Faktoring Yaparken Nelere Dikkat Etmem Gerekir?

Faktoring Nedir?

Faktoring, ticari alacakların vadesinden önce nakde çevrilmesini sağlayan bir finansman enstrümanıdır.

Özellikle mal veya hizmet satışından doğan faturalandırılmış alacakların, bir faktoring şirketine devredilmesiyle işletmeler, nakit akışını hızlandırabilir.

Faktoring işlemi, üç tarafı içerir: satıcı (alacaklı), alıcı (borçlu) ve faktoring şirketi. Bu süreçte, satıcı alacaklarını faktoring şirketine devreder ve karşılığında alacağın belirli bir yüzdesini peşin olarak alır.

Faktoring, genellikle kısa vadeli bir finansman aracı olarak kullanılır ve işletmelerin likidite ihtiyacını karşılamada etkili bir yöntemdir.

Faktoring ile İlgili Yasal Altyapı

Türkiye’de faktoring işlemleri, çeşitli kanunlar ve düzenlemelerle denetlenir.

Faktoring, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Bu kanun, faktoring işlemlerinin nasıl yürütüleceğini ve bu sektörde faaliyet gösteren şirketlerin tabi olacağı kuralları belirler.

Faktoring şirketleri, BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) tarafından denetlenir ve lisanslı olmaları zorunludur.

Muhasebeleştirme ve Vergi Hukuku Açısından Faktoring

Faktoring işlemlerinin muhasebeleştirilmesi, Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılır.

Faktoring kapsamında devredilen alacaklar, işletmenin muhasebe kayıtlarında alacaklar hesabından düşülür ve faktoring şirketinden alınan ödeme, ilgili nakit hesabına kaydedilir. İşletme, faktoring işleminden doğan maliyetleri gider olarak gösterebilir.

Vergi açısından, faktoring işlemleri KDV'ye tabidir ve faktoring hizmeti için kesilen komisyonlar, ilgili dönemin giderleri arasında gösterilebilir.

Ayrıca, alacağın devri nedeniyle doğan KDV, işletmenin beyanname ile hesaplanan KDV’sinden indirilebilir.

Faktoring Yapmanın Avantajları

1. Hızlı Nakit Akışı: Faktoring, alacakların vadesinden önce nakde çevrilmesiyle işletmelerin likiditesini artırır. Bu durum, özellikle nakit akışında sorun yaşayan küçük ve orta ölçekli işletmeler için büyük bir avantaj sağlar.
2. Tahsilat Riski Transferi: Faktoring şirketleri, alacakların tahsilatını üstlendiğinden, işletmeler tahsilat riski taşımak zorunda kalmazlar. Bu durum, özellikle borçlunun iflası ya da ödeme güçlüğüne düşmesi durumunda önemlidir.
3. İşletme Sermayesini Artırma: Faktoring, işletmelerin dış finansman kaynaklarına olan bağımlılığını azaltarak, mevcut işletme sermayesini artırmasına olanak tanır.
4. Müşteri Portföyünü Genişletme: Faktoring, işletmelere daha geniş müşteri portföyü oluşturmada esneklik sağlar. Uzun vadeli ödeme yapan müşterilerle çalışmak, likidite sıkıntısı yaratmadan mümkün hale gelir.

Faktoring Yapmanın Dezavantajları

1. Fatura Kesme Zorunluluğu: Faktoring işleminde, satıcı tüm faturayı işin başında kesmek zorunda kalır. Bu durum, işletmenin faturalandırılmamış işlere yönelik nakit akışını engelleyebilir ve vergi yükünü artırabilir. Ayrıca, henüz gerçekleşmemiş satışlar için fatura kesme zorunluluğu, işletme için mali bir risk oluşturabilir.
2. Yüksek Maliyet: Faktoring şirketleri genellikle alacağın belirli bir yüzdesi üzerinden komisyon alır. Bu oranlar, işletmenin finansman maliyetini artırabilir. Özellikle hızlı ve kolay finansman sağlayan firmalar, yüksek komisyon ve gizli maliyetlerle işletmeleri zor durumda bırakabilir.
3. Alacakların Tahsil Edilememe Riski: Faktoring şirketine devredilen alacakların müşteri tarafından ödenmemesi durumunda, işletme hala bu borcun sorumluluğunu taşıyabilir. Bu durum, işletme için mali bir risk oluşturabilir.
4. Kredi Notu Üzerindeki Etkisi: Faktoring işlemleri, işletmenin finansal yapısı üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir ve kredi notunu düşürebilir. Sürekli faktoring kullanımı, işletmenin dış borçlanma imkanlarını sınırlayabilir.

Faktoring Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Şirketin Güvenilirliği: Faktoring işlemi yapmadan önce, faktoring şirketinin güvenilirliği ve BDDK tarafından lisanslı olup olmadığı araştırılmalıdır. Güvenilir olmayan firmalar, yüksek faiz oranları ve gizli maliyetlerle işletmeleri zor durumda bırakabilir.
2. Sözleşme Koşulları: Faktoring sözleşmesinin şartları dikkatlice incelenmelidir. Özellikle komisyon oranları, ödeme vadesi ve gizli maliyetler gibi unsurlara dikkat edilmelidir.
3. Alacakların Durumu: Faktoring işlemi yapılacak alacakların tahsil edilebilirliği konusunda dikkatli olunmalıdır. Müşteri tarafından ödenmeyen alacaklar, işletme için mali bir yük oluşturabilir.
4. Alternatif Finansman Yöntemleri: Faktoring dışında, işletmenin likidite ihtiyacını karşılayabilecek diğer finansman yöntemleri de değerlendirilmelidir. Kredi kullanımı veya sermaye artırımı gibi alternatifler, işletme için daha uygun olabilir.

Faktoring İşlem Hacmi

Türkiye’de faktoring sektörü, özellikle KOBİ’ler arasında yaygın bir finansman yöntemi olarak kullanılmaktadır.

2022 yılı itibarıyla, Türkiye’de faktoring işlem hacmi 200 milyar TL'yi aşmıştır. Bu rakam, Türkiye’deki ticaret hacminin önemli bir bölümünü oluşturmakta ve faktoringin işletmeler arasında ne denli yaygın bir finansman aracı olduğunu göstermektedir.

Türkiye Faktoring Derneği verilerine göre, 2022 yılında faktoring sektöründe faaliyet gösteren 60'tan fazla şirket bulunmaktadır ve bu şirketler toplamda 100 binden fazla müşteriye hizmet sunmaktadır.

Sonuç

Faktoring, işletmeler için önemli bir finansman aracı olarak öne çıkmaktadır.

Nakit akışını hızlandırma, tahsilat riskini azaltma gibi avantajlarıyla işletmelerin finansal yönetimine katkı sağlamaktadır. Ancak, yüksek maliyetler, fatura kesme zorunluluğu gibi dezavantajları göz önünde bulundurulmalı ve faktoring işlemi yapılırken dikkatli olunmalıdır.

Güvenilir faktoring şirketleri ile çalışmak ve sözleşme koşullarını dikkatlice incelemek, faktoringin avantajlarından yararlanırken olası riskleri minimize etmenin anahtarıdır.

Türkiye’deki faktoring sektörünün büyüklüğü, bu finansman aracının yaygınlığını ve önemini gözler önüne sermektedir. Ancak, her finansman yönteminde olduğu gibi, faktoring işlemi yapılırken de işletmenin ihtiyaçları ve riskleri doğru değerlendirilmelidir.