Yeni Ekonominin Eğitim Modeli

Değişen ve değişmeye hızla devam eden ekonominin, üretim ilişkilerinin çalışma hayatımıza olan etkileri, aslında yaşamımıza genel olarak etkileri tabi ki eğitimden geçiyor, ama eğitim bunu ne kadar yakından takibediyor ? Ne kadar geridenen geldiğini görmek bile nerdeyse imkansız.

Artık MBA’in gerekliliğinin tartışıldığı, üniversitelerin 1-2 yıl önce varlığı bile olmayan yeni bölümler açtığı bir dönemdeyiz. Geçenlerde yazdığım “KİŞİSEL İŞ MODELİ” yazısındaki alıntıları bir kere daha kullanacağım :

“Artık iş ilanlarına bakarak veya iş müracaatları yaparak iş bulamayacağız, kendi işimizi yaratmak zorundayız.”

T.Friedman

“Ford, parçaları ve işciliği ucuzlatacak seri üretimi getirdi, kapitalizm bu yolda giderek tüm girdileri ucuzlatmak için çalışıyor ve bu ağırlıklı olarak çalışanlara yansıyor. Beyaz yakalıları elimine edecek yöntemler gelişiyor.

Okullarda bize okutulan ve toplumun verdiği ve vermeye devam ettiği kültür, iyi oku, iyi bir iş bul ve maaşını alarak yaşamını sürdür. Ancak bu artık geçerliliğini yitiriyor, biz çarkın içerisinde kilit bir pim durumuna gelmez isek o işte veya o şirkette çalışmaya devam etmemiz zorlaşmakta.”

Seth Godin – Linchpin

“2030 yılına kadar 2 milyar iş tedavülden kalkacak.”

Thomas Frey

“2010 yılında en çok elemana ihtiyaç duyulan işler, 2004 yılında yoktu.”

Richard Riley

(ABD Eğitim Bakanı)

Wall Street İşgali (ki aslında bu hareket çok yakından takib edilmesi gereken bir hareket bence), bunu yansımalarından biri olduğunu düşündüğüm ve Facebook’ta dolaşan 16 Mart’da bankalara karşı bir protesto eylemi bile değişen üretim ilişkilerinin ve yeni ekonominin, eskiye olan tepkileridir.

Aslında tüm bu değişim, eğitimin değişmesini de zorluyor ve bu değişim yaşanıyor. Ancak doğal olarak eğitim, değişimi biçimlendiremediği için, değişimin kendisi, eğitim geride kalsa dahi,  eğitimin değişimini sağlıyor ve sağlayacak.

Bu konu da Google araştırmaları yaparken Josh Kaufman‘ın, John Taylor Gatto’dan etkilenerek yazdığı bir yazı oldukça ilgimi çekti ve paylaşmayı arzu ettim.

Yeni uluslararası ekonomide, okullarda uygulanan programların ve akademik kariyerlerin gittikçe gerçek yaşamdan uzaklaştığını düşünen Harvard Üniversitesi, hızla değşen çalışma yaşamına başarılı bir şekilde adapte olunabilmesi için şart olan niteliklerin neler olduğunu belirlemiş. Buna göre :

1. Sorunları, yol gösteren birine ve şeye bağlı olmadan tanımlayabilme yeteneği,
2. Genel kabul görmüş güçlü varsayımlara meydan okuyan soruları sorabilme yeteneği,
3. Gerekli verileri ve bilgileri, gereksiz bir çok bilginin arasından hızla süzebilme yeteneği,
4. Bir yol göstericiye gerek duymadan bir takım içerisinde yer alabilme yeteneği,
5. Tamamen yalnız bir şekilde çalışabilme yeteneği,
6. Takip ettiği yolun doğru yol olduğuna başkalarını inandırma yeteneği,
7. Bilgiyi yeni model ve örnekler doğrultusunda kavramlaştırabilme yeteneği,
8. Fikirleri, uygulamaya yönelik bir göz ile tartabilme yeteneği,
9. Tüme varım, tümden gelim ve diyalektik düşünebilme yetenekleri.

Aynı konuda Princeton Üniversitesini hazırladığı liste :

1. Açık ve net bir şekilde düşünebilme, konuşabilme ve yazabilme yeteneği,
2. Eleştirel ve sistematik mantık yürütebilme yeteneği,
3. Sorunları kavramlaştırabilme ve çözebilme yeteneği,
4. Bağımsız bir şekilde düşünebilme yeteneği,
5. Bağımsız çalışabilme ve insiyatif kullanabilme yeteneği,
6. Başkaları ile birlikte öğrenebilme ve çalışabilme yeteneği,
7. Bir şeyi tam olarak anlayabilmenin yollarının neler olduğu konusunda karar verebilme yeteneği,
8. Önemliyi önemsizden, geçici olanı sürekli olandan ayırdedebilme yeteneği,
9. Rakamsal, tarihsel, bilimsel ve estetik gibi düşünce biçimlerinin her türlüsünü kullanabilme yeteneği,
10. Belirli bir konuda derinlemesine bilgi sahibi olmak,
11. Disiplinler, fikirler ve kültürler arasındaki bağlantıları görebilme yeteneği,
12. Yaşam boyu öğrenmek peşinde koşabilme yeteneği.

George Wyth College’ın listesi ise :

1. İnsanın doğası anlayabilme ve buna göre davranabilme yeteneği,
2. Gerekli kişisel özelliklerin neler olduğunu tanımlayarak bunları alışkanlık haline getirebilme yeteneği,
3. Uzun süreli ilişkiler kurabilmek, bunları devam ettirebilmek ve ilerletebilmek yeteneği,
4. Düzgün yaşam dengesi kurabilme yeteneği,
5. Kaynağının veya sunanın etkisinde kalmaksızın doğruyu ve hatayı ayrıdedebilme yeteneği,
6. Doğruyu, yanlıştan ayırdedebilme yeteneği,
7. Doğruyu yapma disiplini ve yeteneği,
8. Sürekli gelişim displinine sahip olma yeteneği.

Bu listelerden yola çıkan 30 yıllık eğitimci John Taylor Gatto kendi, “Temel İnsan Yetenekleri” listesin oluşturmuş :

1. Bilginin Hazmedilmesi : Bilginin nasıl bulunacağı, kullanılabileceğiı ve yorumlanacağı ve sorunların tanımlanabilmesi,
2. Yazma : Düşünce ve fikirleri açık, net ve bilinçli bir şekilde yazıya dökebilmek,
3. Konuşma : Düşünce ve fikirleri açık, net, bilinçli ve güven içerisinde başkalarına aktarabilmek,
4. Matematik : Genel sorunların çözülmesinde aritmetik, cebir, geometri, ve istatistiğin dikkatli bir şekilde kullanılabilmesi,
5. Karar verme : Sorunların tahlil edilmesi, öncelik sıralaması, enerjinin odaklanabilmesi, yanlışlıkların ayırdedilmesi, genel hataların elimine edilmesi ve belirsizliğin ele alınabilmesi,
6. İlişkiler : Başka insanlarla, sizi sevebilecekleri, güvenebilecekleri ve saygı duyabilecekleri bir şekilde ilişki kurabilmek.
7. Anlaşmazlıkların çözümlenmesi : Potansiyel anlaşmazlık kaynaklarını sezinliyebilmek ve bunlar ortaya çıktığında çözümleyebilmek.
8. Senaryo Geliştirme : Kendiniz ve başkaları için, geleceğe yönelik kararlar verilmesi için mümkün senaryoların geliştirilmesi, açıklanması, değerlendirmesi, ve başkalarına anlatılabilmesi,
9. Planlama : Kaçınılmaz beklenmeyen ve bilinmeyen değişimlerin altında bir hedefe varabilmek için atılması gereken adımların tanımlanması,
10. Kişisel farkındalık : Kendi duygularınızın, enerji yönetimi, odaklanma ve istekleri de gözönüne alarak, hassas bir şekilde algılanabilmesi ve etkilenerek yönetilebilmesi.
11. İlişkilendirme : Neden-sonuç, ikincil ve üçüncül etkileri kısıtlar ve geribildirim döngüleri de dahil olmak üzere, sistem ve ilişkilerin tanımlanması, anlaşılması ve kullanılması.
12. Yetenek edinme : İstenilen yeteneklerin başarıya ulaşacak bir şekilde geliştirilebilmesi için kaynakların bulunabilmesi.

Tüm bunlardan bir çok ders çıkartılabilir, aşağıda yazarın çıkarttığı derslerin bir kısmını kendi yorumlarımla aktaracağım.

• Öncelikle “eğitim”, sürekli bir yapıdadır ve kesinlikle diploma ile eş anlamlı değildir, diploma veren neredeyse tüm programlar yukarıdaki karmaşık listeler yerine daha kolay elde edilebilecek yeteneklere yönelmiş durumdadır.
• Okulların bitmesi ile eğitim süreci bitmez.
• Bu yeteneklerin tek sınav alanı, gerekli durumlar ortaya çıktığında onları kullanmaktan geçer.
• Bu yeteneklerinizi geliştirmek için zaman, enerji ve kaynak yatırımı yapmak zorundasınız ve bunu kendimiz yapabilirsiniz.
• Bu yatırımlarınızın getirisi parasal veya yaşamsal tatmini olacaktır.

Kişisel başarımız olduğu kadar iş başarımızda bunlardan geçer, bu nedenle hem kendimizi, hem de çalışanlarımızı sürekli eğitmek zorundayız ama unutmamak gerek bu eğitim sadece mesleki eğitimle sınırlı kaldığı sürece yetersiz kalacaktır.