Resmi Gazete Tarihi: 19.04.1968 Resmi Gazete Sayısı: 12879
Yönetmeliğin amacı :
Madde 1 - Uzunluk, ağırlık, hacim ölçü aletleri, areometreler, hububat muayene aletleri, su , akaryakıt,
elektrik ve havagazı sayaçları, taksimetreler, demiryolu yük ve sarnıçlı vagonları, işçi gündeliklerini tespit için
kullanılan nakil vasıtaları ve Ölçüler Kanununun 2/d maddesi uyarınca Kanun kapsamına alınacak her çeşit
ölçülerin, Ölçüler ve Ayar Kuruluşları ile ilgili mevzuat hükümleri gereğince muayene ve kontrolleri idari
yönden bu Yönetmelik hükümleri dairesinde yapılır.
Ölçüler ve Ayar KuruluĢlarının görevleri :
Madde 2 - Ölçüler ve Ayar Kuruluşlarının görevleri aşağıda gösterilmiştir.
I- İlk muayeneler :
A) Bölge merkezinde yapılan muayeneler :
a) Daire laboratuarlarında yapılan muayeneler
b) Daire dışındaki iş yerlerinde yapılan muayeneler
B) Bölge merkezi dışında yapılan muayeneler
II- Yıllık muayeneler
A) Bölge merkezinde yapılan muayeneler
B) Bölge merkezi dışında yapılan muayeneler.
III- Ansızın muayeneler :
A) Bölge merkezinde yapılan muayeneler
B) Bölge merkezi dışında yapılan muayeneler
IV Ölçü imalathanelerinin kontrolü :
V- Belediye Ölçüler ve Ayar Memurlarının denetlenmesi :
A) Bölge merkezinde yapılan denetlemeler.
B) Bölge merkezi dışında yapılan denetlemeler.
VI- Genel Teftiş ve denetlemeler.
VII- Kullanma ve yoklama ölçü, tartı aletleri örneklerinin kontrolü :
A) Bölge merkezindeki örneklerin kontrolü.
B) Belediye Ölçüler ve Ayar Memurluklarındaki örneklerin kontrolü.
VIII- Muayene kayıt defterlerine göre aylık istatistiklerin düzenlenmesi
IX - Memurların çalışmalarının düzenlenmesi ve verimlerinin tespiti
X- Ölçüler ve Ayar Kuruluşları memurları ile Belediye Ölçüler ve ayar memurlarının yetiştirilmesi ve
görevlerinde bilgilerinin artırılması için mesleki eğitim kursları açılması (kurs öğretmenlerine günde en çok 5
saat ders görevi verilir.
XI- Ölçüler mevzuatının bütün bölgelerde aynı düzen içinde uygulanmasının sağlanması.
XII- Bölge Ölçüler ve Ayar Kuruluşlarının Grup Merkezinin Belediye Ölçüler ve Ayar memurluklarıyla
mevzuatın uygulanması yönünden devamlı bağlantı kurarak bunların her bakımdan aydınlatılması ve
bilgili kılınmaları, gruplardaki aksaklıkların ve şikayetlerin sebeplerinin incelenerek gerekli tedbirlerin alınması
ve bunlarla ilgili talimatın verilmesi
XIII- Belediye Zabıta memurlarının ansızın muayene işlerinde yardımcı olabilecek kadar ölçü işlerinde
bilgi sahibi olmalarının sağlanması
XIV - Büro işleri. XV. Yıllık raporların hazırlanması.
Muayenelerin denetlenmesi :
Madde 3 - Muayenelerin kontrolörler ve teknik memurlar tarafından yapılır. Yapılan muayeneler,
laboratuar çalışmalarında yetkili kılınan laboratuar şefleri ve daire yöneticileri tarafından denetlenir. Bu
denetleme, görevliler tarafından muayene olunarak damgalanmak veya reddedilmek üzere ayrılmış olan
ölçülerin her bir bölümünden bir miktar alınıp tekrar muayene edilmek suretiyle yapılır.
Daire laboratuarında yapılacak muayeneler :
Madde 4- Daireye getirilen ölçülerin ilk muayeneleri mümkün olan çabuklukla ve başvurma tarihleriyle
bu başvurmalara verilen giriş kayıt numaraları göz önünde tutularak sıra ile yapılır.
Muayenelerin, Kanun, Tüzük, Yönetmelik ve Genelgelerle belirtilmiş bulunan esaslar içinde yapılması
gereklidir. Henüz muayene yönetmelikleri çıkarılmayan ölçülerin muayene işleri Tüzük ile konulmuş olan
hükümlere ve Bakanlıkça bu konuda verilen talimata uygun olarak görülür. Muayenelerin yürütülmesinde ilgili
memurlar kadar daire yöneticileri de sorumludurlar.
Daire dıĢında yapılacak muayenelerin yürütülmesi ve denetlenmesi:
Madde 5 - Gümrüklere, ayar istasyonlarına ve ölçü imalathanelerine muayene için
gönderilen görevliler de muntazaman denetlenir ve çalışma zamanında görevlerini yapıp yapmadıkları
araştırılır.
Görevlilere muayeneye gitmeden önce yapacakları işler hakkında gereken direktif verilir. Gerek daire
laboratuarında , gerekse daire dışında mevzuat hükümlerine uygun olarak muayene yapılması hususunda
tedbir alınır.
Muayene için daire dışına gönderilen görevli kimse sabahleyin çalışma saatinin başlangıcında daireden
damgayı ve kullanma örnekleriyle gerekli malzemeyi alarak işine gider ve akşam üstü de gereken bütün
işlerini yapmak üzere çalışma saatinin bitmesinden en az yarım saat önce dairede bulunur. Bir çalışma gününü
doldurmayan işlerde görevli işini kısa bir zamanda bitirerek daireye dönmek zorundadır.
Bölge merkezi dıĢındaki muayenelerin süresi :
Madde 6 - Bölge merkezi dışında yapılacak muayenelerde, muayenesi istenilen ölçülerin nitelikleri ve
miktarları göz önüne alınarak önceden bu işle görevlendirilen memurların taşrada ne kadar gün kalacağı
ortalama olarak hesaplanır. Olağanüstü zorlayıcı bir sebep olmadıkça hesaplanmış olan günden fazla gittikleri
yerlerde kalınmasının önüne geçilir.
Bölge merkezi içindeki iĢ yerlerinde bulunan ölçülerin yıllık muayeneleri :
Madde 7 - Bölge merkezinde yapılacak yıllık muayeneler için Belediye Ölçüler ve Ayar
Memurluğundan alınan listeler ve bunun dışında ilgililer tarafından yapılan başvurmalar sıraya konularak bir
yıllık muayene programı yapılır ve muayenelerin zorunlu sebepler olmadıkça bu programda belirtilmiş bulunan
günlerde yapılması sağlanır.
Bölge merkezi dıĢındaki yıllık muayeneler :
Madde 8 - Bölge merkezi dışında olup yıllık muayenelerinin yapılması gereken ölçülerin muayeneleri
genellikle yıllık denetlemeler sırasında yapılır. Eğer genel denetleme işi gecikecek veya muayenelerin hemen
ifası biraz zorunluluk taşıyorsa bir program düzenlenerek bu program gereğince yıllık muayenelerin
öncelikle yapılması sağlanır.
Bölge merkezi dışında olup genel denetlemeden faydalanılarak gidilemeyen yerlerdeki bir kısım
ölçülerin muayeneleri ilgili bulundukları yerlerin Belediye Ölçüler ve Ayar Memurluklarına yaptırılabilir.
Ansızın muayeneler :
Madde 9 - Ölçüler Kanununun 17 ve Tüzüğünün 23 'üncü madde si gereğince yapılması gereken ansızın
muayeneler aşağıda belirtilen esaslar kapsamında bölge merkezi içinde ve dışında olmak üzere yapılır. a- Bölge merkezinde yapılacak ansızın muayeneler, Ölçüler Tüzüğünün 23. maddesi uyarınca Belediye
Ölçüler ve Ayar Memurları ile birlikte ölçüler mevzuatında ve genel hükümlerde belirtilmiş bulunan esaslar
içinde senede en az üç defa yapılır.
Bu ansızın muayenelerin Belediye Ölçüler ve ayar Memurları bulundurulmaksızın da yapılması
mümkündür.
b- Bölge merkezi dışındaki ansızın muayenelerin yukarıda (a) fıkrası da belirtilmiş bulunan esaslar içinde
Belediye Ölçüler ve Ayar Memurları tarafından yaptırılması sağlanır.
Ölçü yapan ve tamir eden kuruluĢ ve kiĢilere ait iĢ yerlerinin kontrolü :
Madde 10 - Ölçüleri yapan veya tamir yapan kuruluş ve kişilere ait iş yerlerinin Ölçüler Tüzüğü
hükümleri içinde iş yapıp yapmadıkları kontrol edilir. Gerektiği takdirde bu gibi işyeri sahiplerine ölçü
yapımının geliştirilmesi için teknik bilgi verilmek suretiyle bunların bilgi ve görgülerinin arttırılması
için topluca görüşmeler yapılır
Belediye Ölçüler ve Ayar Memurluklarının TeftiĢ ve Denetlenmesi
Madde 11 - Bölge merkezindeki Belediye Ölçüler ve ayar memurluklarının Ölçüler mevzuatı içinde
görev yapmaları sağlanır ve işleri sık sık teftiş edilir ve denetlenir.
Bölge merkezi dışındaki Belediye Ölçüler ve Ayar Memurları da yılda en az bir defa teftiş edilir ve
denetlenir.
Genel TeftiĢ Ve Denetleme
Madde 12 - Genel teftiş ve denetlemeler için her yıl bölge ölçüler ve ayar kuruluşları tarafından bir
program düzenlenerek onaylanmak üzere Bakanlığa gönderilir. Genel teftiş ve denetlemeler onaylanan
programlara göre yapılır. Teftiş ve denetlemeler sırasında belediye ölçüler ve ayar memurluklarının bütün iş ve
görevleri gözden geçirilerek incelenir ve yaptıkları işlere dair bilgi alınır ve belediye ölçüler ve ayar
memurlarıyla beraber ansızın muayene ve kontroller yapılarak belediye ölçüler ve ayar memurluklarında
görülen işlerin ölçüler mevzuatı hükümleri içinde yürütülmesi sağlanır. Alınan bu bilgiler ve inceleme ve
sonuçları, genel teftiş ve denetlemeler sırasında belediye ölçüler ve ayar memurluklarına ait bütün ölçü örnekleri
gözden geçirilir ve bunların doğruluk ve duyarlıklarının devam edip etmediği araştırılarak iyi bir surette
kullanma ve saklanmaları sağlanır.
Bölge merkezindeki kullanma örneklerinin yoklanması :
Madde 13 - Her yıl Ocak ayında, daire yetkilileri tarafından, mesleki bilgi ve tecrübesi olan kontrolör
veya fen memurları, dairedeki kullanma örneklerinin yoklama örnekleriyle karşılaştırılması için görevlendirilir
ve kullanma örneklerinden doğruluk ve duyarlıklarını yitirmiş oldukları anlaşılanların tamir ve ayar olunmaları
sağlanır. Bozuk örnekler düzeltilmedikçe muayene işlerinde kullanılamaz.
Yapılan karşılaştırma sonuçları bir raporla aynı ay içinde Bakanlığa bildirilir.
Belediye Ölçüler ve Ayar Memurluklarında bulunan kullanma örneklerinin kontrolü:
Madde 14- Bölge merkezi içinde Belediye Ölçüler ve Ayar Memurluklarına ait kullanma örneklerinin
yoklama örnekleriyle Bakanlık Ölçüler kuruluşlarına ait daire laboratuarlarında, bölge merkezi dışında bulunan
kullanma örneklerinin karşılaştırılması ise genel teftiş ve denetlemeler sırasında yapılır. Bu tarzda bir kontrol
yapılmasını mümkün kılmayan sebepler bulunduğu takdirde ilgili belediyelere yazılarak ayar memurluklarındaki
örnekler daire laboratuarına getirtilir ve dairedeki yoklama örnekleri ile karşılaştırılarak bozuk çıkanların
onarılması sağlanır.
Aylık istatistikler :
Madde 15- Her ay başındaki bir önceki ay içinde muayene edilen ölçülerin miktarı, muayene kayıt
defterlerine göre genel ve özel istatistik cetvellerine doldurularak Bakanlığa gönderilir.
Teknik memurların çalıĢma ve verimlerinin tespiti :
Madde 16 - Teknik memurların çalışma ve verimlerinin tespiti için ilgili memur tarafından yapılan
muayeneler muayene kayıt defterine işlendikten sonra, muayene sonuçları bir örneği ekli çalışma cetvellerine
doldurularak aylık istatistik cetvelleriyle birlikte Bakanlığa gönderilir ve bu cetvellerin birer örneği ayrı bir
dosyada saklanır.
....BÖLGESEL ÖLÇÜLER VE AYAR KURULUŞU TEKNİK PERSONELİNİN
...... SENESİ AYINA AİT ÇALIŞMA ÇİZELGESİ
Teknik Personelin Bir Ay İçinde Muayene Edilen Ölçüler
Bölge Merkezinde Bölge Merkezi Dışında
Adı, Soyadı ve Görevi Damgalanan Reddedilen Damgalanan Reddedilen Toplam
Nev'i (Sayı) (Sayı) (Sayı) (Sayı) (Sayı) Düşünceler
Memur yetiĢtirilmesi
Madde 17 - Memurların yetiştirilmesi ve bağlı bulundukları kurumlarına yararlı nitelikte olmalarını
sağlamak, daire yöneticilerinin önemli görevlerindendir. Her memurun belirli bir alanda daha derin bilgi ve
tecrübe sahibi olması, zaman harcanmasının önüne geçileceği gibi yapılan işlerin de özelliği bakımdan daha
verimli olmasını sağlar. Bu sebeple dairelerde yetkililer tarafından memurlar arasında iş bölümü yapılır ve aynı
memurlara genellikle aynı işlerin, bunun mümkün olmaması halinde konu bakımından birbirine yakın işlerin
verilmesi prensip edinilir.
Ancak zorunlu bir sebeple iş başında bulunmayan bir memurun işinin kalmaması ve dairedeki görevlerin
aksamaması için her memurun gerektiğinde diğer memurların işlerini de görebilecek kadar bütün muayene
konularında yeterli bilgi ve tecrübe sahibi bulunmaları sağlanır. Memurların teknik bilgilerini arttırmak ve
mevzuata bağlılıklarını sağlamak ve bilgi yeterliklerini yükseltmek amacı ile daire yetkililerinin başkanlığı
altında haftada veya 15 günde bir toplantılar yapılır. Ölçüler ve ayar işlerine değinen her bir konu tartışılarak
konuşulur ve bu suretle bilgilerinin olgunlaştırılması sağlanır. Bu gibi toplantılarda memurlara kanun, tüzük ve
yönetmeliklerden ölçüler ve ayar işlerinde fence yapılan yenilikler hakkında bilgi verilir ve bu toplantılarda
laboratuar deneyleri de yapılır.
Yeni göreve baĢlayan teknik memurların yetiĢtirilmesi
Madde 18 - Ölçüler ve ayar kuruluşlarına yeni giren kontrolör ve teknik memurların en az üç ay kanun,
tüzük, yönetmelik ve muayeneleri gereken ölçüler ve mevzuatına göre bunlar için uygulanacak muayene
usulleri çevresinde nazari ve tatbiki çalıştırılmaları gereklidir. Bu zamanın bitişinde daire yetkilileri tarafından
bu gibi memurlar ölçülerin muayenelerinde bilgi sahibi oldukları kanısına varıldıktan sonra muayene işleri ile
görevlendirilir.
Bu memurlardan muayene işlerinde zamanla istenilen bilgi ve deneme gücüne varamadıkları anlaşılanlar
Bakanlığa bildirilir Göreve yeni alınan herhangi bir memur, yukarıda yazılan denemelerden geçirilmeden
muayene işleri ile görevlendirilemezler.
Bölge merkezi içinde ve dıĢında Belediye Ölçüler ve Ayar Memurlarının yetiĢtirilmesi
Madde 19- a) Bölge merkezindeki Belediye Ölçüler ve Ayar Memurlarının her bakımdan yetiştirilmesi
ve bunların gerektiğinde daire laboratuarlarında çalıştırılarak bilgi ve görgülerinin attırılması sağlanır.
b) Bölge merkezi dışındaki Belediye Ölçüler ve ayar memurlarının yetiştirilmesi için yıllık genel teftişler
ve denetlemeler sırasında gereken mesleki çalışmalar yapılır.
Ayrıca Bakanlıkça uygulanacak ve bölge merkezinde açılacak mesleki eğitim kurslarına katılarak
bilgilerinin arttırılması ve geliştirilmesi de sağlanır.
Bu kursların ders programları, uygulama şekil ve yeri Bakanlıkça tayin ve tespit olunur.
Mevzuatın uygulanmasında iĢbirliği ve standart görev yapılmasının sağlanması
Madde 20 - Ölçüler mevzuatı, Bölge Ölçüler ve Ayar kuruluşlarının her yerinde aynı anlayış ve düzen
içinde uygulanır.
Bu mevzuatın, Grup Merkezi Belediye Ölçüler ve Ayar Memurluklarında da aynı suretle uygulanmasını
temin için her birinin muamelatı Bölge ölçüler ve Ayar Kuruluşları tarafından sürekli olarak denetlenir ve bu
hususta Belediye ölçüler ve Ayar Memurluklarına muntazam bir program içinde icabeden aydınlatıcı ve etraflı
direktifler verilmek suretiyle çalışmalarının muayyen gayeye doğru yöneltilmesi sağlanır.
Belediye zabıta memurlarının ölçüler ve ayar iĢlerindeki bilgilerinin arttırılması ve görevlerde
yardımcılıklarının sağlanması
Madde 21 - Ölçüler Kanunu ve Tüzüğü hükümleri gereğince yapılacak ansızın muayenelerde
görevlendirilecek belediye zabıta memurlarının yetişmelerini sağlamak amacıyla belediyelerinden izin alınarak
muayenelerde ölçülerin hangi bakımdan incelemeye tabi tutulacağı, muayenelerin nasıl yapılacağı, ölçülerin
nasıl damgalanacağı gösterilir ve yasak ölçüler hakkında geniş bilgi verilerek bunlar için ne gibi işlem yapılacağı
öğretilir.
Bölge merkezi dışındaki belediye zabıta memurlarının da genel teftiş ve denetlemeler sırasında yukarıda
belirtilen düzenler içinde yetiştirilmeleri ilgi ve görgü sahibi olmaları sağlanır.
Büro ĠĢleri
Madde 22 - Büro işleri, görevlendirilen memurlar tarafından günü gününe ve aksatılmaksızın yapılır,
incelemeyi gerektirmeyen işler aynı gün, incelemeyi gerektiren işler ise en geç 15 gün içinde sonuçlandırılır.
Daireden çıkan yazılar temiz , silintisiz, çizintisiz olarak düzgün ve özenilerek yazılır.
Kayıt ĠĢleri
Madde 23 - Gelen, giden, demirbaş ve muhasebe defterleriyle ölçülerin muayene kayıt ve evrak dağıtım
defterleri temiz ve düzgün bir şekilde tutulur ve günü gününe işlenir.
Memurlara havale edilen yazılar :
Madde 24 - Büro şefi tarafından her hafta başında memurların elinde kalan evrakın havale edildiği tarihi,
özü ve işleminin belirtilmesi sebeplerini gösteren bir liste hazırlanarak daire yetkilisine verilir. Bu suretle
memurların elindeki evrakın takibi sağlanır.
Dosya ĠĢleri
Madde 25 - Dosyalar tertipli ve düzgün olarak Bakanlıkça bildirilen dosya dizisine göre tutulur ve her
dosyanın özet listesi bulunur. Dosyalarına girecek işi bitmiş yazılar, özet listelerine ve aynı zamanda giriş ve
çıkış kayıtlarına eksiksiz olarak işlenir. İşlemleri bitmemiş yazıların dosyalarına konulmamasına önemle dikkat edilir. Bunun için de işlemleri izlenecek yazılara ait olarak her memura mahsus bekleme dosyası meydana
getirilir.
Bekleme dosyaları her 15 günde bir defa gözden geçirilerek geciken cevapların Tekitleri yapılır.
Hiç bir yazı, daire yetkilisi tarafından görülmeden dosyasına konulamaz.
Dosyaların dizinlenmesi
Madde 26 - Dosyaların dizinlenmesi ve tutulmasında ön görülen ana amaçlardan biri de aranılan
herhangi bir evrakın veya yazının derhal bulunabilmesini sağlayacak nitelikte olmasıdır. Bunun için yürütülen
işlemli yazışmaların kapsayacağı her bir konuya ait olmak üzere ayrı birer dosya meydana getirilir. Dosyalara
konulacak evrakın aidiyetine dikkat edilir.
Topladığı yazı adedi ve konu itibariyle çeşitli dosyalarla ilgili evrak kök olarak hangi dosya ile bağlantılı
bulunuyorsa oraya konulur ve diğer dosyalara da bunları gösterir birer fiş takılır.
Dosyalardan çıkarılan her evrakın yerine, bunu alan memur tarafından imzalanmış bir fiş konulur. Bu
fişler evrakın yerine konulmasından sonra ilgili memura geri verilir.
Yıllık rapor :
Madde 27 - Ölçüler Tüzüğünün 32'nci maddesinin 7'nci fıkrasına göre Grup Merkezi Belediye Ölçüler
ve Ayar Memurluklarından gelen raporlar da göz önünde bulundurularak bir sene içinde başarılan işleri
göstermek üzere hazırlanacak raporların Mart ayının sonuna kadar Bakanlığa gönderilmesi sağlanır.
ÇalıĢma saatleri :
Madde 28 - Memurlar, çalışma saatleri içinde işleri başında bulunur. Zamanında işine gelmeyen veya
gecikmeyi alışkanlık haline getiren memurlar hakkında bir rapor düzenlenerek durum Bakanlığa bildirilir.
Memurların yeterlilik derecelerinin Bakanlığa bildirilmesi :
Madde 29 - Daire yetkilileri tarafından her sene sonunda memurların çalışmalarındaki ilerleme ve
olgunlaşma dereceleri, işe olan bağlılık ve ilgileri ile nitelik ve yeterliklerini gösteren bir rapor düzenlenerek
Bakanlığa gönderilir.
Madde 30 - Bu Yönetmeliğin kısa adı (Ç.Y.) 'dir.
Madde 31 - Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 32 - Ölçüler ve Ayar işlerinin Sureti Tedvirine dair Mesai Talimatnamesi (M.T.) yürürlükten
kaldırılmıştır.
Madde 33 - Bu Yönetmelik hükümleri Sanayi Ticaret Bakanlığınca yürütülür.
