fizibilite çalışması kısmında birtakım eksiklerinin bulunduğu söylenebilir. Bu yazımız, doğrudan bu genç arkadaşlarımıza ve benzer konumdaki diğer kişilere açık bir mektuptur…

Yapılabilirlik Araştırmasından Önce Değerlendirme

Ancak -tecrübe ile sabit- bazı öğrenmelerimiz olduğunu da unutmayalım. Bir kişinin, bu kadar potansiyel çalışmayı bir arada yürütebilmesi ve hepsini sonuca ulaştırması mümkün değildir. Her şeyden önce, limitli olan vizyon ve enerjimizin bu yükü kaldırabileceğini düşünmek bile talihsiz olacaktır. O halde yapmamız gereken, fikirlerimizi temel argümanlarla destekleyerek, doğru araştırmalar yapmak ve sonuçlarla karşılaşılmaya başlandığı andan itibaren; duygusallığı bir kenara bırakarak gerçekçi tavırlarla değerlendirmeler yapmaktır. Aynı anda birden fazla iş fikrine yoğunlaşmak(her ne kadar tercih edilmeyen bir durum olsa da) tabii ki mümkündür. Çünkü fikrin ilhama geldiği o tatlı anı, yeni bir excel dosyası açarak kutlamak herkesin en doğal hakkıdır. Bu konuda kendimizi frenlemek ya da frenlemeye çalışmak da yanlıştır.

Hayatın her aşaması için bazı kodların olduğuna ve bunların sadece insandan insana, durumdan durumu farklı uygulanması gerektiğine olan inancım tamdır. Bir fikrin, temel araştırma süreci içerisinde “ön değerlendirme prosedürü”nden geçirilmesi de bu duruma bir örnektir.

Düşündüğünüzde; bir iş fikrinin fizibilite çalışmasını tamamlamak uzun ve yoğun çalışma gerektiren bir süreçtir. Bu sürecin hazırlayıcısı olarak, genel kapsam ve özellikler çerçevesinde yapılmaya engel bir faktörün olup olmadığının araştırılması anlamlı olacaktır. Bu sayede, doğru bir seçime dayandırılmayan iş fikirleri için detaylı araştırma sürecinde oluşabilecek zaman kayıpları engellenir ve birden fazla sayıda olan fikirlerin teke indirgenmesi sağlanmış olur.

Kontrol Listesi

İlk olarak incelenmesi gereken nokta, iş fikrinin yapılandırılmasına yönelik yerine getirilmesi mümkün olmayan yasal bir zorunluluğun varlığıdır. Bu bir izin, bu bir ruhsat olabilir. Yasadışı bir tedarik, edinim ve üretim süreci doğal olarak iş modelimizde yer almamalıdır.

Bu aşamayı geçtikten sonra; girişimcinin kendi öz niteliklerini göz önüne alarak cevaplaması gereken soru, girişimci tarafından temini olanaklı olmayan bir bilgi, beceri, ustalık ve/veya işgücü girdilerinin olup olmadığıdır. Günümüzde çoğu iş fikrinin bu aşamada bilgi ve işgücü girdisi faktörlerine takıldığını görürüz.

Sonrasında değerlendirilmesi gereken nokta ise girişimcinin bu işi yerine getirmesi konusunda özel, kişisel ve sosyal uygunluğudur. İçinde bulunduğumuz durumda, gereken zamanı ayıramayacak olmamız (eşimizin hamileliği, çocukların okul durumu, aile büyüklerinin hastalığı vb.) ya da işin karşılayabileceğimizden fazla çaba gerektirmesi, erteleyici veya tamamen engelleyici bir sebep olabilir.

Buraya kadar sorunsuz ilerleyebilen iş fikirlerinin %80’inin gerçekleştirilebilir olduğuna şüphe yoktur.
İş fikrinin eyleme dönüştürülmesi sürecinde ihtiyacımız olan sermaye, ayrıntılara uzun araştırmaların sonucunda kavuşacaktır. Ancak, şimdiden gerekli finansmanı sağlamak adına potansiyeli yüksek 2-3 opsiyonun bulunması şarttır. Fikrimizin en doğal halini destekleyecek unsurlara sahip kamu kurumlarının, yatırımcı portföyünün var olması gerekmektedir. Bu iş için ayıracak özsermayenin mevcut olması ise en özlenen tablodur fakat sık rastlanan bir durum değildir.

Son olarak; çıkış noktasında(ileriki aşamalarda değişebilecek) bir iş faktörüne ihtiyaç duyulmaktadır. En basit haliyle iş faktörü, hedef kitlemizi oluşturan müşteri grubunun; ürünümüzü ya da hizmetimizi tercih etmesinin temel dayanağıdır. Bir nevi başarı kriteri olarak düşünülmelidir. İş faktörünün varlığı aynı zamanda iş fikrinin gerçek bir argümana dayandığının da göstergesidir. Müşterilerin mevcut durumda ulaşamadığı bir imkanı sunmak, özellikler tabanında farklılaşmak gerekmektedir.

Diğer bir anlatılmak istenen de girişimcinin her daim motivasyon yüklü olması gerekliliğidir. Bahsedilen beş aşamadan sağlıklı bir şekilde geçemeyen iş fikirleri, zamanla motivasyon sürtünmelerine neden olacaktır. Bu durum da girişimcilik hikayemiz adına bir engel teşkil edecektir.
Bu tür kabul prosedürlerinin girişimciler için özümsenerek otomatize edilmesi, geliştirilen iş fikirlerinin niteliğini arttırıcı etkiler taşımaktadır. Girişimci adaylarına duyurulur…

PS: İlerleyen günlerde “Yapılabilirlik Araştırmasının Unsurları” ve “İş Modeli” konularına ilişkin paylaşılacak olan yazılar, iş fikrinin eyleme dönüşme sürecine yönelik devam niteliği taşıyacaktır.