Avrupa’daki Finansal Regülasyonların Girişimcilik Ekosistemine Etkisi

Avrupa, girişimcilik ve inovasyonda tarihsel olarak güçlü bir akademik temele sahip olsa da, bu yeniliklerin ekonomik büyümeye dönüşmesinde ciddi engellerle karşılaşmaktadır. Finans sektörüne getirilen yasal sınırlamalar, bu sorunların başında gelmektedir. Özellikle kamu bankalarının ve emeklilik fonlarının riskli yatırımlardan kaçınması, Avrupa’daki start-up ve KOBİ’lerin finansmana erişimini zorlaştırmaktadır.

Bu makalede, Avrupa'nın finansal regülasyonlarını ve bunların girişimcilik üzerindeki etkilerini, Almanya gibi büyük ekonomilerden örneklerle analiz edeceğiz. Ayrıca, bu durumun Amerika Birleşik Devletleri ile karşılaştırmasını yaparak küresel rekabet üzerindeki etkilerini değerlendireceğiz.

Avrupa’da Finansal Regülasyonların Doğası

Avrupa’nın finans sektörüne yönelik sıkı regülasyonları, özellikle kamu fonlarının ve emeklilik varlıklarının riskli yatırımlardan uzak tutulmasını hedeflemektedir.

• Kamu Bankalarının Rolü: Almanya gibi ülkelerde, kamu bankaları (ör. KfW Bank) sıkı yasal kısıtlamalara tabi olup, bu bankaların emeklilik fonlarını veya benzeri varlıkları start-up gibi yüksek riskli yatırımlara yönlendirmesi genellikle yasaktır (Deutsches Bankrecht, 2020).
• Emeklilik Fonları ve Yatırım Sınırlamaları: Avrupa Birliği’nde emeklilik fonları, IORP II Direktifi (Institutions for Occupational Retirement Provision) gibi düzenlemelere tabidir. Bu düzenlemeler, emeklilik fonlarının varlık yönetiminde “düşük riskli” yatırımları tercih etmesini zorunlu kılmaktadır.

Bu yaklaşımlar, riskten kaçınmayı teşvik ederek finansal sistemin istikrarını sağlamayı amaçlasa da, girişimcilik ekosistemini desteklemek için gereken sermaye akışını ciddi şekilde kısıtlamaktadır.

Almanya’nın Örneği: Kamu Fonları ve Start-Up Finansmanı

Almanya, Avrupa’nın en büyük ekonomisi olmasına rağmen, start-up ve KOBİ’lerin finansmana erişiminde ciddi zorluklar yaşamaktadır.

• KfW Bankası: Almanya’nın kamu kalkınma bankası olan KfW, büyük ölçüde düşük riskli altyapı projelerine veya çevre dostu enerji yatırımlarına odaklanmıştır. Start-up finansmanında ise özel yatırım fonlarına bağımlılık yüksektir (KfW Annual Report, 2022).
• Emeklilik Fonlarının Kısıtlamaları: Alman emeklilik fonları, genellikle düşük riskli tahviller ve hisse senetleri gibi yatırımlara odaklanır. Start-up veya riskli teknoloji girişimlerine yatırım yapmak neredeyse imkansızdır, çünkü bu tür yatırımlar fon yöneticileri için ciddi bir hukuki risk taşır (Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht, 2023).

Sonuç olarak, Alman girişimcilik ekosistemi, risk sermayesi ve erken aşama yatırımlar açısından Amerika Birleşik Devletleri gibi ekonomilere kıyasla dezavantajlı bir konumda kalmaktadır.

Amerika ile Karşılaştırma: Risk Sermayesi ve Girişimcilik

Amerika Birleşik Devletleri’nde girişimcilik finansmanına yönelik çok daha esnek bir yaklaşım benimsenmiştir:

• Risk Sermayesi Fonları: ABD, Silikon Vadisi gibi merkezlerde yoğunlaşan güçlü bir risk sermayesi ağına sahiptir. 2022 yılında ABD’de risk sermayesi yatırımları toplamda 330 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır (NVCA, 2022).
• Kamu ve Özel Fonların Esnekliği: Amerikan emeklilik fonları, risk dağıtım stratejileri çerçevesinde start-up yatırımlarını bir alternatif olarak değerlendirebilmektedir. Örneğin, Kaliforniya Kamu Çalışanları Emeklilik Sistemi (CalPERS), portföyünün yaklaşık %10’unu riskli yatırımlara ayırmıştır (CalPERS Annual Report, 2022).

Bu esneklik, Amerikan start-up’larının Avrupa’daki muadillerine göre finansmana daha kolay erişmesini sağlamakta ve girişimcilik ekosistemini beslemektedir.

Avrupa’nın Finansal Prangaları

Avrupa’daki finansal regülasyonlar, girişimcilik açısından modern çağın bir prangası olarak değerlendirilebilir:

1. Sermaye Kıtlığı: Start-up’lar, gelişimlerinin erken aşamalarında gerekli sermayeye ulaşmakta zorlanmaktadır.
2. Riskten Kaçınma Kültürü: Regülasyonların yanında, Avrupa’daki finans sektöründe genel olarak riskten kaçınma kültürü hakimdir.
3. Özel Sektörün Yetersizliği: Kamu bankaları ve emeklilik fonlarının riskli yatırımlardan uzak durması, Avrupa’daki girişimcilik finansmanını özel sektöre bağımlı hale getirmektedir. Ancak Avrupa’daki özel risk sermayesi piyasası, ABD’ye kıyasla oldukça küçüktür.

Çözüm Önerileri: Avrupa İçin Yeni Bir Finans Modeli

Avrupa’nın girişimcilik finansmanını güçlendirmek için bazı yapısal reformlara ihtiyacı vardır:

1. Regülasyonlarda Esneklik: Kamu fonlarının ve emeklilik fonlarının, risk yönetimi çerçevesinde belirli oranlarda riskli yatırımlara yönelmesine izin verilmelidir.
2. Devlet Destekli Risk Sermayesi: Avrupa Birliği düzeyinde oluşturulacak devlet destekli bir risk sermayesi fonu, start-up ekosistemine finansman sağlayabilir.
3. Vergi Teşvikleri: Girişimcilik yatırımlarını teşvik etmek için vergi indirimleri veya teşvik programları uygulanabilir.

Bu reformlar, Avrupa’nın start-up ve KOBİ ekosisteminin küresel rekabette daha güçlü bir konuma gelmesine yardımcı olabilir.

Sonuç

Avrupa’daki finansal regülasyonlar, kıtanın girişimcilik ekosistemini destekleyecek yeterli sermaye akışını engellemektedir. Almanya gibi ülkelerde kamu bankalarının ve emeklilik fonlarının riskli yatırımlardan uzak durması, bu sorunun önemli bir göstergesidir. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki daha esnek finansman sisteminden ders alarak, Avrupa’nın bu finansal prangaları aşması ve girişimciliği destekleyen bir yapıya kavuşması mümkün olabilir.