Kanun No. 5746 Kabul Tarihi: 28/2/2008
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; Ar- Ge ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde
rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması için teknolojik bilgi üretilmesini, üründe ve üretim
süreçlerinde yenilik yapılmasını, ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesini, verimliliğin artırılmasını,
üretim maliyetlerinin düşürülmesini, teknolojik bilginin ticarileştirilmesini, rekabet öncesi işbirliklerinin
geliştirilmesini, teknoloji yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelik yatırımlar ile Ar- Ge'ye ve
yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar- Ge
personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmektir.
(2) Bu Kanun; Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından
12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı Kanuna göre oluşturulan teknoloji merkezleri (teknoloji merkezi
işletmeleri) ile Türkiye'deki Ar- Ge merkezleri, Ar- Ge projeleri ve rekabet öncesi işbirliği projeleri ve
teknogirişim sermayesine ilişkin destek ve teşvikleri kapsar.
Tanımlar
MADDE 2 – (1) Bu Kanunun uygulamasında;
a) Araştırma ve geliştirme faaliyeti (Ar- Ge ): Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun
bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak
üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı
veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir
belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetleri,
b) Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap verebilen, mevcut pazarlara başarıyla sunulabilecek ya
da yeni pazarlar yaratabilecek; yeni bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ile
oluşturulan süreçleri ve süreçlerin neticelerini,
c) Ar- Ge merkezi: Dar mükellef kurumların Türkiye'deki işyerleri dahil , kanuni veya iş merkezi
Türkiye'de bulunan sermaye şirketlerinin; organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde
örgütlenmiş, münhasıran yurtiçinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan ve en az elli tam
zaman eşdeğer Ar- Ge personeli istihdam eden, yeterli Ar- Ge birikimi ve yeteneği olan birimleri,
ç) Ar- Ge projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum,
kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak aynî ve/veya nakdî destek tutarları, sonuçta doğacak fikri
mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve Ar- Ge faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek
mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde hazırlanan projeyi,
d) Rekabet öncesi işbirliği projeleri: Birden fazla kuruluşun; ölçek ekonomisinden yararlanmak suretiyle
yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlayarak verimliliği artırmak ve mevcut duruma göre daha
yüksek katma değer sağlamak üzere, rekabet öncesinde ortak parça veya sistem geliştirmek ya da
platform kurabilmek amacıyla yürütecekleri, Ar- Ge faaliyetlerine yönelik olarak yapılan ve fizibiliteye
dayanan işbirliği anlaşması kapsamında, bilimsel ve teknolojik niteliği olan projeleri,
e) Teknogirişim sermayesi: Örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir
yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans,
yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok beş yıl önce almış
kişilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, desteği veren merkezi yönetim kapsamındaki kamu
idareleri tarafından desteklenmesi uygun bulunan bir iş planı çerçevesinde, katma değer ve nitelikli
istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek için yapılan
sermaye desteğini,
f) Ar- Ge personeli: Ar- Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli araştırmacı ve teknisyenleri; 1) Araştırmacı: Ar- Ge faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsamındaki projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç,
yöntem ve sistemlerin tasarım veya oluşturulması ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan
en az lisans mezunu uzmanları,
2) Teknisyen: Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanlarında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek
lisesi veya meslek yüksek okullarının teknik fen ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim
sahibi kişileri,
g) Destek personeli: Ar- Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili yönetici, teknik
eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personeli,
ğ) TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunu,
ifade eder.
İndirim, istisna, destek ve teşvik unsurları
MADDE 3 – (1) Ar- Ge indirimi: Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar- Ge merkezlerinde, kamu kurum
ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar- Ge ve
yenilik projelerinde, rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden
yararlananlarca gerçekleştirilen Ar- Ge ve yenilik harca malarının tamamı ile 500 ve üzerinde tam
zaman eşdeğer Ar- Ge personeli istihdam eden Ar- Ge merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan Ar- Ge ve
yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. Ayrıca
bu harcamalar, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre aktifleştirilmek suretiyle
amortisman yoluyla itfa edilir, bir iktisadi kıymet oluşmaması halinde ise doğrudan gider yazılır.
Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki
hesap dönemlerine devredilir. Devredilen tutarlar, takip eden yıllarda 213 sayılı Kanuna göre her yıl
belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.
(2) Gelir vergisi stopajı teşviki: Kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-
Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası
fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar- Ge ve yenilik projelerinde, teknogirişim
sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan Ar- Ge
ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için yüzde
doksanı, diğerleri için yüzde sekseni gelir vergisinden müstesnadır.
(3) Sigorta primi desteği: Kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar- Ge
merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası
fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar- Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi
işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar- Ge ve
destek personeli ile 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2
nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde
ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir çalışan için beş yıl
süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
(4) Damga vergisi istisnası: Bu Kanun kapsamındaki her türlü Ar- Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili
olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmaz.
(5) Teknogirişim sermayesi desteği: Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından bu
Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki koşulları taşıyanlara bir defaya mahsus
olmak üzere teminat alınmaksızın 100.000 Yeni Türk Lirasına kadar teknogirişim sermayesi desteği
hibe olarak verilir. Bu fıkra uyarınca yılı bütçesinde Ar- Ge projelerinin desteklenmesi amacıyla ödeneği
bulunan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin tümü tarafından yapılan ödemelerin toplamı,
her takvim yılı için 10.000.000 Yeni Türk Lirasını geçemez. Bu tutarlar, takip eden yıllarda 213 sayılı
Kanuna göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır. (6) Rekabet öncesi işbirliği projelerinde işbirliğini oluşturan kuruluşların bu işbirliğine yaptıkları katkılar,
işbirliği protokolünde belirlenen kuruluşlardan biri adına açılacak özel bir hesapta izlenir. Özel hesaba
aktarılan bu tutarlar, harcamanın yapıldığı dönemde katkı sağlayan kuruluşların Ar- Ge harcaması
olarak kabul edilir ve proje dışında başka bir amaç için kullanılamaz. Proje hesabında toplanan tutarlar,
proje özel hesabı açan kuruluşun kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınmaz.
(7) Ar- Ge ve yenilik faaliyetlerinde bulunanların; kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan vakıflar
ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel bir fon hesabında tutulur. Bu fon, 193 sayılı Kanun ve
5520 sayılı Kanuna göre vergiye tabi kazancın ve ilgili yılda yapılan Ar- Ge harcaması tutarının
tespitinde dikkate alınmaz. Bu fonun, elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye
ilâve dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde,
zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılır.
Uygulama ve denetim esasları
MADDE 4 – (1) Bu Kanun kapsamındaki destek ve teşvik unsurlarından yararlananların bu Kanunda
öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespitler en geç iki yıllık süreler itibarıyla yapılır.
(2) Bu Kanunun 3 üncü maddesinde belirtilen gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine
ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam
zamanlı Ar- Ge personeli sayısının yüzde onunu geçemez.
(3) Asgari Ar- Ge personeli sayısının hesabında fiilen ve tam zamanlı olarak çalışan personelin üçer
aylık dönemler itibarıyla ortalaması esas alınır.
(4) Bu Kanunda öngörülen şartların ihlali veya teşvik ve destek unsurlarının amacı dışında kullanılması
halinde, zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı doğmuş sayılır. Sağlanan vergi
dışı destekler ise 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilir.
(5) Bu Kanun kapsamındaki indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlananlar; 193 sayılı Kanunun
89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi, 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi ve 29/1/2004 tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun aynı mahiyetteki hükümlerinden ayrıca
yararlanamazlar.
(6) Bu Kanunun uygulamasına ve denetimine ilişkin usul ve esaslar, TÜBİTAK'ın görüşü alınmak
suretiyle Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından birlikte çıkarılacak yönetmelikle
belirlenir.
Değiştirilen hükümler
MADDE 5 – (1) 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi ile 5520
sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan "araştırma ve geliştirme
harcamaları tutarının % 40'ı oranında" ibareleri "araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %100'ü
oranında" şeklinde değiştirilmiştir.
Yürürlük
MADDE 6 – (1) Bu Kanun 31/12/2023 tarihine kadar uygulanmak üzere, yayımını takip eden ay
başında yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 7 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
