Resmi Gazete Tarihi: 11.04.2002 Resmi Gazete Sayısı: 24723
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu yönetmeliğin amacı, ölçü kapları olarak kullanılan ölçü şişelerinin piyasaya arzına
yönelik koşullar ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, 4 üncü maddede tanımı verilen ölçü şişelerini kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik
Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun uyarınca hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık : Sanayi ve Ticaret Bakanlığı‟nı,
Müsteşarlık : Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı‟nı
Komisyon : Avrupa Birliği Komisyonu‟nu
AT : Avrupa Topluluğunu
Ölçü Şişeleri: Genel olarak şişe olarak adlandırılan; camdan veya cam ile aynı ölçme tekniği
garantilerini veren değişmez sağlamlık ve biçime sahip diğer malzemelerden üretilen kapatılmış veya
kapatılabilir şekilde tasarımlanan sıvıların depolanması, taşınması veya teslimi için geliştirilen, dahili nominal
hacimleri 0,05 litre ila 5 litre arasında değişen ölçü kabı olarak kullanılabilecek şekilde tasarımda ve üretimde
ölçüm özellikleri taşıyan, başka bir deyişle, belirli bir seviyeye veya limit hacimlerinin belirli bir oranına kadar
doldurulduklarında içerdikleri miktarın yeterli doğrulukta ölçülebilmesini sağlayan kapları,
Üretici : (Mülga: RG-01/07/2006-26215)
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Genel Hükümler
Madde 5- Bu kapların taşımaları gereken özellikler şunlardır:
a) Bu kaplar kapalı veya kapatılabilir olmalı, sıvıların muhafazası taşınması veya sevki için
geliştirilmiş olmalıdır.
b) Bu kapların nominal hacimleri 0,05 litreden az, 5 litreden fazla olmamalıdır. c) Bu kaplar, ölçü kapları olarak kullanılabilecek ölçme tekniği özelliklerini taşımalı ve biçimleri
standart olmalıdır. Yani bu kaplar, belli bir miktara kadar doldurulduklarında veya tam hacimlerinin belli bir
oranına kadar doldurulduklarında içerikleri yeterli bir hassaslıkla ölçülebilir olmalıdır.
Bu kaplar, ölçü şişeleri olarak ifade edilir.
Madde 6- Ek I madde 5 paragraf 3„ te anılan ters epsilon “ 3 ” işareti ancak bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olan ölçü şişelerine vurulur.
Bu ölçü şişeleri eklerde belirtilen koşullara uygun ölçme tekniği kontrol işlemelerine tabidir.
Madde 7- Bakanlık, bu Yönetmelikte belirtilen hükümler ve testlere uygun ölçü şişelerini, bu şişelerin
hacimlerine, bunların tespiti veya kontrol yöntemine ilişkin nedenlerle piyasada yer almasını reddedemez,
yasaklayamaz veya sınırlayamaz.
Madde 8- Bu Yönetmelik, Avrupa Birliği‟ nin 75/107/EEC sayılı “Üye Devletlerin, Ölçü Kapları
Olarak Kullanılan Ölçü Şişelerine Dair Direktife” uygun olarak hazırlanmıştır.
Madde 9- Bakanlık, bu Yönetmelik yayımlandıktan sonra, Yönetmelik metnini Komisyona bildirilmek
üzere Müsteşarlığa iletir.
Geçici Madde 1 — (Değişik: RG-31/12/2003-25333)
Ölçü Kapları Olarak Kullanılan Ölçü Şişelerine Dair Yönetmelik hükümleri ile ilgili ürünlere ilişkin
teknik ve idari altyapı çalışmalarının (Değişik ibare: RG-01/07/2004-25509) 31/12/2005 tarihine kadar
tamamlanarak, sektörün tam olarak hazır hale getirilmesi zorunludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yürürlük ve Yürütme
Yürürlük
Madde 10- Bu yönetmelik 01/06/2003 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 11- Bu yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.
1 Ölçü şişeleri aşağıda sıralanan daima 20oC sıcaklıktaki nominal hacimleri ile karakterize edilir.
1.1. Bir şişenin nominal kapasitesi ”Vn“; şişenin üzerine işaretlenmiş hacmidir. Bu hacim, normal kullanım
şartlarında şişe içerisine doldurulan ve şişenin içermesi gereken sıvının hacmidir.
1.2. Bir şişenin birim kapasitesi veya limit hacmi; şişe ağzına kadar doldurulduğunda içerdiği sıvının hacmidir.
1.3. Bir şişenin gerçek kapasitesi; teorik olarak nominal kapasiteye karşı gelen şartlar altında doldurulan şişenin
gerçek olarak içerdiği sıvı hacmidir.
2. Ölçü şişelerin doldurulmasında;
(1) Sabit bir seviyeye kadar doldurma,
(2) Sabit bir boşluğa kadar doldurma,
metotları kullanılır.
Nominal kapasite ve birim seviye için teorik doldurma seviyesi arasındaki mesafe hacim genleşmesi veya
boşluk olarak adlandırılır. Bilinen nominal kapasite ile birim kapasite arasındaki fark aynı tipteki, yani aynı
tasarıma göre yapılmış bütün şişelerde fark edilir derecede sabit olmalıdır.
3. Yeterli hassasiyetli ölçü şişelerinin içerdikleri hacimleri ölçmek için dolumda izin verilen olağan
belirsizliklerin sağlanabilmesi ve bilhassa hazır ambalajlarla ilgili yönetmelikler tarafından gerekli hassaslıkla en
fazla müsaade edilebilir hatalar “eksi veya artı” ölçme şişesi kabının kapasitesinde, örneğin 20 °C‟de ve Ek-
2‟de belirtilen kontrol şartları altında gerçek kapasite ve nominal kapasite ”Vn” arasındaki müsaade edilebilen en
büyük farklar “eksi veya artı” tablo 1 de belirtilmektedir.
Tablo 1
Mililitre olarak Vn nominal hacmi
Hata sınırları (limitleri)
Vn „ nin %‟ si
olarak
Mililitre olarak
50 – 100 arası - 3
100 – 200 arası 3 -
200 – 300 arası - 6
300 – 500 arası 2 -
500 – 1000 arası - 10
1000 – 5000 arası 1 -
Birim kapasitedeki en büyük kabul edilebilir hata, nominal kapasite karşılığındaki en büyük müsaade edilebilir
hata ile aynı olmalıdır.
Verilmeyen toleransların sistematik olarak tespiti yasaktır.
4. Uygulamada, ölçü kabı şişesinin gerçek kapasitesi teorik olarak nominal kapasiteye karşı gelen seviyeye kadar
doldurulan 20 °C deki suyun miktarı tayin edilerek kontrol edilir. Bu kontrol eşdeğer hassasiyetli bir metot ile
dolaylı olarak da yapılabilir.
5. Ölçü şişeleri üreten her üretici, kendisini tanımlayan markasını “Türk Patent Enstitüsü” ne başvurarak tescil
ettirmek ve Bakanlığa bildirmek zorundadır.
Bakanlık, tescil edilmiş marka kaydını 1 ay içinde Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona ve diğer üye ülkelere
bildirir.
Üretici, Ölçü ve Ölçü Aletlerinin Metrolojik Kontrolleri için Genel Esaslara Dair Yönetmelik (71/316/AT) da
öngörülen ters epsilon ”3” işaretini bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen şartları karşıladığını belgelendirdikten
sonra kendi sorumluluğundaki, ölçü şişeleri üzerine vurur.
Bu işaret en az 3 milimetre boyunda olmalıdır.
6. Bakanlık, ölçü şişelerinin bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunu üretim yerinden veya bunun pratik
olmaması durumunda ithalatçı veya ithalatçının yetkili temsilcisinden numune alarak kontrol yapar.
İstatiksel numune alma kontrolü, onaylanmış kalite kontrol denetim metotlarına uygun olarak yapılır. Bu
kontrolün etkinliği Ek II‟ de verilen metot ile mukayese edilebilmelidir.
7. Bu Yönetmelik, ticaret çerçevesinde ilgili ülkenin yetkili birimleri tarafından yapılacak herhangi bir kontrolü
engellemez.
8. Ölçü şişeleri aşağıda belirtilen silinmez, kolay okunabilen ve görünür işaretleri üzerinde bulundurmak
zorundadır.
8.1. Kılıf üzerinde, taban dikişinde veya tabanda:
8.1.1. Litre, santilitre veya mililitre birimleri olarak basılacak nominal hacimlerinde kullanılan rakamlar,
100 cl üzerindeki nominal hacimlerinde en azından 6 mm yüksekliğinde, 20 ila 100 cl arasındaki nominal
hacimlerinde en azından 4 mm yüksekliğinde, 20 cl ve bunun altındakilerde ise en azından 3 mm yüksekliğinde
olmak zorundadır.
Nominal dolum hacmini, Uluslar arası Birimler Sistemine Dair Yönetmelik (80/181/AT) da belirtilen birim
işareti takip eder.
8.1.2. Ek I madde 5 paragraf 1‟e göre üreticinin tescil edilmiş markası, 8.1.3. Ek I madde 5 paragraf 3‟e göre ters epsilon “3” işareti,
8.2. Şişe tabanında veya taban dikişinde, yukarıdaki işaretlemelerle karışıklık yaratmayacak biçimde aynı
büyüklükteki rakamlarla dolum yöntemine uygun olan ilgili nominal hacmi de yazılır. Şişe için öngörülen
zorunluluklar aşağıda belirtilmiştir.
8.2.1. (Değişik: RG-12/07/2006-26226) Santilitre olarak limit dolum hacmi.Ancak cl birim işareti olmaksızın
ve/veya üst limit seviyesi ile torik dolum seviyesi arasındaki mesafenin milimetre olarak belirtilmesi.
8.2.2. (Mülga: RG-01/07/2006-26215)
Öngörülen işaretlemelerle bir karışıklık tehlikesi söz konusu olmadığı takdirde şişeye daha başka işaretlemeler
de eklenebilir.
Sayfa 1 EK 1
