Kanun Numarası: 2918
Kabul Tarihi: 13/10/1983
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 18/10/1983
Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 18195
BİRİNCİ KISIM: GENEL ESASLAR
BİRİNCİ BÖLÜM: AMAÇ VE KAPSAM
AMAÇ:
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik
düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri
belirlemektir.
KAPSAM:
Madde 2 - Bu Kanun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların
uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk,
çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsar.
Bu Kanun, karayollarında uygulanır. Ancak aksine bir hüküm yoksa;
a) Karayolu dışındaki alanlardan kamuya açık olanlar ile park, bahçe, park yeri, garaj,
yolcu ve eşya terminali, servis ve akaryakıt istasyonlarında karayolu taşıt trafiği için
faydalanılan yerler ile,
b) Erişme kontrollü karayolunda ve para ödenerek yararlanılan karayollarının kamuya açık
kesimlerinde ve belirli bir karayolunun bağlantısını sağlayan deniz, göl ve akarsular üzerinde
kamu hizmeti gören araçların, karayolu araçlarına ayrılan kısımlarında da, Bu Kanun
hükümleri uygulanır.
İKİNCİ BÖLÜM: TANIMLAR
TANIMLAR:
Madde 3 - Bu Kanunda kullanılan terimlerin tanımları aşağıda gösterilmiştir.
Trafik : Yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleridir.
Karayolu : Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve
alanlardır.
Karayolu yapısı : Karayolunun kendisi ile karayolunun üstünde, yanında, al tında veya
yukarısındaki; ada, ayırıcı, otokorkuluk, istinat duvarı, köprü, tünel, menfez ve benzeri
yapılardır.
Mülk : Devlete, kamuya, gerçek ya da tüzelkişilere ait olan taşınmaz mallardır.
Karayolu sınır çizgisi : Kamulaştırılmış, kamuya terk veya tahsis edilmiş karayolunda;
mülkle olan sınır çizgisi,
Diğer karayollarında; yarmaca, şevden sonra hendek varsa hendek dış kenarı, hendek yoksa
şev üst kenarı, dolguda şev etek çizgisi,
Yaya yolu ayrılmış karayolunda ise yaya yolunun mülkle birleştiği çizgidir.
İki yönlü karayolu : Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur.
Tek yönlü karayolu : Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı
karayoludur.
Bölünmüş karayolu : Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer
taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur.
Erişme kontrollü karayolu (otoyol - ekspresyol) : Özellikle transit trafiğe tahsis edilen,
belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı, yaya, hayvan ve motorsuz
araçların giremediği, ancak, izin verilen motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel
kontrola tabi tutulduğu karayoludur.
Geçiş yolu : Araçların bir mülke girip çıkması için yapılmış olan yolun, karayolu üzerinde
bulunan kısmıdır.
Bağlantı yolu : Bir kavşak yakınında karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını
sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve bir yönlü trafiğe ayrılmış olan karayolu kısmıdır.
Anayol : Anatrafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin, bu yolu geçerken veya
bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle belirlenmiş karayoludur.
Tali yol : Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı yoldan daha az
önemde olan yoldur.
Taşıt yolu : (Kaplama): Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan kısmıdır.
Yaya yolu (Yaya kaldırımı) : Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya tüzelkişilere ait
mülkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısmıdır.
Bisiklet yolu : Karayolunun, sadece bisikletlilerin kullanmalarına ayrılan kısmıdır.
Yaya geçidi : Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak üzere, trafik
işaretleri ile belirlenmiş alandır.
Kavşak : İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak
alandır.
Banket : Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç
üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı, zorunlu
hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır.
Şerit : Taşıtların bir dizi halinde güvenle seyredebilmeleri için taşıt yolunun ayrılmış bir
bölümüdür.
Alt geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu alttan geçmesini sağlayan
yapıdır.
Üst geçit: Karayolunun, diğer bir karayolu veya demiryolunu üstten geçmesini sağlayan
yapıdır.
Demiryolu geçidi (Hemzemin geçit) : Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiştiği
bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir.
Okul geçidi: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların çevresinde
özellikle öğrencilerin geçmesi için taşıt yolunda ayrılmış ve bir trafik işareti ile belirlenmiş
alandır.
Ada : Yayaların geçme ve durmalarına, taşıtlardan inip binmelerine yarayan, trafik akımını
düzenleme ve trafik güvenliğini sağlama amacı ile yapılmış olan, araçların bulunamayacağı,
koruyucu tertibatla belirlenmiş bölüm ve alanlardır.
Ayırıcı : Taşıt yollarını veya yol bölümlerini birbirinden ayıran bir taraftaki taşıtların diğer
tarafa geçmesini engelleyen veya zorlaştıran karayolu yapısı, trafik tertibatı veya gereçtir.
Park yeri : Araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır.
Karayolu üzeri park yeri : Taşıt yolundaki veya buna bitişik alanlardaki park yeridir.
Karayolu dışı park yeri : Karayolu sınır çizgisi dışında olan ve bir geçiş yolu veya servis
yolu ile taşıt yoluna bağlanan park yeridir.
Otomobil : Yapısı itibariyle, sürücüsünden başka en çok yedi oturma yeri olan ve insan
taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır.
Minibüs : (Değişik fıkra: 16/10/1984 - 3058/1 md.) Yapısı itibariyle sürücüsünden başka
sekiz ila ondört oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır.
Kamyonet : İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3.500 Kg'ı geçmeyen ve yük taşımak için
imal edilmiş motorlu taşıttır.
Kamyon : İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3 500 Kg'dan fazla olan ve yük taşımak için
imal edilmiş motorlu taşıttır.
Otobüs : (Değişik fıkra: 16/10/1984 - 3058/1 md.) Yapısı itibariyle sürücüsünden başka en
az onbeş oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır.
Troleybüsler de bu sınıfa dahildir.
Çekici : Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük taşımayan
motorlu taşıttır.
Arazi taşıtı : Karayollarında yolcu veya yük taşıyabilecek şekilde imal edilmiş olmakla
beraber bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilen motorlu taşıtlardır.
Özel amaçlı taşıt : Özel amaçla insan veya eşya taşımak için imal edilmiş olan ve itfaiye,
Cankurtaran, cenaze, radyo, sinema, televizyon, kütüphane, araştırma ararçları ile bozuk veya
hasara uğramış taşıt ve araçları çekmek veya taşımak, kaldırmak gibi özel işlerde kullanılan
motorlu araçtır.
Kamu hizmeti taşıtı : Kamu hizmeti için yük veya yolcu taşıması yapan bütün taşıtlardır.
Personel servis aracı: (Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/1 md.) Herhangi bir kamu kurum ve
kuruluşu veya özel veya tüzel kişilerin personelini bir akit karşılığı taşıyan şahıs veya
şirketlere ait minibüs ve otobüs türündeki ticari araçlardır. Kamu kurum ve kuruluşları ile özel
ve tüzel kişilere ait araçların kendi personelini veya yolcusunu taşıma işi bu tanımın
kapsamına girmez.
Umum servis aracı: (Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/1 md.) Okul taşıtları ile personel servis
araçlarının birlikte değerlendirilmesidir.
Kamp taşıtı: (Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/1 md.) Yük taşımasında kullanılmayan; iç
dizaynı tatil yapmaya uygun teçhizatlarla donatılmış, hizmet edebileceği kadar yolcu
taşıyabilen motorlu taşıttır.
Römork : Motorlu araçla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz taşıttır.
Yarı römork : Bir kısmı motorlu taşıt veya araç üzerine oturan, taşıdığı yükün ve kendi
ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorkdur.
Hafif römork : Azami yüklü ağırlığı 750 Kg'ı geçmeyen römork veya yarı römorkdur.
Motosiklet : İki veya üç tekerlekli sepetli veya sepetsiz motorlu araçlardır. Bunlardan
karoserisi yük taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel biçimde yapılmış olan ve yolcu
taşımalarında kullanılmayan üç tekerlekli motosilkletlere yük motosikleti (triportör) denir.
Bisiklet : En çok üç tekerleği olan ve üzerinde bulunan insanın adale gücü ile pedal veya el
ile tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden ve yolcu taşımalarında kullanılmayan
motorsuz taşıtlardır.
Motorlu bisiklet : Silindir hacmi 50 santimetre küpü geçmeyen, içten patlamalı motorla
donatılmış ve imal hızı saatte 50 Km'den az olan bisiklettir.
Lastik tekerlekli traktör : Belirli şartlarda römork ve yarı römork çekebilen, ancak ticari
amaçla taşımada kullanılmayan tarım araçlarıdır.
İş makineleri : (Değişik fıkra: 17/10/1996-4199/1 md.) Yol inşaat makineleri ile benzeri
tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan;
iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük
taşımasında kullanılamayan moturlu araçlardır.
Tramvay : Genelilkle yerleşim birimleri içinde insan taşımasında kullanılan, karayolunda
tekerlekleri raylar üzerinde hareket eden ve hareket gücünü dışarıdan sağlayan taşıttır.
Okul taşıtı : Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların öğrencileri ile
sadece gözetici ve hizmetlilerin taşınmalarında kullanılan taşıttır.
Taşıt katarı : Karayolunda bir birim olarak seyretmek üzere birbirine bağlanmış taşıtlardır.
Araç : Karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş
makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır.
Taşıt : Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır. Bunlardan makine
gücü ile yürütülenlere "motorlu taşıt" insan ve hayvan gücü ile yürütülenlere "motorsuz taşıt"
denir.
Sürücü : (Değişik 17/10/1996-4199/1 md.) Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı
veya taşıtı sevk ve idare eden kişidir.
Şoför : (Ek fıkra: 17/10/1996-4199/1 md.) Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir
motorlu taşıtı süren kişidir.
Araç sahibi : Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış
belgesi düzenlenmiş kişidir.
İşleten : Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde
kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet
veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve
tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat
edilirse, bu kimse işleten sayılır.
Yolcu : Aracı kullanan sürücü ile hizmetliler dışında araçta bulunan kişilerdir.
Hizmetli : Araçlarda, sürücü hariç, araç veya taşıma hizmetlerinde süreli veya süresiz
çalışan kişiler ile iş makinelerinde sürücüden gayri kişilerdir.
Durak : Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının yolcu veya hizmetlileri bindirmek, indirmek
için durakladıkları işaretlerle belirlenmiş yerdir.
Garaj : Araçların, genellikle uzun süre durmaları için kullanılan bakım veya servisinin de
yapılabileceği kapalı veya açık olan yerlerdir.
Terminal : İnsan veya eşya taşımalarında, araçların indirme, bindirme, yükleme, boşaltma,
aktarma yaptıkları ve ayrıca bilet satışı ile bekleme, haberleşme, şehir ulaşımı ve benzeri
hizmetlerin de sağlandığı yerdir.
Servis istasyonu: Araçların bakım, onarım ve servislerinin yapıldığı açık veya kapalı yerdir.
Akaryakıt istasyonu: Araçların esas itibariyle akaryakıt, yağ ve basınçlı hava gibi
ihtiyaçlarının sağlandığı yerdir.
Muayene istasyonu: Araçların niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve personeli
bulunan ve teknik kontrolü yapılan yerdir.
Trafik kazası:Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı
ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır.
Durma:Her türlü trafik zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasıdır.
Duraklama:Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirmek ve bindirmek, eşya
yüklemek, boşaltmak veya beklemek amacı ile kısa bir süre için durdurulmasıdır.
Park etme:Araçların, durma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılmasıdır.
Geçiş hakkı:Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu
kullanmak sırasındaki öncelik hakkıdır.
Geçiş üstünlüğü:Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye
sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamalarıdır.
Taşıma sınırı (Kapasite):Bir aracın güvenle taşıyabileceği en çok yük ağırlığı veya yolcu
sayısıdır.
Gabari: Araçların, yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı
ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.
Azami ağırlık:Taşıtın güvenle taşıyabileceği azami yükle birlikte ağırlığıdır.
Yüksüz ağırlık:Üzerinde insan veya eşya (yük) bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu olan
bir aracın taşınması zorunlu alet, edevat ve donatımı ile birlikte toplam ağırlığıdır.
Yüklü ağırlık:Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hizmetli, yolcu ve
eşyanın toplam ağırlığıdır.
Dingil ağırlığı:Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden karayolu yapısına aktarılan
ağırlıktır,
Azami dingil ağırlığı:Araçların karayolu yapılarından güvenle ve yapıya zarar vermeden
geçebilmeleri için saptanan dingil ağırlığıdır.
Azami toplam ağırlık:Araçların karayolu yapılarından güvenle ve yapıya zarar vermeden
geçebilmeleri için saptanan toplam ağırlıktır.
Trafik işaretleri:Trafiği düzenleme amacı ile kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve sesli
işaretler, yer işaretlemeleri ile trafik zabıtası veya diğer yetkililerin trafiği yönetmek için
yaptıkları hareketlerdir.
İşaret levhası:Sabit veya taşınabilir bir mesnet üzerine yerleştirilmiş ve üzerindeki sembol,
renk ve yazı ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır.
Işıklı ve sesli işaretler:Trafiği düzenlemede kullanılan ışıklı ve sesli, sabit veya taşınabilir,
elle kumanda edilebilen veya otomatik çalışan, üzerinde çeşitli renk, şekil, sembol, yazı
bulunan ve belirli yanma süresi olan, ışık veya sesle özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan
trafik tertibatıdır.
İşaretleme:Taşıt yolu ile bordür, ada, ayırıcı, otokorkuluk gibi karayolu elemanları
üzerindeki çeşitli renkte çizgi, şekil, sembol, yazı ve yansıtıcı ve benzerleri ile özel bir
talimatın aktarılmasını sağlayan tertibattır.
Trafikten men: Trafik zabıtasınca, bu Kanunda belirtilen hallerde araçla ilgili belgelerin
alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasıdır.
Bu Kanunun uygulaması ile ilgili diğer tanım ve terimler yönetmelikte gösterilir.
İKİNCİ KISIM: KURULUŞLAR, KOMİSYONLAR, GÖREV VE YETKİLERİ
GÖREVLİ KURULLAR VE KURULUŞLAR:
Madde 4 - (Değişik madde: 17/10/1996-4199/2 md.)
Karayolu güvenliği konusunda hedefleri tespit etmek, uygulatmak ve koordinasyonu
sağlamak amacıyla aşağıdaki kurullar oluşturulmuştur.
a) Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu;
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu Başbakanın başkanlığında, Adalet, İçişleri, Maliye,
Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskan, Sağlık, Ulaştırma, Orman Bakanları ve Köy Hizmetleri
Genel Müdürlüğünün Bağlı Olduğu Bakan ile Jandarma Genel Komutanı, Başbakanlık Devlet
Planlama Teşkilatı Müsteşarı, Emniyet Genel Müdürü ve Karayolları Genel Müdüründen
oluşur.
Gereği halinde diğer bakanlar da Kurula çağrılabilir.
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu, Trafik Hizmetleri Başkanlığınca hazırlanarak,
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca uygun görülen önerileri değerlendirerek karara bağlar
ve kararlarının yaşama geçirilmesi için gerekli koordinasyon önlemlerini belirler.
Kurul yılda iki defa olağan, Başbakanın gerek görmesi halinde de olağanüstü olarak,
gündemle toplanır.
Kurulun sekreterya görevi Emniyet Genel Müdürlüğünce yapılır.
Kurulun çalışmasına ilişkin esas ve usuller, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
b) Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu;
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri
Başkanının başkanlığında, Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu'na katılan kamu kurumlarının
en az daire başkanı seviyesinde görevlileri; Jandarma Genel Komutanlığı, Türk Standartları
Enstitüsü Başkanlığı, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu temsilcisi ile İçişleri
Bakanlığınca uygun görülen trafikle ilgili üniversite, Türkiye Mimar ve Mühendis Odaları
Birliği Türkiye Trafik Kazalarını Önleme Derneği ve Trafik Kazaları Yardım Vakfının birer
temsilcisi ve Başkent Büyükşehir Belediye Başkanından oluşur. İhtiyaç duyulan konularda
bilgilerine başvurmak üzere diğer kurum ve kuruluşlardan temsilci çağrılabilir.
Kurul ayda bir toplanır, zorunlu hallerde başkan tarafından toplantıya çağrılabilir.
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu, Trafik Hizmetleri Başkanlığınca Trafik hizmetlerinin
çağdaş ve güvenli bir şekilde yürütülmesi amacıyla önerilen veya katılacak temsilcilerce
önerilecek önlemlerin uygulanabilirliğini tartışarak karara bağlar.
Kurul katılması gereken üyelerin salt çoğunluğu ile toplanır ve katılanların çoğunluğu ile
karar verir.
Kurulun sekreterya görevi ilgili daire başkanlığınca yapılır.
Kurulun görev ve yetkileri şunlardır;
1. Trafikle ilgili kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanmasına ilişkin önerilerde
bulunmak,
2. Trafik kazalarının azaltılmasına ilişkin önerilerde bulunmak,
3. Uygulamada görülen aksaklıkları tespit etmek,
4. Kendi görev alanına giren konularla ilgili yasal düzenlemeden kaynaklanan eksiklikleri
belirlemek.
Bu Kanunla ve trafik hizmetleri konusunda diğer kanunlarla verilen görevler;
a) İçişleri Bakanlığınca,
b) Bu Kanunla yetkili kılınan diğer bakanlık, kuruluş ve belediyelerce,
İçişleri Bakanlığı ile işbirliği içinde, Yürütülür.
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN,MERKEZ, BÖLGE,İL VE İLÇE TRAFİK
KURULUŞLARI, GÖREV VE YETKİLERİ:
Madde 5 - Emniyet Genel Müdürlüğünün trafik kuruluşları ile bu kuruluşların görev ve
yetkileri şunlardır :
a) Kuruluş :
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/3 md.) Bu Kanunla, Emniyet Genel Müdürlüğüne verilen
görevler, Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı olarak kurulan Trafik Hizmetleri Başkanlığınca
yürütülür. Trafik Hizmetleri Başkanlığı, Emniyet Genel Müdür Yardımcısı tarafından
yürütülür. Emniyet Genel Müdürlüğünün merkez bölge, il ve ilçe trafik zabıta kuruluşları
Trafik Hizmetleri Başkanlığına bağlı olarak çalışır.
Araçlara ve sürücülere ait işlemleri yapmak, plaka ve belgelerini vermek ve bu amaca
yönelik hizmetleri yürütmek üzere her ilde ve gerekli görülen ilçelerde tescil şube veya
büroları kurulur.
Tescil şube veya bürolarında emniyet hizmetleri sınıfı personelinden ayrı olarak teşkilat ve
kadrolarında gösterilen sayıda genel idare ve teknik hizmetler sınıfında personel ile sözleşmeli
personel çalıştırılabilir.
b) Görev ve yetkiler:
1. Araçları, bu Kanuna göre araçlarda bulundurulması gerekli belge ve gereçleri, sürücüleri
ve bunlara ait belgeleri, sürücülerin ve karayolunu kullanan diğer kişilerin kurallara uyup
uymadığını, trafik düzenlemelerinin ve çeşitli tesislerin bu Kanun hükümlerine uygun olup
olmadığını denetlemek,
2. Duran ve akan trafiği düzenlemek ve yönetmek,
3. (Mülga alt bent: 17/10/1996 - 4199/47 md.)
4. El koyduğu trafik kazalarında trafik kaza tespit tutanağı düzenlemek,
5. Trafik suçu işleyenler hakkında tutanak düzenlemek, gerekli işlemleri yapmak ve takip
etmek,
6. Trafik kazası neticesinde hastalanan veya yaralananların bakımlarını sağlayacak
tedbirlerin süratla alınmasına yardımcı olmak ve yakınlarına haber vermek,
7. Araçların tescil işlemlerini yaparak belge ve plakalarını vermek,
8. (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/3 md.) Sürücülerin belgelerini vermek.
9. Ülke çapında taşıtların ve sürücülerin sicillerini tutmak, teknik ve hukuki değişikliklerini
işlemek, istatistiki bilgileri toplamak ve değerlendirmek,
10. Trafik kazalarının oluş nedenleri ile ilgili tüm unsurları kapsayan istatistik verileri ve
bilgilerini toplamak, değerlendirmek, sonuçlarına göre gereken önlemlerin alınmasını
sağlamak ve ilgili kuruluşlara teklifte bulunmak,
11. (Ek bent: 17/10/1996 - 4199/3 md.) Hasar tazminatı ödemelerini hızlandırmak amacıyla
sigorta şirketlerince istenecek gerekli bilgi ve belgeleri vermek.
12. Ayrıca bu Kanunla ve bu Kanuna göre çıkarılmış olan yönetmeliklerle verilen diğer
görevleri yapmaktır.
Trafik kuruluşlarının, çalışma şekil ve şartları, görevlendirilecek personelin nitelikleri,
seçimi, çalışma usulleri, görev, yetki ve sorumluluklarına ait esaslar İçişleri Bakanlığınca
çıkarılacak yönetmelikte belirtilir.
TRAFİK ZABITASININ GÖREV VE YETKİ SINIRI İLE GENEL ZABITANIN
TRAFİK HİZMETLERİNİ YÜRÜTMEYE İLİŞKİN YETKİSİ:
Madde 6 - Trafik zabıtası ve genel zabıtanın görev ve yetki sınırı;
a) Trafik zabıtası:
(İlk fıkra mülga: 17/10/1996 - 4199/4 md.)
Trafik zabıtası görevi sırasında karşılaştığı acil ve zorunlu hallerde genel zabıta görevi
yapmakla da yetkilidir.
Mülki idare amirlerince, emniyet ve asayiş bakımından zorunlu görülen haller dışında,
trafik zabıtasına genel zabıta görevi verilemez, araç, gereç ve özel teçhizatı trafik hizmetleri
dışında kullanılamaz.
b) (Değişik bent: 21/05/1997 - 4262/1 md.) Genel Zabıta:
Trafik zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis; polisin ve trafik
teşkilatının görev alanı dışında kalan yerlerde de jandarma, trafik eğitimi almış subay,
astsubay ve uzman jandarmalar eliyle yönetmelikte belirtilen esas ve usullere uygun olarak
trafiği düzenlemeye ve trafik suçlarına el koymaya görevli ve yetkilidir.
KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREV VE YETKİLERİ:
Madde 7 - Karayolları Genel Müdürlüğünün bu Kanunla ilgili görev ve yetkileri şunlardır :
a) Yapım ve bakımdan sorumlu olduğu karayollarında can ve mal güvenliği yönünden
gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yaparak önlemleri almak ve aldırmak,
b) Tüm karayollarındaki işaretleme standartlarını tespit etmek, yayınlamak ve kontrol
etmek,
c) (Mülga bend: 17/10/1996 - 4199/47 md.)
d) Trafik ve araç tekniğine ait görüş bildirmek, karayolu güvenliğini ilgilendiren
konulardaki projeleri incelemek ve onaylamak,
e) Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında, İçişleri Bakanlığının uygun
görüşü alınmak suretiyle, yönetmelikte belirlenen hız sınırlarının üstünde veya altında hız
sınırları belirlemek ve işaretlemek,
f) Trafik kazalarının oluş nedenlerine göre verileri hazırlamak ve karayollarında, gerekli
önleyici teknik tedbirleri almak,
g) Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında trafik güvenliğini ilgilendiren
kavşak, durak yeri, aydınlatma, yol dışı park yerleri ve benzeri tesisleri yapmak, yaptırmak
veya diğer kuruluşlarca hazırlanan projeleri tetkik ve uygun olanları tasdik etmek,
h) Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza analizi sonucu, altyapı
ve yolun fiziki yapısı ile işaretlemeye dayalı kaza sebepleri göz önünde bulundurularak
önerilen gerekli önlemleri almak,
i) (Mülga bent : 10/05/2006 - 5495/4 md.)
j) (Değişik bent: 17/10/1996 -4199/5 md.) Bu Kanunun 13,14,16,17,18,47/a ve 65 inci
maddeleri hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek;
47 nci maddenin (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen kural ihlallerinin tespiti halinde, durumu
bir tutanakla belirlemek ve gerekli işlemin yapılması için en yakın trafik kuruluşuna teslim
etmek, *1* *2*
k) Bu Kanunla ve bu Kanuna göre çıkarılmış olan yönetmeliklerle verilen diğer görevleri
yapmaktır.
(Mülga son fıkra: 28/03/1985 - 3176/16 md.)
MİLLİ EĞİTİM GENÇLİK VE SPOR, SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM VE
ULAŞTIRMA BAKANLIKLARININ GÖREV VE YETKİLERİ ŞUNLARDIR:
Madde 8 - (Değişik madde: 18/01/1985 - KHK 245/1 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 -
3176/1 md.)
Bu Kanun açısından Milli Eğitim Gençlik ve Spor, Sağlık ve Sosyal Yardım ve Ulaştırma
bakanlıklarının görev ve yetkileri şunlardır :
a) Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı
1. Motorlu araç sürücülerinin yetiştirilmesi için 123 üncü madde gereğince sürücü kursları
açmak, özel sürücü kursu açılmasına izin vermek, bunları her safhada denetlemek,
2. (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/6 md.) Resmi ve özel kurslarda eğitilenlerin sınavlarını
yapmak, başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamak,
3. (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/6 md.) Okul öncesi, okul içi ve okuldışı trafik eğitimini
düzenleyen trafik genel eğitim planı hazırlamak ve ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak
uygulamak.
b) (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/6 md.) Sağlık Bakanlığı:
1. Karayollarında meydana gelen trafik kazaları ile ilgili ilk ve acil yardım hizmetlerini
planlamak ve uygulamak,
2. Trafik kazalarında yaralananların en kısa zamanda sağlık hizmetlerinden istifadelerini
temin etmek üzere, İçişleri Bakanlığının uygun görüşü de alınarak karayolları üzerinde ilk
yardım istasyonları kurmak, bu istasyonlara gerekli personeli, araç ve gereci sağlamak,
3. Her ilde trafik kazaları için eğitilmiş sağlık personeli ile birlikte yeteri kadar ilk ve acil
yardım ambulansı bulundurmak,
4. Bu Kanunla ve mevzuatla verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak.
Üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşları,
acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere, Sağlık Bakanlığı tarifesini
uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hizmetlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta
şirketlerinden tahsil ederler.
Sağlık Bakanlığı bu görevlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak; verilen hizmetlerin
bedellerini yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil etmek için Maliye Bakanlığının görüşünü
alarak döner sermaye saymanlığı kurar. Bu amaçla döner sermaye saymanlığı tarafından tahsil
edilen gelirin tamamı, bu Kanun ile Sağlık Bakanlığına verilen görevlerin yerine
getirilmesinde kullanılır.
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan harcamaların tamamı Sağlık Bakanlığı Döner Sermaye
İşletmesine 8 işgünü içinde yükümlü sigorta şirketlerince ödenir. Sağlık Bakanlığı Trafik
Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesinin verdiği hizmetler için uygulayacağı fiyat tarifesi,
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunun da uygun görüşü alınarak Sağlık Bakanlığınca
belirlenir. Sigorta şirketleri, zorunlu mali sorumluluk sigortası geçerli teminat limitleri ve
şartları dahilinde ödemekle yükümlü bulundukları tutarı aşan kısmı için Karayolu Trafik
Garanti Sigortası Hesabına başvurur. Buna ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü
alınarak Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle
düzenlenir.
c) (Değişik bent: 10/05/2006 - 5495/1 md.)
Ulaştırma Bakanlığı
Ulaştırma Bakanlığının ilgili birimleri bu Kanun ve diğer mevzuatla verilen hizmetleri
yapmak, bu Kanun açısından karayolu taşımasına ilişkin gerekli koordinasyonu sağlamak,
tescile bağlı araçların muayenelerini yapmak veya yaptırmak, muayene istasyonlarını
denetlemek, 35 inci Madde hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında tutanak
düzenleyerek idarî para cezası vermek, bu Maddede belirlenen idarî tedbirleri almak, araçların
ağırlık ve boyut kontrollerini yapmak veya yaptırmak ve denetlemek, aykırı görülen
hususlarla ilgili olarak sorumlular hakkında idarî para cezasına dair tutanak düzenlemek.
Araçların ağırlık ve boyut kontrollerini yapmak üzere yetkilendirilenler, Ulaştırma
Bakanlığınca denetlenir ve aykırı hareketi tespit edilen işletme sahipleri 1.000 Türk Lirası
idarî para cezası ile cezalandırılır. Yetkilendirme konusu işletme şartlarında giderilebilecek
eksiklik olması halinde, işletme sahibine, bu eksiklikleri gidermesi için azamî onbeş gün süre
verilir. Bu süre zarfında eksikliklerin giderilmemesi halinde, izin belgesi iptal edilir.
Araçların ağırlık ve boyut kontrollerinin yapılması veya yaptırılması ile ilgili olarak
Karayolları Genel Müdürlüğünce verilen hizmet sürdürülürken kullanılan ve Genel
Müdürlüğün diğer hizmetleri ile ilişkili olmayan bina, arazi, arsa gibi taşınmazlar Maliye
Bakanlığınca Ulaştırma Bakanlığına tahsis; bu görev yürütülürken yararlanılan tesisat ve
teçhizat Ulaştırma Bakanlığına devredilir. Araçların ağırlık ve boyut kontrollerini yapmak
üzere Ulaştırma Bakanlığınca yetkilendirilme yapılması halinde tahsis edilen taşınmazlar ile
devredilen tesisat ve teçhizatın kullanılması hususunda, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak,
Ulaştırma Bakanlığı ile yetkilendirilenler arasında özel hukuk hükümleri gereğince sözleşme
yapılabilir.
TARIM ORMAN VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞININ GÖREV VE YETKİLERİ:
Madde 9 - (Değişik madde: 18/01/1985 - KHK 245/2 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 -
3176/2 md.)
Bu Kanuna göre, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının görev ve yetkileri şunlardır:
a) Orman yollarında;
1. Trafik düzeni ve güvenliği açısından anaorman yolları ile gerekli görülen diğer orman
yollarında işaretlemeler yaparak tedbirler almak ve aldırmak,
2. Bu Kanunla ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle orman yolları için verilen
trafikle ilgili diğer görevleri yapmak,
b) Köy yollarında;
1. Trafik düzeni ve güvenliği açısından gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yaparak, tedbir
almak ve aldırmak,
2. Yol güvenliğini ilgilendiren konulardaki; kavşak durak yeri, yol dışı park yeri,
aydınlatma ve benzeri tesislerin projelerini incelemek ve gerekenleri onaylamak,
3. Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında 17 nci maddede sayılan tesisler
için bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden izin vermek,
4. Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza analizi sonucu,
karayolu yapısı ve işaretlemeye dayalı kaza nedenleri gözönünde bulundurularak gerekli
tedbirleri almak,
5. Bu Kanunla ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle köy yolları için verilen trafikle
ilgili diğer görevleri yapmak.
Köy yolları için sayılan görev ve hizmetlerden zorunlu ve gerekli görülenler orman yolları
için de uygulanabilir.
BELEDİYE TRAFİK BİRİMLERİ,GÖREV VE YETKİLERİ:
Madde 10 - (Değişik madde: 18/01/1985 - KHK 245/3 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 -
3176/3 md.)
Bu Kanunla belediyelere verilen görevler il ve ilçe trafik komisyonları ve mahalli trafik
birimleri ile işbirliği yapılarak yürütülür.
a) Kuruluş
Her belediye başkanlığı bünyesinde, hizmet kapasitesi gözönünde tutularak İçişleri
Bakanlığınca tespit edilecek ölçülere ve genel hükümlere göre, belediye trafik şube
müdürlüğü, şefliği veya memurluğu kurulur.
b) Görev ve yetkiler
1. Yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak
durumda bulundurmak,
2. Gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve
yer işaretlemeleri yapmak,
3. Karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almak, aldırmak
ve denetlemek,
4. Karayolunda trafik için tehlike teşkil eden engelleri gece veya gündüze göre kolayca
görülebilecek şekilde işaretlemek veya ortadan kaldırmak,
5. Yol yapısı veya işaretleme yetersizliği yüzünden trafik kazalarının vukubulduğu
yerlerde, yetkililerce teklif edilen tedbirleri almak,
6. Çocuklar için trafik eğitim tesisleri yapmak veya yapılmasını sağlamak,
7. Bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle verilen diğer görevleri yapmak.
(Ek fıkra: 25/06/1988 - KHK 330/2 md.)
Madde 11 - (Mülga madde: 18/01/1985 - KHK 245/16 md.)
İL VE İLÇE TRAFİK KOMİSYONLARI:
Madde 12 - (Değişik madde: 17/10/1996 - 4199/7 md.)
İl ve İlçe Trafik Komisyonlarının kuruluşu ile görev ve yetkileri:
a) Kuruluş:
İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliği bakımından
Yönetmelikte gösterilen konular ve esaslar çerçevesinde, illerde vali veya yardımcısının
başkanlığında, belediye, emniyet, jandarma, milli eğitim, karayolları ve Türkiye Şoförler ve
Otomobilciler Federasyonuna bağlı ilgili odanın temsilcileri; Valilikçe uygun görülen trafikle
ilgili üniversite, oda, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların birer temsilcisinden
oluşan İl Trafik Komisyonu, ilçelerde kaymakamın başkanlığında, aynı kuruluşların
yöneticileri veya görevlendirecekleri temsilcilerinin katıldığı İlçe Trafik Komisyonu kurulur.
Kuruldaki üniversite, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların temsilcilerinin
toplam sayısı 3'ü geçemez.
Kuruluşu bulunan yerler hariç, İlçe Trafik Komisyonlarına karayolları temsilcisinin
katılması zorunlu değildir.
Gündem konuları vali veya kaymakamlar tarafından belirlenir.
Bu komisyonlara, oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere, diğer kuruluş temsilcileri
de çağrılabilir.
Kararlar oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluk
sayılır.
İl Trafik Komisyonu kararları valinin onayı ile yürürlüğe girer.
İl ve İlçe Trafik Komisyonu kararlarını bütün resmi ve özel kuruluşlar uygulamakla
yükümlüdür.
İlçe Trafik Komisyonu kararları, İl Trafik Komisyonunca incelenip vali tarafından
onaylandıktan sonra yürürlüğe girer.
b) Görev ve yetkiler:
1. İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak
amacıyla gerekli tedbirleri almak,
2. Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmetleri ile ilgili
tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, bütün ülkeyi ilgilendiren Trafik
Güvenliği Yüksek Kurulunun müdahalesini gerektiren hususları İçişleri Bakanlığına iletmek.
3. Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve
güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları
ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları, çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını
tespit etmek ve sayılarını belirlemek,
4. Gerçek ve tüzelkişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark olmaya müsait
boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunların sahiplerine veya
üçüncü kişilere işletilmesi için izin vermek,
5. Bu Kanunla ve diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak.
ÜÇÜNCÜ KISIM: KARAYOLU TRAFİK GÜVENLİĞİ,TRAFİK İŞARETLERİ,YAPI
VE TESİSLER
KARAYOLU TRAFİK GÜVENLİĞİ:
Madde 13 - Karayolunun yapım ve bakımı ile görevli ve sorumlu bütün kuruluşlar karayolu
yapısını, trafik güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmakla yükümlüdürler.
Çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlar, karayolu yapısında yapacakları ve esasları yönetmelikte
belirtilen çalışmalarda;
a) Yolun yapım ve bakımı ile görevli kuruluştan izin almak,
b) Çalışmaları, gerekli önlemleri alarak, aldırarak ve devamlılığını sağlayarak, trafik
akımını ve güvenliğini bozmayacak tarzda yapmak,
c) Zorunlu nedenlerle meydana gelen arıza, engel ve benzerlerini en kısa zamanda ortadan
kaldırarak karayolunu kullananlara ve araçlara zarar vermeyecek duruma getirmek,
d) Şehiriçi karayolu kenarında çeşitli tesislerin yapımı süresince; kaldırımlarda, tünel, tünel
aydınlatılması ve benzerlerini yaparak güvenli geçiş sağlamak ve yaya yollarını trafiğe açık
bulundurmak,
Zorundadırlar.
Bu çalışmalar sırasında meydana getirilen tehlikeli durum ve engeller bütün sorumluluk,
bunları yaratan kişilere ait olmak üzere zabıtaca kaldırılır, yapılan masraflar sorumlulara
ödetilir.
(Dördüncü fıkra mülga: 18/01/1985 - KHK 245/16 md.)
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar fiil başka bir
suç oluştursa bile ayrıca 7 200 000 lira para cezası ile cezalandırırlar.
KARAYOLU YAPISI VE TRAFİK İŞARETLERİNİN KORUNMASI:
Madde 14 - Karayolu yapısı ve trafik işaretleri ile ilgili olarak;
a) Karayolu yapısı üzerine, trafiği güçleştirecek, tehlikeye sokacak veya engel yaratacak,
trafik işaretlerinin görülmelerini engelleyecek veya güçleştirecek şekilde bir şey koymak,
atmak, dökmek, bırakmak ve benzeri hareketlerde bulunmak,
b) Karayolu yapısını, trafik işaretlerini ve karayoluna ait diğer yapı ve güvenlik tesislerini,
üzerlerine yazı yazarak, çizerek veya başka şekillerde bozmak, yerlerini değiştirmek veya
ortadan kaldırmak, Yasaktır.
Meydana gelen tehlike ve engeller, ilgili kuruluşlar ve zabıtaca ortadan kaldırılır, bozukluk
ve eksiklikler yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşca derhal giderilir, zarar
karşılıkları ve masrafları sorumlulara ödetilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlara 7.200.000 lira
para cezası verilir.
TRAFİK İŞARETLERİ:
Madde 15 - Trafiği düzenlemede kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve sesli işaretler, yer
işaretlemeleri ile benzeri trafik işaretleri, karayolunun yapım ve bakımı ile görevli
kuruluşlarca, temin ve tesis edilerek sürekliliği ve işlerliği sağlanır .
(İkinci fıkra Mülga: 18/01/1985 - KHK 245/16 md.)
Görülen eksiklikler ilgili kuruluşlara bildirilerek giderilmesi sağlatılır.
Trafik işaretlerinin standart, anlam, nicelik ve nitelikleri ile diğer esasları İçişleri
Bakanlığının görüşü alınarak Bayındırlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
KARAYOLU DIŞINDA,KENARINDA VEYA ÜZERİNDEKİ DİGER LEVHALAR,
IŞIKLAR VE İŞARETLEMELER:
Madde 16 - Karayolu dışında, kenarında veya karayolu sınırı içinde, trafik işaretlerinin
görülmelerini engelleyecek, anlamlarını değiştirecek veya güçleştirecek, tereddüte sebep
olacak veya yanıltacak ve trafik için tehlike veya engel yaratacak şekilde levhalar, ışıklar,
işaretlemeler ile, ağaç, direk, yangın musluğu, çeşme, parmaklık gibi yapı elemanları veya
benzerlerini dikmek, koymak veya bulundurmak yasaktır.
(Değişik fıkra: 18/01/1985 - KHK 245/5 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 - 3176/5 md.)
Zorunlu hallerde bunların bulunabileceği yer, nitelik ve nicelikleri ile hangi şartlarda
bulunabileceği, hangilerinin izne bağlı olduğu ve bunlarla ilgili diğer esaslar ve 13 üncü
maddede belirtilen karayolu yapısında yapılacak çalışmalar ile ilgili esaslar, İçişleri
Bakanlığının görüşü alınarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca çıkartılacak yönetmelikle
düzenlenir.
Verilen izinler, ilgili valiliğe bildirilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine aykırı hareket edenler 72
000 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Ayrıca bunlar, bütün sorumluluk ve giderler mal sahibine ait olmak üzere yolun yapım ve
bakımı ile ilgili kuruluşca kaldırılır.
BELEDİYE SINIRLARI DIŞINDA KARAYOLU KENARINDAKİ YAPI VE
TESİSLER:
Madde 17 - Karayollarında her iki taraftan sınır çizgisine elli metre mesafe içinde
bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden; akaryakıt, servis, dolum ve muayene
istasyonları, umuma açık park yeri ve garaj, terminal, fabrika, işhanı, çarşı, pazar yeri, eğlence
yerleri, turistik yapı ve tesisler, inşaat malzemesi ocak ve harmanları, maden ve petrol
tesisleri, araç bakım, onarım ve satım işyerleri ve benzeri trafik güvenliğini etkileyecek yapı
ve tesisler için, o karayolunun yapım ve bakımı ile sorumlu kuruluştan izin alınması
zorunludur.
Verilen izinler, ilgili valiliğe bildirilir.
İzinsiz yapılan bu gibi tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce durdurulacağı gibi,
yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni verilmez ve bağlantı yolu, her türlü
gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapım ve bakımı ile ilgili kuruluşca ortadan kaldırılır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 72 000 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
BELEDİYE SINIRLARI İÇİNDE BULUNAN KARAYOLU KENARINDAKİ YAPI VE
TESİSLER:
Madde 18 - (Değişik madde: 18/01/1985 - KHK 245/6 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 -
3176/6 md.)
Belediye sınırları içindeki karayolları kenarında yapılacak veya açılacak 17 nci maddede
sayılan yapı ve tesisler için;
a) Belediyelerden izin alınması,
b) (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/8 md.) Belediyelerce bu iznin verilmesinde, trafik
güvenliği bakımından bu tesisler hakkındaki Yönetmelikte belirlenen şartların yerine
getirilmesini sağlamaları ve ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğünün yapım ve bakımından
sorumlu olduğu karayolu kenarında yapılacak ve açılacak olanların bu yollara bağlantıları için
bu Genel Müdürlüğün ilgili bölge müdürlügünden uygun görüş almaları, Zorunludur.
İzinsiz yapılan bu gibi tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce durdurulacağı gibi,
yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni verilmez ve bağlantı yolu, her türlü
gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapım ve bakımı ile ilgili kuruluşlarca ortadan
kaldırılır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine aykırı olarak izinsiz yapı
yapanlar 72 000 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Bu madde ve 17 nci maddede belirtilen tesislere ait şartlar, izin ve denetim esasları
Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca düzenlenen yönetmelikte gösterilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM: TESCİL VE TRAFİK BELGELERİ, TESCİL
PLAKALARI,MOTORLU ARAÇLARA AİT ŞARTLAR VE MUAYENE
BİRİNCİ BÖLÜM: TESCİL VE TRAFİK BELGELERİ, TESCİL PLAKALARI
TESCİL BELGESİ ALMA ZORUNLULUĞU:
Madde 19 - Araç sahipleri araçlarını yönetmelikte belirtilen esaslara göre yetkili kuruluşa
tescil ettirmek ve tescil belgesi almak zorundadırlar.
Ancak :
a) Tescil edildiği ülkenin tescil belgesi ve tescil plakası bulunan ve geçici olarak Türkiye'ye
girmesine izin verilmiş olan araçlar,
b) Tescil edildiği ülkenin tescil belgesi ve tescil plakası bulunan ikili ve çok taraflı
anlaşmalara göre, Türkiye'de tescil zorunluluğundan muaf tutulmuş araçlar,
c) Araç imal, ithal, ihraç edenlerin ve satıcılığını yapanların, ithal, ihraç, depolama, teşhir
ve satış amacıyla geçici olarak bu işlere mahsus yerlerde maliki olarak bulundurdukları
motorlu araçlar.
d) Tescil zorunluluğu bulunan motorlu taşıtlarla çekilenler ile 22 nci maddenin (c) bendine
göre tescili gerekli görülenler hariç, bütün motorsuz taşıtlar,
Bu hükmün dışındadır.
ARAÇLARIN TESCİL İŞLEMLERİ İLE YETKİ VE SORUMLULUK
Madde 20 - (Değişik madde: 18/01/1985- KHK 245/7 md.; Değiştirilerek kabul:
28/03/1985 - 3176/7 md.)
Tescil süreleri, satış ve devirler, noterlerin sorumluluğu ile ilgili esaslar şunlardır:
a) Araç sahipleri,
1. Tescili zorunlu ve ilk tescili yapılacak olan araçların satın alma veya gümrükten çekme
tarihinden itibaren üç ay içinde tescili için; hurdaya çıkarılma halinde çıkarılış tarihinden
itibaren 1 ay içinde tescilin silinmesi için; yazılı olarak ilgili tescil kuruluşuna başvurmak,
2. (Değişik bent: 02/04/1998 - 4358/3 md.) Tescilin yapılması veya silinmesi için vergi
kimlik numarası ile yönetmelikte belirtilen bilgi ve belgeleri sağlamak,
Zorundadırlar.
b) Araçların giriş işlemlerini yapan gümrük idareleri bu durumu 15 gün içinde araç
sahiplerinin beyan ettikleri tescil kuruluşuna bildirmekle yükümlüdürler.
c) Tescil belgesi, aracın başkasına satış veya devrine, hurdaya çıkarılmasına veya araçta,
yönetmelikte belirtilen niteliklerin değişmesine kadar geçerli sayılır.
d) (Değişik alt bent: 21/05/1997 - 4262/2 md.; Değişik bent: 04/06/2008-5766
S.K./18.mad) *1*,*2*,*3* Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, satış ve devri
yapılacak araçtan dolayı motorlu taşıtlar vergisi borcu bulunmadığının tespit edilmesi halinde
araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak trafik tescil şube veya bürolarındaki
ilgili memurlar tarafından siciline işlenmek suretiyle yapılır. Trafik tescil şube veya büroları
tarafından yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir.
Satış üzerine trafik tescil şube veya bürolarında alıcı adına tescil belgesi veya geçici tescil
belgesi düzenlenir. Ayrıca, tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemlerine ilişkin bilgiler
işlemin tamamlanmasını müteakip en geç onbeş işgünü içinde ilgili vergi dairesi
müdürlüklerine bildirilir.
18/2/1963 tarihli ve 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinde
hüküm altına alınan isteme ve bildirme yükümlülüklerini, sorumluluk hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, elektronik ortamda yaptırmaya ve bu uygulamaya ilişkin usul ve esasları
müştereken belirlemeye Gelir İdaresi Başkanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü yetkilidir.
Haciz, müsadere, zapt, buluntu, trafikten men gibi nedenlerle; icra müdürlükleri, vergi
dairesi müdürlükleri, milli emlak müdürlükleri ile diğer yetkili kamu kurum ve kuruluşları
tarafından satışı yapılan araçların satış tutanağının bir örneği aracın kayıtlı olduğu trafik tescil
şube veya bürolarına üç işgünü içerisinde gönderilir. Aracı satın alanlar gerekli bilgi ve
belgeleri sağlayarak ilgili tescil kuruluşundan bir ay içerisinde adlarına tescil belgesi almak
zorundadırlar. Alıcıların tescil belgesi almak için süresinde başvurmamaları halinde bu
araçları alıcıları adına re'sen kayıt ve tescil ettirmeye Emniyet Genel Müdürlüğü yetkilidir.
Bu madde uyarınca trafik tescil şube veya büroları tarafından yapılacak satış, devir ve
tescil işlemlerine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikte belirlenir.
e) (Değişik bent: 04/06/2008-5766 S.K./18.mad) *1**2*,*3* Araç satın alıp, bu
maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (d) bendinin dördüncü
paragrafı hükümlerine uymayanlara 115 YTL idari para cezası verilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Araç satın alıp, bu maddenin birinci fıkrasının (a)
bendinin (1) numaralı alt bendi ile (e) bendi hükümlerine uymayanlara 3 600 000 lira para
cezası, (d) bendi hükmüne uymayan noterlere ise 28 800 000 lira hafif para cezası verilir.
Ayrıca satış ve devirlerde, belirlenen sürelerde alıcı adına tescili yapılmadan trafiğe
çıkarılan araçlar, tescil yapılıncaya kadar trafik zabıtasınca trafikten men edilir.
TRAFİK BELGESİ VE TESCİL PLAKASI ALMA ZORUNLULUĞU:
Madde 21 - Tescil edilen araçlar, "Trafik Belgesi" ve "Tescil Plakası" alınmadan
karayollarına çıkarılamaz.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler 14 400
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Bu gibi araçlar eksiklikleri giderilinceye kadar trafikten menedilir.
Trafik belgesi, tescil belgesi geçersiz duruma gelince sürekli olarak, üzerinde eksik veya
yanlış bilgi bulunması halinde geçici olarak trafik zabıtasınca geri alınır.
BELGE VE PLAKA VERMEYE YETKİLİ KURULUŞLAR:
Madde 22 - (Değişik madde: 18/01/1985 - KHK 245/8 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 -
3176/8 md.)
Yönetmelikte gösterilen esaslara göre :
a) Askeri maksatlarla kullanılan Türk Silahlı Kuvvetlerine ait bütün araçlar ile çeşitli
anlaşmalara göre askeri amaçla yurdumuzda bulunan kuruluşlara ait araçların tescilleri Türk
Silahlı Kuvvetlerince,
b) Raylı sistemle çalışan araçların tescilleri, kullanıldığı yerlere göre ait olduğu
kuruluşlarca,
c) İş makinesi türünden araçların tescilleri;
1. Kamu kuruluşlarına ait olanlar ilgili kuruluşlarınca,
2. (Değişik alt bent: 17/10/1996 - 4199/10 md.) Özel veya tüzelkişilere ait olanlardan; tarım
kesiminde kullanılanlar ziraat odalarınca, tarım kesiminde kullanılanların dışında kalan ve
sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde kullanılanların tescilleri, üyesi oldukları ticaret, sanayi
veya ticaret ve sanayi odalarınca,
d) Tarım kesiminde kullanılanlar hariç. İl Trafik Komisyonlarından karar alınmak şartı ile
motorsuz taşıtlardan gerekli görülenlerin tescilleri belediyelerce,
e) Yukarıdaki bentlerde sayılanlar dışında kalan bütün motorlu araçların tescilleri trafik
tescil kuruluşlarınca, Yapılır, belge ve plakaları verilir.
BELGE VE PLAKALARIN ARAÇLAR ÜZERİNDE BULUNDURULMASI
ZORUNLULUĞU:
Madde 23 - Araçlar, tescil belgesi, trafik belgesi ve tescil plakaları araç üzerinde ve uygun
durumda bulundurulmadan trafiğe çıkarılamaz.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
TRAFİK BELGESİ VERİLMESİ İÇİN ZORUNLU BELGELER:
Madde 24 - (Değişik fıkra: 18/01/1985 - KHK 245/9 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 -
3176/9 md.) Trafik belgesi verilebilmesi için araca ait tescil belgesi ve mali sorumluluk
sigorta belgesinin ibrazı zorunludur.
Tescil belgesi, trafik belgesi ve tescil plakalarının verilmesi şartları, geçerlilikleri, süreleri,
nicelik ve nitelikleri ile diğer esaslar yönetmelikte gösterilir.
GEÇİCİ TRAFİK BELGELERİ İLE GEÇİCİ TESCİL PLAKALARI:
Madde 25 - Tescilsiz olup, karayolunda geçici olarak kullanılacak araçlara mali mesuliyet
sigortası yaptırılmış olmak şartı ile ilgili tescil bürosundan geçici trafik belgesi ile geçici tescil
plakası alınması zorunludur.
Geçici trafik belgeleri ve geçici tescil plakalarının çeşitleri, verilme şartları, geçerlilik
süreleri, nicelik ve nitelikleri, yurt dışından getirilecek veya yurt dışına götürülecek olan
araçlara geçici tescil plakası verilmesi şartları ile diğer esaslar yönetmelikte belirtilir.
(Yeniden Düzenlenen fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar
3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. Ayrıca, trafik zabıtasınca bu geçici belge ve
plakalar iptal edilerek, araçlar trafikten men edilir.
ARAÇLARA AİT TRAFİK AYIRIM İŞARETLERİ VE DİĞER İŞARETLER:
Madde 26 - Belirli araçlarda, çalışma yerini ve şeklini, kapasite ve diğer niteliklerini
belirleyen plaka, ışık, renk, şekil, sembol ve yazı gibi ayırım işaretleri bulundurulması
zorunludur.
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/11 md.) Araçların dışında bulundurulması zorunlu
işaretlerden başka, araçlara; reklam, yazı, işaret, resim, şekil, sembol, ilan, flama, bayrak ve
benzerlerinin takılması, yazılması, sesli ve ışıklı donanımların bulundurulması ve izin
verilmesine dair esas ve usuller ile diğer hususlar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmelikte gösterilir.
(Mülga fıkra: 21/02/2001 - 4629 S.K./6. md.)
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne uymayan
sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. İkinci fıkrasına göre çıkarılacak
yönetmelik hükümlerine aykırı davranan sürücüler de 1 800 000 lira para cezası ile
cezalandırılır. Sürücü, aynı zamanda araç sahibi değilse, ayrıca, tescil plakasına da aynı
miktar için ceza tutanağı düzenlenir.
Ayırım işaretleri bulunmayan araçlar trafik zabıtasınca trafikten men edilir.
Yönetmelikte belirtilen şartlara aykırı olarak bulundurulanlarla, araçlara izin alınmadan
yazılan yazılar sildirilir veya takılan donanımlar bütün giderler ve sorumluluk işletene ait
olmak üzere söktürülür.
TANINMA İŞARETLERİ:
Madde 27 - Esasları yönetmelikte açıklanan ve araçların tanınmasına yarayan, motor -şasi,
seri numaraları, gerektiğinde yüklü, yüksüz ağırlıkları gibi işaretleri bulunmayan araçlara
trafik belgesi verilmez.
Tanınma işareti bulunmayan veya bilinmeyen araçların, işaretleri tescil bürolarınca
belirlenir ve belgelerine işlenir.
DEVLET MALI ARAÇLARIN AYIRIM İŞARETLERİ VE TESCİL PLAKALARI:
Madde 28 - Devlet malı araçların tescil plakalarının rengi ayrı olur.
Emniyet araçlarının renklerine göre boyama şekli ile ayırım işaretleri diğer resmi ve özel
kuruluşlarla gerçek ve tüzelkişilere ait araçlarda kullanılamaz.
Bu maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak boyanan veya ayırım işareti kullanan araçlar
aykırılık giderilinceye kadar trafikten men edilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 3 600 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
İKİNCİ BÖLÜM: MOTORLU ARAÇLARA AİT ŞARTLAR
ARAÇLARIN KARAYOLUNA UYGUNLUĞU VE TEKNİK ESASLAR:
Madde 29 - (Değişik madde: 17/10/1996 - 4199/12 md.)
Araçların yapım ve kullanma bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyması
zorunludur. Yapım safhasında, araçların Tip Onayı Yönetmeliği ile buna bağlı diğer
yönetmeliklerin çıkarılmasına Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkilidir. Tip Onayı Yönetmeliği
ve buna bağlı diğer yönetmelikler Bayındırlık ve İskan Bakanlığının görüşü alınarak Sanayi
ve Ticaret Bakanlığınca düzenlenir.
ARAÇLARIN TEKNİK ŞARTLARA UYGUNLUĞU:
Madde 30 - Araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara
uygun durumda bulundurulması zorunludur.
a ) (Değişik bent: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Servis freni, lastikleri, dış ışık donanımından
yakını ve uzağı gösteren ışıklar ile park, fren ve dönüş ışıkları noksan, bozuk veya teknik
şartlara aykırı olan araçları kullanan sürücüler 1 800 000 lira para cezası,
b) (Değişik bent: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Diğer eksiklik ve bozuklukları bulunan
araçlarla, görüşü engelleyecek veya bir kaza halinde içindekiler için tehlikeli olabilecek süs
aksesuar eşya ve çıkıntıları olan araçları kullananlarla, karayolunu kullananlar için tehlike
yaratacak şekilde olan veya görüşü engelleyecek ve çevredekileri rahatsız edecek derecede
duman veya gürültü çıkaran araçları kullanan sürücüler 3 600 000 lira para cezası, İle
cezalandırılırlar.
Bu maddenin (a) bendinde belirtilen eksiklik ve bozuklukları bulunan araçlar, teknik
şartlara uygun duruma getirilinceye kadar trafik zabıtasınca trafikten men edilebilir. (b)
bendindeki şartlara uymayan ve uyumsuzluğu trafik emniyetini tehlikeye düşürmeyecek
nitelikte olan araçların şartlara uygun duruma getirilmesi ihtar olunur. İhtarda verilen süre için
teknik şartlara uygun duruma getirilmediğinin tespiti halinde araç trafik zabıtasınca trafikten
men edilir.
ARAÇLARDA BULUNDURULMASI ZORUNLU GEREÇLER:
Madde 31 - (Değişik madde: 08/03/2000 - 4550/1 md.)
Araçlarda;
a) Özelliklerine ve cinslerine göre, yönetmelikte nitelik ve nicelikleri belirtilen gereçlerin,
b) Kamyon, çekici ve otobüslerde ayrıca takoğraf, taksi otomobillerinde ise taksimetre,
Bulundurulması ve kullanılır durumda olması zorunludur. Ancak, 2918 sayılı Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önceki yıllarda üretilen araçlarla, resmi taşıt olarak tescil edilmiş ve
edilecek olanlar ile şehiriçi ve belediye mücavir alanı içerisinde yolcu ve yük nakliyatı
yapanlarda takoğraf bulundurma ve kullanma zorunluluğu aranmaz. Takoğraf cihazları
mekanik, elektronik olabileceği gibi elektro mekanik de olabilir.
Birinci fıkranın (a) bendinde sayılan gereçleri bulundurmayan, kullanmayan veya
kullanılabilir durumda bulundurmayan sürücüler 8,500,000 lira; (b) bendine göre araçlarında
taksimetre, takoğraf bulundurmayan, kullanmayan veya kullanılabilir durumda
bulundurmayan sürücüler 34,800,000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. Sürücü aynı
zamanda araç sahibi değilse ayrıca, tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı
düzenlenir. Aynı bentte belirtilen cihazları bozuk imal edenler veya bozulmasına vasıta
olanlar ile bu durumdaki cihazları kullanan araç sürücüleri ve işletenleri üç aydan altı aya
kadar hafif hapis cezası ve 526,700,000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar. Ayrıca (b)
bendi hükmüne uygun durumda bulunmayan araçlar trafik zabıtasınca; eksiklikleri
giderilinceye kadar trafikten men edilir.
ADRES DEĞİŞTİRME VE ARAÇLAR ÜZERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLERİ BİLDİRME:
Madde 32 - Araçlar üzerinde yönetmelikte belirtilen şekillerde yapılacak her türlü
değişikliğin ve adres değişikliklerinin işleten tarafından otuz gün içinde tescili yapan kuruluşa
bildirilmesi zorunludur.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
Üzerinde teknik değişiklik yapılan araçlar, değişikliğin şartlara uygun olarak yapıldığı
belgelenip bu durum ilgili tescil bürosunda tescil edilinceye ve trafik belgesine işleten
tarafından yazdırılıncaya kadar trafikten men edilir.
TAŞINMASI ÖZEL İZNE BAĞLI YÜKLER:
Madde 33 - Ağırlık ve boyutları bakımından özelliği olan, başka ulaşım sistemleri ile
taşınması olmayan ve taşıma sınırını aşıp da taşınması zorunlu olan yüklerin taşınması için,
Karayolları Genel Müdürlüğünden izin alınması zorunludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ARAÇLARIN MUAYENESİ VE MUAYENEYE YETKİLİ
KURULUŞLAR
ARAÇLARIN MUAYENESİ:
Madde 34 - Trafiğe çıkarılacak motorlu araçların teknik şartlara uyup uymadığı ekonomik
yapıları da, dikkate alınmak suretiyle belirli zamanlarda muayene edilerek tespit edilir.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/14 md.) Bu Kanuna göre, yaptırılması zorunlu olan mali
sorumluluk sigortası geçerli teminat tutarları üzerinden yaptırılmamış araçlar, muayeneye
alınmazlar.
Motorlu araçların muayenelerinin, yönetmelikte belirtilen süreler içinde yaptırılması
zorunludur.
(Değişik fıkra: 25/06/1988 - KHK-330/3 md.; Aynen kabul : 31/10/1990 - 3672/2 md.)
Muayene süresi dolmadan kazaya karışması sonucu yetkili zabıtaca muayenesi gerekli
görülenler ile üzerinde değişiklik
yapılan araçların ayrıca özel muayenesi zorunludur. Bu muayeneler öncelikle yapılır.
Karayollarında kullanılmakta olan araçların, teknik şartlara uyup uymadığı trafik
zabıtasınca kontrol edilerek her an muayeneleri yapılabilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Muayene süresi geçirilen veya sahip değiştirme
hali hariç, özel muayene yaptırılması zorunlu olduğu halde yaptırılmamış araçları kullanan
sürücüler, 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
(Ek fıkra: 16/07/2004 - 5228 S.K./44.mad) *1* Bu araçlar trafikten men edilir ve en yakın
muayene istasyonuna gönderilirler.
(Ek fıkra: 16/07/2004 - 5228 S.K./44.mad) *1* Muayene istasyonu açma yetkisi verilen
gerçek ve tüzel kişiler; muayeneleri süresi içinde yaptırılmayan veya geç yaptırılan araçlara
ilişkin bilgileri, şekli ve içeriği Maliye Bakanlığınca belirlenecek bir tutanak ile en yakın
trafik kuruluşuna bildirir. Trafik kuruluşuna iletilen tutanaklar hakkında bu Kanun
hükümlerine göre işlem yapılır.
MUAYENEYE YETKİLİ KURULUŞLAR:
Madde 35 - (Değişik madde: 16/07/2004 - 5228 S.K./45.mad) Araçların muayeneleri,
Ulaştırma Bakanlığına ait muayene istasyonlarında veya bu Bakanlık tarafından işletme yetki
belgesi ile yetki verilmesi halinde ise yetki verilen gerçek veya tüzel kişilere ait muayene
istasyonlarında yapılır. Yetki verilen gerçek veya tüzel kişiler, bu yetkilerini Ulaştırma
Bakanlığının onayı ile alt işleticilere aynı standartları sağlamak koşulu ile devredebilirler. Bu
devir, yetki verilen gerçek ve tüzel kişilerin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. Bu
istasyonların yönetmelikler doğrultusunda aranan nitelik ve şartlara uygunluğunun saptanması
sonucunda işletme belgesi Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilir.
Muayene istasyonlarınca; otobüs, kamyon, çekici ve tanker için 100 milyon lira, otomobil,
minibüs, kamyonet, özel amaçlı taşıt, arazi taşıtı, römork ve yarı römork için 75 milyon lira,
traktör (römorklu-römorksuz) motosiklet, motorlu bisiklet için 40 milyon lira muayene ücreti
(katma değer vergisi hariç) alınır. Bu maddede sayılanların dışındaki araçların hangi gruba
gireceği Ulaştırma Bakanlığınca belirlenir. Bu ücretler ile bu maddede yer alan para cezaları,
her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, her yıl sonunda o yıl için Vergi Usul Kanunu
hükümleri uyarınca tespit ve ilân olunan yeniden değerleme oranında artırılarak belirlenir. Bu
suretle hesaplanan ücret tutarlarında 1.000.000 liranın altındaki tutarlar dikkate alınmaz.
Muayene süresi geçirilen her ay için muayene ücreti, yetki verilen gerçek veya tüzelkişi ya da
alt işleticiler tarafından, % 5 fazlası ile tahsil edilir. Ay kesirleri tam ay olarak hesap edilir.
Bakanlar Kurulu, uygulanmakta olan muayene ücretlerini her beş yılda bir % 20'ye kadar
artırmaya veya eksiltmeye yetkilidir.
Yetki verilen gerçek veya tüzel kişilerce bir ay içinde muayene ücreti olarak doğrudan elde
edilen hasılat ile yetki devrettikleri alt işleticilerce muayene ücreti olarak elde edilen hasılat
tutarı toplamının (katma değer vergisi hariç) ilk üç yıl % 30'u, sonraki yedi yıl % 40'ı, daha
sonraki on yıl % 50'si ile % 5 oranında fazla tahsil edilen tutarın tamamı Hazine payı olarak,
izleyen ayın yedinci günü akşamına kadar, yetki verilen gerçek veya tüzel kişi tarafından,
yıllık gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine şekli ve içeriği
Maliye Bakanlığınca belirlenen bir bildirim ile birlikte ödenir.
Bu madde gereğince ödenmesi gereken Hazine payını süresinde ödemeyen ya da eksik
ödeyen yetki verilen gerçek veya tüzel kişilerden, söz konusu tutarlar 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ilgili vergi dairesince tahsil
edilir. Muayene edilen araç sayısı ve muayene ücretinin eksik bildirilmesi veya hiç
bildirilmemesi nedeniyle süresinde ödenmeyen Hazine payı, ödenmesi gerektiği tarihten
itibaren aynı Kanunun 51 inci maddesine göre uygulanacak gecikme zammı ile birlikte tahsil
edilir. Ayrıca, eksik bildirilen veya hiç bildirilmeyen muayene ücretine ilişkin Hazine payının
üç katı tutarında idarî para cezası uygulanır. Söz konusu ceza tutarı ilgilisine yapılacak tebliğ
tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Para cezasına dava açılması tahsilatı durdurmaz.
Askeri araçlarla, raylı sistemle çalışan veya iş makinesi türünden araçların muayeneleri
yönetmelikte belirlenen esaslara göre tescilini yapan kuruluşlarca yapılır.
Muayene istasyonlarında bulunacak makine, araç, gereç ile personelin nitelikleri, işletme,
çalışma ve denetleme usulleri ve işletme belgesi ile diğer şartlar ve esaslar Ulaştırma
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
Ulaştırma Bakanlığı tarafından işletme belgesi ile yetki verildiği halde, yönetmelikte
belirtilen işletme şartlarına uymayan ve muayeneleri gerektiği şekilde yapmayan gerçek ve
tüzel kişilere ilk seferinde bu istasyon için üçmilyar lira para cezası ile onbeş gün
eksikliklerini düzeltme müddeti verilir. İkinci tekrarında aynı istasyon için beşmilyar lira para
cezası ile onbeş gün eksikliklerini düzeltme müddeti verilir. Bir yıl içerisinde üçüncü
tekrarında onmilyar lira para cezası verilir ve bu istasyonun işletme belgesi iptal edilir. Bu
para cezaları ilgilisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde işletmecinin gelir veya
kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine ödenir, süresinde ödenmeyen tutarlar
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil
edilir. Para cezasına dava açılması tahsilatı durdurmaz.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülmekte olan Araç Muayene
İstasyonları/Hizmetinin özelleştirilmesinde değer tespit işlemleri indirgenmiş nakit akımları
(net bugünkü değer) yöntemine göre yürütülür.
BEŞİNCİ KISIM: SÜRÜCÜ BELGELERİ VE SÜRÜCÜLER
SÜRÜCÜ BELGESİ ALMA ZORUNLULUĞU:
Madde 36 - Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından
karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır.
Araçlar, bu Kanunda sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler ile iki veya çok
taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya geçerli uluslararası sürücü belgesi olan
kişilerce sürülebilir.
(Yeniden düzenlenene fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Sürücü belgesi sahibi olmadan
trafiğe çıkanlara ilk tespitte bir aydan iki aya kadar, tekrarı halinde iki aydan üç aya kadar
hafif hapis cezası verilir. Ayrıca bu kişiler her defasında 7 200 000 lira hafif para cezasıyla da
cezalandırılırlar. Bu kişilerin kazaya neden olması halinde bu cezaların uygulanması diğer
cezaların uygulanmasına engel teşkil etmez. Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse, ayrıca
tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenlenir.
SÜRÜCÜ BELGESİ ALMASI ZORUNLU OLMAYANLARDA ARANACAK
ŞARTLAR:
Madde 37 - Sürücü belgesi almaları zorunlu olmamakla beraber;
Bisiklet kullananların 11, motorsuz taşıtları kullananlar ile hayvan sürücülerinin 13 yaşını
bitirmiş olmaları, bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı bulunmaları zorunludur.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Durumları bu madde hükmüne uymayanlara araç
kullandıran ve hayvanları tevdi edenler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
SÜRÜCÜ BELGESİ SINIFLARI:
Madde 38 - Sürücü belgeleri, kullanılacak araçların cinslerine ve gruplarına göre aşağıdaki
sınıflara ayrılmıştır.
"A1" Sınıfı Sürücü Belgesi, Motorlu bisiklet kullanacaklara,
"A2" Sınıfı Sürücü Belgesi, Motosiklet kullanacaklara,
"B" Sınıfı Sürücü Belgesi, Otomobil, minibüs veya kamyonet kullanacaklara,
"C" Sınıfı Sürücü Belgesi, Kamyon kullanacaklara,
"D" Sınıfı Sürücü Belgesi, Çekici kullanacaklara,
"E" Sınıfı Sürücü Belgesi, Otobüs kullanacaklara,
"F" Sınıfı Sürücü Belgesi, Lastik tekerlekli traktör kullanacaklara,
"G" Sınıfı Sürücü Belgesi, İş makinesi türünden motorlu araçları kullanacaklara,
"H" Sınıfı Sürücü Belgesi, Özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet
veya otomobil türünden araçları kullanacak hasta veya sakatlara,
"K" Sınıfı Sürücü Aday Belgesi, Yönetmelikte belirtilen şartlar ve esaslara göre, sürmeyi
öğrenmek isteyen sürücü adaylarına,
Verilen sürücü belgeleridir.
Uluslararası Sürücü Belgesi,
İki veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca, sınıflarına göre araç kullananlara belli süre ile
verilen belgedir.
SÜRÜCÜ BELGELERİNE AİT ESASLAR:
Madde 39 - Sürücü belgelerine ait esaslar şunlardır;
a) Araçları kullanma yetkisi:
1. A 1, F, G ve H sürücü belgeleri ile yalnız kendi sınıflarındaki araçlar,
2. A 2 sınıfı sürücü belgesi ile A 1,
3. B sınıfı sürücü belgesi ile F,
4. C sınıfı sürücü belgesi ile B ve F,
5. D sınıfı sürücü belgesi ile C, B, ve F,
6. (Değişik alt bent: 17/10/1996-4199/17 md.) E sınıfı sürücü belgesi ile B, C ve F, Sınıfı
sürücü belgeleri ile kullanılan araçlar da sürülebilir.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/17 md.) E sınıfı sürücü belgesi sahipleri D sınıfı sürücü
belgesi ile sürülen araçları kullanabilmeleri için römorklu veya yarı römorklu araçlarla
uygulamalı sınava tabi tutulurlar.
Sürücü belgesi sahiplerinin sürücü belgesinin sınıfına göre sürmeye yetkili oldukları araçlar
dışındaki araçları sürmeleri yasaktır.
b) Römork takarak taşıt kullanma:
B, C ve E sınıfı sürücü belgesi sahipleri, araçlarına en çok yüklü ağırlığı 750 Kg.'a kadar
olan (750 Kg. dahil) hafif römork takarak da kullanabilirler.
Yüklü ağırlığı 750 Kg.'ı geçen römorkları taşıtlarına takarak kullanmak isterlerse ayrı bir
sınavdan geçirilirler ve römorklu taşıt kullanabilecekleri belgelerine işlenir.
c) (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/17 md.) Sürücü belgelerinin geçerlilik süresi:
Sürücü belgelerinden (K)sınıfı sürücü aday belgesi altı ay geçerlidir. Diğer sürücü
belgelerinin İçişleri Bakanlığınca, trafik güvenliği nedeniyle, gerekli görüldüğünde
değiştirilmesi zorunludur. Ödenmemiş trafik para cezaları kanuni faiziyle birlikte tahsil
edilmedikçe değiştirme işlemi yapılmaz. Geçerli bir mazeret olmaksızın altı ay içinde sürücü
belgelerini değiştirmeyen sürücüler araç kullanmaktan men edilir. Değiştirme işlemleri
İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenecek esas ve usulleri göre yapılır.
(İkinci fıkra mülga: 18/01/1985 - KHK 245/16 md; Aynen Kabul: 28/03/1985 - 3176/16
md.)
(G) sınıfı sürücü belgesi alacak olanlarda aranacak özel şartlar ile uluslararası sürücü
belgelerinin veriliş şartları yönetmelikte gösterilir.
(Mülga fıkra: 17/10/1996 - 4199/47 md.)
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine aykırı hareket eden
sürücüler ile bunlara araç kullandıranlar bu Kanunun 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına göre
cezalandırılırlar.
DIŞ ÜLKELERDEN ALINMIŞ OLAN SÜRÜCÜ BELGELERİ:
Madde 40 - Dış ülkelerden alınmış olan sürücü belgelerinin değiştirilmesi ve bu belgelerle
ülkemizde araç kullanma esasları aşağıda gösterilmiştir:
a) Yönetmelikte belirtilen süre içinde Türk vatandaşlarının ve ilgili kanunlar ile ikili veya
çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla istekleri halinde yabancıların dış
ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri sınav şartı aranmaksızın karşılığı veya dengi olan sürücü
belgesi ile değiştirilir.
b) Türk vatandaşları ve ilgili kanunlar ile ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri saklı
kalmak üzere yabancılar, dış ülkelerden aldıkları cinsi için geçerli sürücü belgeleri ile yabancı
ve Türk plakalı araçları ülkemizde kullanabilirler.
Türk vatandaşlarının ve yabancıların; dış ülkelerden aldıkları sürücü belgelerinin
değiştirilmesine ve bu belgeler ile ülkemizde araç kullanmalarına ilişkin esaslar yönetmelikte
gösterilir.
SÜRÜCÜ ADAYLARINDA ARANACAK ŞARTLAR:
Madde 41 - Sürücü belgesi alacaklarda aşağıdaki şartlar aranır.
a) (Değişik bent: 18/01/1985 - KHK 245/11 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 - 3176/11 md.)
Yaş şartı :
1. A1, A2, F ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların onyedi,
2. (Değişik alt bent: 17/10/1996 - 4199/18 md.) B ve G sınıfı sürücü belgesi alacakların
onsekiz,
3. (Değişik alt bent: 23/02/2000 - 4535 S.K./1. md.) C, D ve E sınıfı sürücü belgesi
alacakların yirmiiki (Üniversitelerin sürücü eğitimi veren yüksekokulları ile Türk Silahlı
Kuvvetlerinin askeri ihtisas görevleri için subay ve astsubay sınıf okullarında ve uzman
jandarma okullarında açılan sürücü eğitimi kurslarından mezun olanlarda bu şart aranmaz.),
b) (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/18 md.) Öğrenim şartları:
F, G ve H sınıfı sürücü belgesi alacakların ilkokulu, A1, A2, B, C, D ve E sınıfı sürücülerin
en az ortaokulu veya 8 yıllık temel eğitimi bitirmiş bulunmaları,
c) (Değişik bent : 30/06/2006 - 5537 S.K/1.mad) Sağlık şartları:
Sağlık şartları bakımından kimlere hangi tür sürücü belgesi verilebileceği hususu
yönetmelikle düzenlenir. Sürücü belgesi alacakların ilgili yönetmelikte belirtilen hekimden
sürücü olur raporu almaları zorunludur. Bu maddede sözü edilen yönetmelik İçişleri ve Sağlık
bakanlıklarınca müştereken hazırlanarak yürürlüğe konulur.
d) (Değişik bent: 18/01/1985 - KHK 245/11 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 - 3176/11md.)
Eğitim ve sınav şartı:
Sürücü kursuna katılmış ve yapılan sınavları da başararak sertifaka almış olmaları.
e) (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/18 md.) Hükümlü olmama şartları:
Türk Ceza Kanununun 403, 404 üncü maddeleri ile 572/2-3 maddelerinden ikiden fazla ve
1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunun 28 ve 29 uncu maddeleri, 6136
sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin 3 üncü ve takip eden
fıkralarındaki suçlardan hüküm giymemiş olmaları,
f) Aynı sınıf sürücü belgesinin bulunmaması veya belgelerin geri alınmamış olma şartı :
Önceden verilmiş aynı sınıf bir başka sürücü belgesinin bulunmaması, sürücü belgelerinin
süresiz geri alınmamış olması veya geçici olarak geri alınmış ise sürenin dolmuş bulunması,
Zorunludur.
SÜRÜCÜLERİN SINAVLARI VE SÜRÜCÜ BELGELERİNİN VERİLMESİ
ESASLARI:
Madde 42 - (Değişik madde: 18/01/1985 - KHK 245/12 md.; Değiştirilerek kabul:
28/03/1985 -3176/12 md.)
Sürücü belgesi alacak olanların başvurmaları, sınavları, sağlık muayeneleri, belgelerin
verilmesi hakkında aşağıdaki esas ve şartlar uygulanır
a) (Değişik bent: 17/10/1996 - 4199/19 md.) Sürücülerin sınavları:
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/3 md.) Sürücü belgesi alacakların sınavları,
yönetmelikteki esaslara göre Milli Eğitim Bakanlığınca sınav sorumlusu olabileceğine dair
belge verilen yüksekokul mezunu ve asgari "B" sınıfı sürücü belgesi bulunan sınav
sorumluları tarafından yapılır. Oluşturulacak sınav komisyonuna gerekli görüldüğünde vali
onayı ile yukarıdaki üyelik şartlarını taşıyan bir kamu görevlisi de üye olarak katılabilir. Sınav
sonucunda başarı gösteren sürücülere sertifikaları verilir. Bu sertifikalar, 41 inci maddedeki
diğer şartlar aranarak sertifikanın alındığı yer trafik kuruluşunca sınıfına uygun sürücü
belgeleri ile değiştirilmedikçe sahiplerine karayolunda araç kullanma yetkisi vermez.
Emniyet teşkilatının moturlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak üzere belirli eğitim
programları çerçevesinde yönetmelikte belirtilen esas ve şartlara uygun olarak, illerde emniyet
müdürünün teklifi valinin onayı, merkez birimleri için ilgili daire başkanlığının teklifi
Emniyet Genel Müdür Yardımcısının onayı ile emniyet teşkilatı mensuplarına sürücü belgesi
verilir. Bu sınavlar Emniyet Genel Müdürlüğünün merkez ve taşra birimlerinde
görevlendirilecek sınav sorumluları tarafından yapılır.
(Değişik paragraf: 30/07/2008-5795 S.K./4.mad) G sınıfı sürücü belgesi kapsamındaki iş
makinelerinin sürücülerinin ve operatörlerinin eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sınav
başarı belgeleri Milli Eğitim Bakanlığınca veya Milli Eğitim Bakanlığınca yetkilendirilen
kurumlarca verilir. Bu kurumların işleyişine ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak öğretim
programları Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenir.
b) Müracaat
Sürücü belgesi almak isteyenler, müracaat formunu yetkili memurun önünde imzalarlar. Bu
belgede beyan edilen bilgiler aksi ispatlanıncaya kadar doğru sayılır.
Müracaat formunun yetkili memura verilmesi sırasında, sürücü adayları; nüfus cüzdanı aslı
ile tahsil belgesini kamu kuruluşunda çalışanlar için bu kuruluşlar tarafından verilmiş tahsil
durumunu belirliyen tasdikli belgeyi yetkili memura göstermek zorundadırlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Yanlış bilgi veya sahte belge verenler, fiil daha
ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde iki aydan üç aya kadar hafif hapis ve 18 000 000 lira
hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
c) (Mülga bent: 17/10/1996 - 4199/47 md.)
ASKERİ ARAÇ SÜRÜCÜLERİNİN SINAVLARI:
Madde 43 - Er ve erbaş sınıfından askeri araç sürücülerinin özel sınavları ve belge verme
işlemlerinin usulü ve bu belgelerle hangi cins taşıtların nerelerde kullanılacağı Milli Savunma
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
Bu belgeler sadece askeri araçlar için askerlik süresince geçerlidir.
ADRES DEĞİŞİKLİKLERİNİN BİLDİRİLMESİ VE SÜRÜCÜ BELGELERİNİN
TAŞINMASI ZORUNLULUĞU:
Madde 44 - Sürücü belgesi sahipleri:
a) İkamet adresi değişikliklerini belgeyi veren kuruluşa otuz gün içinde bildirmek,
b) Araç kullanırken sürücü belgelerini yanlarında bulundurmak ve yetkililerin her
isteyişinde göstermek,
Zorundadırlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler, 3 600
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
SAĞLIK ŞARTLARINDA SONRADAN MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER İLE
SAHTE OLAN, HİLE İLE ALINAN VEYA ŞARTLARINA UYGUN OLMADAN
VERİLEN SÜRÜCÜ BELGELERİ:
Madde 45 - Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre trafik zabıtasınca sürücülerin :
a) Sağlık durumlarında sürücülüğe engel bedensel bir değişikliğin görülmesi ve tespiti
halinde sağlık kuruluşlarında muayenesi istenir ve yönetmelikte belirtilen sağlık şartlarını
kaybettiği sağlık kurulu raporu ile belgelendirilenlerin sürücü belgeleri geri alınır.Bunlardan
kaybettiği sağlık şartlarını yeniden kazandıklarını sağlık kurulu raporu ile belgelendirenlere
sürücü belgeleri geri verilir.
b) Sahte olduğu, hile ile alındığı veya şartlarına uygun olmadan verildiği tespit edilen
sürücü belgeleri adli işlem yapılmak üzere geri alınır.
ALTINCI KISIM: TRAFİK KURALLARI
BİRİNCİ BÖLÜM: GENEL KURALLAR
KARAYOLLARINDA TRAFİĞİN AKIŞI:
Madde 46 - Karayollarında trafik sağdan akar.
Aksine bir işaret bulunmadıkça sürücüler:
a) Araçlarını, gidiş yönüne göre yolun sağından, çok şeritli yollarda ise yol ve trafik
durumuna göre hızının gerektirdiği şeritten sürmek,
b) Şerit değiştirmeden önce gireceği şeritte sürülen araçların emniyetle geçişini beklemek,
c) Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmemek,
d) Gidişe ayrılan en soldaki şeridi sürekli olarak işgal etmemek,
e) İki yönlü trafiğin kullanıldığı dört veya daha fazla şeritli yollarda aksine bir işaret
bulunmadıkça, motosiklet, otomobil, kamyonet ve otobüs dışındaki araçları kullananlar,
geçme ve dönme dışında en sağ şeridi izlemek, Zorundadırlar.
Karayollarının belirli kesimlerinde, bu yollardan faydalanma zorunda olan hayvan
sürücüleri, hayvanlarını veya hayvan sürülerini gidiş yönünde yolun en sağından ve en az
genişlik işgal ederek ve imkan olduğunda taşıt yolu dışından götürmek zorundadırlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler, 3 600
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
TRAFİK İŞARETLERİNE UYMA:
Madde 47 - Karayollarından faydalananlar aşağıdaki sıralamaya göre;
a) Trafiği düzenleme ve denetimle görevli trafik zabıtası veya özel kıyafetli veya işaret
taşıyan diğer yetkili kişilerin uyarı ve işaretlerine,
b) Trafik ışıklarına,
c) Trafik işaret levhaları, cihazları ve yer işaretlemeleri ile belirtilen veya gösterilen
hususlara,
d) Trafik güvenliği ve düzeni ile ilgili olan ve yönetmelikte gösterilen diğer kural, yasak,
zorunluluk veya yükümlülüklere,
Uymak zorundadırlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Trafik zabıtası veya diğer yetkililerin dur
işaretlerine, ışıklı trafik işaretlerinden kırmızı renkli olanına veya sesli işaretlere uymayan
sürücüler, 3 600 000 lira, diğer trafik işaretlerine uymayan sürücüler, 1 800 000 lira para
cezası ile cezalandırılırlar.
ALKOLLÜ İÇKİ, UYUŞTURUCU VEYA KEYİF VERİCİ MADDELERİN ETKİSİ
ALTINDA ARAÇ SÜRME YASAĞI:
Madde 48 - Uyuşturucu veya keyif verici maddeleri almış olanlar ile alkollü içki almış
olması nedeniyle güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş kişilerin kara yolunda araç sürmeleri
yasaktır.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./3. md.) Uyuşturucu veya keyif verici maddelerin
cinsleri ile alkollü içkilerin etki dereceleri ve kandaki miktarlarını tespit amacıyla, trafik
zabıtasınca teknik cihazlar kullanılır.
Tespit usulleri ve muayene şartları, Sağlık Bakanlığının görüşüne uygun olarak
hazırlanacak yönetmelikte düzenlenir.
Bu madde hükmüne uymayan sürücüler derhal araç kullanmaktan men olunur.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/20 md; Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Toplu taşım
araçlarında sigara içilemez. Sigara içenler hakkında 4207 sayılı Tütün Mamüllerinin
Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun hükümleri uygulanır.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./3. md.) Yönetmelik ile belirtilen miktarların
üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülerin, suçun işlendiği tarihten itibaren
geriye doğru beş yıl içinde; birinci defasında sürücü belgeleri altı ay süreyle geri alınır ve
haklarında 265 300 000 lira para cezası uygulanır. İkinci defasında sürücü belgeleri iki yıl
süreyle geri alınır ve haklarında 332 600 000 lira para cezası uygulanır ve bu sürücüler Sağlık
Bakanlığınca, esas ve usulleri Sağlık ve İçişleri Bakanlıklarınca çıkarılacak yönetmelikte
gösterilen sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine tabi tutulurlar, eğitimi başarıyla
tamamlayanların belgeleri süresi sonunda iade edilir. Üç veya üçten fazlasında ise, sürücü
belgeleri beş yıl süreyle geri alınır ve altı aydan aşağı olmamak üzere hafif hapis cezası ile
birlikte 532 600 000 lira hafif para cezası uygulanır. Ayrıca, psiko-teknik değerlendirme ve
psikiyatri uzmanı muayenesine tabi tutulurlar. Bu değerlendirme ve muayene sonrasında
uygun görülenlere, geri alma süresi sonunda sürücü belgeleri iade edilir. Psiko-teknik
değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesinin yapılmasına dair esas ve usuller
yönetmelikte gösterilir.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./3. md.) Uyuşturucu ve keyif verici maddeleri alarak
araç kullananlara, eylemi başka bir suç oluştursa bile ayrıca, altı ay hafif hapis cezası ile
birlikte 532 600 000 lira hafif para cezası uygulanır ve sürücü belgeleri süresiz olarak geri
alınır.
TAŞIT KULLANMA SÜRELERİNE UYMA ZORUNLULUĞU:
Madde 49 - Ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu taşıt sürücülerinin, taşıt kullanma
sürelerine aykırı olarak taşıt kullanması ve bunlara taşıt kullandırılması yasaktır.
Taşıt kullanma süreleri ile ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu taşıtları
kullanacakların denetimi ve süre dışı kullanmaya devamı önleyici tedbirlerle ilgili
uygulanacak esas ve usuller yönetmelikte belirtilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne aykırı olarak taşıt kullanan
sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. Sürücü aynı zamanda araç sahibi
değilse, araç sahibine de 3 600 000 lira, ayrıca işleten veya teşebbüs sahibine de 7 200 000
lira için ceza tutanağı düzenlenir.
İKİNCİ BÖLÜM: HIZ KURALLARI
HIZ SINIRLARI:
Madde 50 - (Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/21 md.) Şehirlerarası Karayollarında 90 km/s
otoyollarda 120 km/s hızı geçmemek üzere motorlu araçların cins ve kullanma amaçlarına
göre sürülebileceği en çok ve en az hız sınırları yönetmelikle belirlenir.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/21 md.) İçişleri Bakanlığı yol standartlarını dikkate alarak
yukarıda belirtilen hız sınırlarını otomobiller için 20 km/s artırmaya yetkilidir.
En çok ve en az hız sınırlarını gösteren işaret levhaları, gerekli görülen yerlere, ilgili
kuruluşlarca konulur.
Bu Kanunla yetki verilen kuruluşlar tarafından yönetmelikte belirtilen hız sınırları yol ve
trafik durumuna göre azaltılabilir veya çoğaltılabilir. Bu hallerde durum trafik işaretleri ile
belirtilir ve uygun vasıtalarla duyurulur.
HIZ SINIRLARINA UYMA:
Madde 51 - Sürücüler, aksine bir karar alınıp işaretlenmemişse yönetmelikte belirtilen hız
sınırlarını aşmamak zorundadırlar.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./4. md.) Hız ölçen teknik cihaz veya çeşitli teknik
usullerle yapılan tespit sonucu hız sınırlarını yüzde ondan yüzde otuza (otuz dahil) kadar aşan
sürücülere 64 700 000 lira, yüzde otuzdan fazla aşan sürücülere 131 900 000 lira para cezası
uygulanır.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./4. md.) Hız sınırlarını yüzde otuzdan fazla aşmak
suretiyle ihlal suçunun işlendiği tarihten geriye doğru bir yıl içerisinde aynı kuralı beş defa
ihlal ettiği tespit edilenlerin sürücü belgeleri bir yıl süre ile geri alınır. Süresi sonunda psikoteknik
değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi
almasına mani hali olmadığı anlaşılanların belgeleri iade edilir.
Hız sınırlarının aşılıp aşılmadığını, tespit etmekte kullanılan cihazların yerini tespit veya
sürücüyü ikaz eden her türlü cihazın imalı, ithali ve araçlarda bulundurulması yasaktır.
(Değişik fıkra: 08/01/2003 - 4785 S.K./4. md.) Bu cihazları imal ve ithal edenler, fiil başka
bir suç oluştursa bile ayrıca 800 000 000 liradan 1 332 800 000 liraya kadar hafif para cezası
ve altı aydan sekiz aya kadar hafif hapis cezası ile; araçlarında bulunduran işletenler ise, 532
600 000 liradan 800 000 000 liraya kadar hafif para cezası ve dört aydan altı aya kadar hafif
hapis cezası ile cezalandırılırlar ve bu cihazların müsaderesine de hükmolunur.
HIZIN GEREKLİ ŞARTLARA UYGUNLUĞUNU SAĞLAMAK:
Madde 52 - Sürücüler:
a) Kavşaklara yaklaşırken, dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken, dönemeçli
yollarda ilerlerken, yaya geçitlerine, hemzemin geçitlere, tünellere, dar köprü ve menfezlere
yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken, hızlarını azaltmak,
b) Hızlarını, kullandıkları aracın yük ve teknik özelliğine, görüş, yol, hava ve trafik
durumunun gerektirdiği şartlara uydurmak,
c) Diğer bir aracı izlerken yukarıdaki fıkrada belirlenen durumları göz önünde tutarak
güvenli bir mesafe bırakmak,
d) Kol ve grup halinde araç kullananlar, araçları arasında yönetmelikte belirtilen esaslara
uygun olarak diğer araçların güvenle girebilecekleri açıklıklar bulundurmak, Zorundadırlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: SÜRÜCÜLERİN UYACAĞI DİĞER KURALLAR
DÖNÜŞ KURALLARI:
Madde 53 - Sağa ve sola dönecek olan sürücüler aşağıdaki kurallara uyarlar.
a) Sağa dönüşlerde sürücüler;
1. Sağa dönüş işaretini vermeye,
2. Sağ şeride veya dönüşe ayrılmış şeride girmeye,
3. Hızını azaltmaya,
4. Dar bir kavisle dönmeye,
5. Dönülen karayolunun gidiş şeridine veya gidişine ayrılmış en sağ şeridine girmeye,
Zorunludurlar.
b) Sola dönüşlerde sürücüler;
1. Sola dönüş işareti vermeye,
2. Yolun gidişe ayrılmış olan kısmının soluna yaklaşmaya,
3. Hızını azaltmaya,
4. Dönüşe başlamadan, sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermeye,
5. Dönüş sırasında, karşıdan gelen ve emniyetle durdurulamayacak kadar kavşağa
yaklaşmış olan taşıtların geçmesini beklemeye,
6. Gireceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere, dönüşünü yaparken, arkadan gelen
ve sola dönecek diğer taşıtları engellememek için, geniş kavisle dönüş yapmaya,
7. Gireceği yolun gidiş yönünde çok şeritli olması halinde, en sağ şerit dışında, uygun bir
şeride girmeye,
8. Gireceği yola girdikten sonra, en kısa sürede, trafiği tehlikeye düşürmeden sağa
yaklaşmaya,
Zorunludurlar.
c) Dönel kavşaklarda dönüşlerde sürücüler;
1. Dönüş işareti vermeye,
2. Hızını azaltmaya,
3. Orta adaya yakın şeritten kavşağa girmeye,
4. Ada etrafında dönerken gereksiz şerit değiştirmemeye,
5. Gireceği yola yaklaşırken sağa dönüş işareti ile birlikte sağa yaklaşarak dönel kavşaktan
çıkmaya,
6. Gireceği yolun gidiş yönündeki uygun bir şeridine girmeye,
7. Yola girdikten sonra, en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağa yaklaşmaya,
Zorunludurlar.
d) Dönel kavşaklardaki geriye dönüşlerde sürücüler, sola dönüş halindeki kurallara
uymakla birlikte, orta ada etrafında dönerken gireceği yola yaklaşıncaya kadar şeridini
muhafaza etmeye de zorunludurlar.
Sağa ve sola dönüşlerde, sürücüler kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara, varsa
bisiklet yolundaki bisikletlilere ve sola dönüşlerde sağdan ve karşıdan gelen trafiğe ilk geçiş
hakkını vermek zorundadırlar.
Gidişe ayrılmış birden fazla şeridi bulunan yollarda, en sağdaki veya soldaki şerit
işaretlenmek suretiyle sadece dönüşlere ayrılabilir, ayrılmış bu şeritlere bitişik diğer
şeritlerden de işaretlenmek suretiyle sağa veya sola dönüşlerde izin verilebilir.
Bu dönüşler için yukarıdaki (a) ve (b) bentlerindekine benzer manevra yapılır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
GEÇME KURAL VE YASAKLARI:
Madde 54 - Sürücülerin geçme sırasında uymak zorunda oldukları kural ve yasaklar
şunlardır:
a) Geçme kuralları:
Sürücülerin önlerinde giden bir aracı geçmeleri için;
1. Kendisini takip eden sürücülerin kendisini geçmeye başlamamış olması,
2. Önündeki sürücünün başka bir taşıt veya aracı geçme niyetini belirten uyarma işaretini
vermemiş olması,
3. Geçeceği aracın hızı ile geçme esnasındaki kendi hızını da göz önüne alarak iki yönlü
trafiğin kullanıldığı taşıt yollarında karşıdan gelen trafik dahil karayolunu kullananların tümü
için tehlike veya engel olmadan geçme için kullanacağı şeridin yeteri kadar ilerisinin boş
olması,
Zorunludur.
Geçme, geçilecek aracın solundaki şeritten yapılır. Geçilecek aracın sürücüsü ses ve ışık
cihazları ile uyarılarak, geçerken kullanılan şeritte güvenli mesafe gidildikten sonra işaret
verilip izlenecek şeride girmekle tamamlanır.
Araçların sağından veya banketlerden yararlanmak suretiyle geçmek yasaktır.
Ancak, herhangi bir araç, başka bir yola, karayoluna bitişik bir mülke girmek veya sola
yanaşıp durmak için bu niyetini sola dönüş işareti ile belirtmiş ise bunların sağındaki şeritten
geçilebilir.
Gidişe ayrılmış yol bölümlerinde, şerit değiştirmemek şartı ile bir şeritteki taşıtların diğer
şeritteki taşıtlardan hızlı gitmesi geçme sayılmaz.
b) Geçmenin yasak olduğu yerler;
1. Geçmenin herhangi bir trafik işaretiyle yasaklandığı yerlerde,
2. Görüş yetersizliği olan tepelerde ve dönemeçlerde,
3. Yaya ve okul geçitleri yaklaşımında,
4. Kavşaklarda, demiryolu geçitlerinde ve bunların yaklaşımında,
5. Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü ve tünellerde,
Sürücülerin önlerindeki bir aracı geçmeleri yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 3 600
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
GEÇİLEN ARAÇLARA AİT KURALLAR:
Madde 55 - Geçilmek istenen araçların sürücüleri:
a) Duyulur veya görülür bir geçiş işareti alınca trafiğin iki yönlü kullanıldığı karayollarında
taşıt yolunun sağ kenarından gitmek, dörtten fazla şeritli veya bölünmüş karayollarında
bulunduğu şeridi izlemek ve hızını artırmamak,
b) Dar taşıt yolları ile trafiğin yoğun olduğu karayollarında yavaş gitme nedeni ile
kendilerini geçmek için izleyen araçların kolayca ve güvenli geçmelerini sağlamak için;
araçlarını elverdiği oranda sağ kenara almak, yavaşlamak, gerekiyorsa durmak,
c) Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür işaretini alınca, bu araçların
kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak, gerekiyorsa durmak,
Zorundadırlar.
54 üncü maddede yazılı durumlar dışında, geçiş yapmak isteyenlere yol vermemek,
geçilmekte iken bir başka aracı geçmeye veya sola dönmeye kalkışmak yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
ŞERİT İZLEME, GELEN TRAFİKLE KARŞILAŞMA, ARAÇLAR ARASINDAKİ
MESAFE, YAVAŞ SÜRME VE GEÇİŞ KOLAYLIĞI SAĞLAMA:
Madde 56 - Sürücüler aşağıdaki kurallara ve yasaklara uymak zorundadırlar.
a) Şerit izleme :
1. Sürücülerin; geçme, dönme, duraklama, durma ve park etme gibi haller dışında şerit
değiştirmeleri veya iki şeridi birden kullanmaları,
2. Kavşaklara yaklaşırken, yerleşim yerleri dışında yüzelli metre, yerleşim yerlerinde ise
otuz metre mesafe içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri,
3. Araçların cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmeleri,
4. İşaret vermeden şerit değiştirmeleri,
Yasaktır.
b) Gelen trafikle karşılaşma :
Sürücüler; iki yönlü trafiğin kullanıldığı taşıt yollarında karşı yönden gelen araçların
geçişini zorlaştıran bir durum varsa geçişi kolaylaştırmak için aracını sağ kenara
yanaştırmaya, gerektiğinde sağa yanaşıp durmaya,
Dağlık ve dik yokuşlu karayollarında karşılaşma halinde, çıkan araç için geçiş güç veya
mümkün değilse, güvenli geçişi sağlamak üzere, inen araçlar, varsa önceden sığınma cebine
girmeye, sığınma cebi yoksa sağ kenara yanaşıp durmaya, gerektiği hallerde geri gitmeye,
Zorunludurlar.
c) Araçlar arasındaki mesafe:
Sürücüler önlerinde giden araçları yönetmelikte belirtilen güvenli ve yeterli bir mesafeden
izlemek zorundadırlar.
d) Yavaş sürme ve yavaşlama :
Sürücülerin; araçlarını zorunlu bir neden olmadıkça, diğer araçların ilerleyişine engel
olacak şekilde veya işaretle belirtilen hız sınırının çok altında sürmeleri, güvenlik nedeni veya
verilen herhangi bir talimata uyulması dışında, başkalarını rahatsız edecek veya tehlikeye
sokacak şekilde gereksiz ani yavaşlamaları yasaktır.
e) Geçiş kolaylığı sağlamak :
Taşıt yolunun dar olduğu yerlerde aksini gösteren bir trafik işareti yoksa, motorsuz araçları
kullananlar motorlu araçlara otomobil, minibüs, kamyonet, otobüs, kamyon arazi taşıtı, lastik
tekerlekli traktör, iş makineleri, yazılış sırasına göre kendisinden öncekilere geçiş kolaylığı
sağlamak zorundadırlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
KAVŞAKLARDA GEÇİŞ HAKKI:
Madde 57 - (Değişik madde: 17/10/1996 - 4199/23 md.)
Kavşaklarda aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) Kavşağa yaklaşan sürücüler kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak, dikkatli
olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar.
b) Trafik zabıtası veya trafik işaret levhası veya ışıklı trafik işaret cihazları bulunmayan
kavşaklarda;
1. Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
2. Bütün sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,
3. Doğru geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen araçlara,
4. Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
5. Tali yoldan anayola çıkan sürücüler anayoldan gelen araçlara,
6. Dönel kavşağa gelen sürücüler dönel kavşak içindeki araçlara,
7. Bir iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,
c) Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle belirlenmemiş
ise;
1. Motorsuz araç sürücüleri motorlu araçlara,
2. Motorlu araçlardan soldaki sağdan gelen araca,
d) (Ek bent: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Işıklı trafik işaretleri izin verse bile trafik akımı;
kendisini kavşak içinde durmaya zorlayacak veya diğer doğrultudaki trafiğin geçişine engel
olacak ise, sürücülerin kavşağa girmeleri yasaktır.
e) (Ek bent: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Trafik zabıtası, yetkili kişi veya trafik ışıklı işareti ile
yönetilen kavşaklarda, sürücüler, kavşağı en kısa zamanda geçmek zorundadırlar. Sürücülerin
gereksiz olarak yavaşlamaları, durmaları, taşıttan inmeleri, taşıt veya araçların motorlarını
durdurmaları yasaktır.
f) (Ek bent: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Aksine bir işaret olmadıkça, bütün kavşaklarda
araçlar ray üzerinde hareket eden taşıtlara ilk geçiş hakkını vermek zorundadır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
İNDİRME VE BİNDİRME KURALLARI:
Madde 58 - Sürücüler aksine bir işaret bulunmadıkça, araçlarını gidiş yönlerine göre yolun
en sağ kenarında durdurmaya, yolcularının iniş ve binişlerini sağ taraftan yaptırmaya ve
yolcular da iniş ve binişlerini sağ taraftan yapmaya zorunludurlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler ve
yolcular 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
DURAKLAMA VE PARK ETME:
Madde 59 - Yerleşim birimleri dışındaki kara yolunda zorunlu haller dışında taşıt yolu
üzerinde duraklamak veya park etmek yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Zorunlu hallerde gerekli önlemleri almadan
duraklayan veya parkeden sürücüler ile zorunlu haller dışında duraklayan veya parkeden
sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
DURAKLAMANIN YASAK OLDUĞU YERLER:
Madde 60 - Taşıt yolu üzerinde;
a) Duraklamanın yasaklandığının bir trafik işareti ile belirtilmiş olduğu yerlerde,
b) Sol şeritte,(raylı sistemin bulunduğu yollar hariç),
c) Yaya ve okul geçitleri ile diğer geçitlerde,
d) Kavşaklar, tüneller, rampalar, köprüler ve bağlantı yollarında ve buralara, yerleşim
birimleri içinde beş metre ve yerleşim birimleri dışında yüz metre mesafede,
e) Görüşün yeterli olmadığı tepelere yakın yerlerde ve dönemeçlerde,
f) Otobüs, tramvay ve taksi duraklarında,
g) Duraklayan veya park edilen araçların yanında,
h) İşaret levhalarına, yaklaşım yönünde ve park izni verilen yerler dışında; yerleşim birimi
içinde onbeş metre ve yerleşim birimi dışında yüz metre mesafede,
Duraklama yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
PARK ETMENİN YASAK OLDUĞU YERLER VE HALLER:
Madde 61 - Taşıt yolu üzerinde;
a) Duraklamanın yasaklandığı yerlerde,
b) Park etmenin trafik işaretleri ile yasaklandığı yerlerde,
c) Geçiş yolları önünde veya üzerinde,
d) Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden beş metrelik mesafe içinde,
e) Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten levhalara iki yönden onbeş
metrelik mesafe içinde,
f) Üç veya daha fazla ayrı taşıt yolu olan karayolunda ortadaki taşıt yolunda,
g) Kurallara uygun şekilde park etmiş araçların çıkmasına engel olacak yerlerde,
h) Geçiş üstünlüğü olan araçların giriş ve çıkışının yapıldığının belirlendiği işaret
levhasından onbeş metre mesafe içinde,
i) İşaret levhalarında park etme izni verilen süre veya zamanın dışında,
j) Kamunun faydalandığı ve yönetmelikte belirtilen yerlerin giriş ve çıkış kapılarının her iki
yönde beş metrelik mesafe içinde,
k) Park için yer ayrılmamış veya trafik işaretleri ile belirtilmemiş alt geçit, üst geçit, üst
geçit ve köprüler üzerinde veya bunlara on metrelik mesafe içinde,
l) Park etmek için tespit edilen süre ve şeklin dışında,
m) Belirli kişi, kurum ve kuruluşlara ait araçlara, yönetmelikteki esaslara göre ayrılmış ve
bir işaret levhası ile belirlenmiş park yerlerinde,
n) Ayrıca yönetmelikte belirtilen haller dışında yaya yollarda, Park etmek yasaktır.
o) (Ek bend: 01/07/2005-5378 S.K./31.mad) Özürlülerin araçları için ayrılmış park
yerlerinde,
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar. (Ek cümle: 01/07/2005-5378 S.K./31.mad) (o)
bendinin ihlâli hâlinde para cezası iki kat artırılır.
Yasaklara aykırı park edilmiş araçlar trafik zabıtasınca kaldırılabilir.
Yasaklanan yerlerde ve hallerde park edilmiş olan araçların hangilerinin hangi şartlarda,
kaldırılıp götürüleceği, götürülme sırasında zarara ve ziyana uğratılmaması için alınacak
önlemler ile kaldırma ve götürme giderlerinin tahsili usul ve esasları yönetmelikte gösterilir.
Kaldırılıp götürülen araçların giderleri ile verilen ceza, sürücüsü veya sahibince ödenmeden
araç teslim edilmez.
KARAYOLU ÜZERİNDE PARK ETME İZNİ VERİLMEYEN ARAÇLAR:
Madde 62 - Yerleşim birimleri içindeki karayolunda, bir trafik işaretiyle izin verilmedikçe
ve yükleme, boşaltma, indirme, bindirme, arızalanma gibi zorunlu nedenler dışında kamyon,
otobüs ve bunların katarları, lastik tekerlekli traktörler ile hertürlü iş makinelerinin park
edilmesi yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
ARAÇLARIN IŞIKLANDIRILMASI:
Madde 63 - Karayolunda trafiğe çıkan bütün araçların, nicelik ve nitelikleri yönetmelikte
belirtilen şartlara uygun ışık donanımı bulundurmaları zorunludur.
Işık donanımına ait ayrıntılar yönetmelikte gösterilir.
Kanun ve yönetmelikte belirtilmeyen lambalar trafik zabıtasınca söktürülür.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler 7 200
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
IŞIKLARIN KULLANILMASI:
Madde 64 - Araçların sürülmesi sırasındaki zorunluluk ve yasaklar aşağıda gösterilmiştir.
a) Zorunluluklar:
1. (Değişik alt bent: 17/10/1996 - 4199 - 24 md.) Yerleşim birimleri dışındaki
karayollarında geceleri seyrederken, yeterince aydınlatılmamış tünellere girerken, benzeri yer
ve hallerde uzağı gösteren ışıkların yakılması,
2. (Değişik alt bent: 17/10/1996 - 4199 - 24 md.) Geceleri, yerleşim birimleri dışında
karayollarındaki karşılaşmalarda, bir aracı takip ederken, bir aracı geçerken yan yana
gelinceye kadar ve yerleşim birimleri içinde, gündüzleri ise görüşü azaltan sisli, yağışlı ve
benzeri havalarda yakını gösteren ışıkların yakılması,
3. Kuyruk (arka kenar) ışıklarının uzağı veya yakını gösteren ışıklar veya sis ışıkları ile
birlikte kullanılması,
Zorunludur.
b) Yasaklar:
1. Gece sis ışıklarının; sisli, karlı ve sağanak yağmurlu havalar dışında diğer farlarla birlikte
yakılması,
2. Dönüş ışıklarının geç anlamında kullanılması,
3. Karşılaşmalarda, ışıkların söndürülmesi,
4. Öndeki aracı geçişlerde uyarı için çok kısa süre dışında uzağı gösteren ışıkların
yakılması,
5. Yönetmelikte belirlenecek esaslara aykırı olarak ışık takılması ve kullanılması,
6. Sadece park lambaları ile seyredilmesi,
Yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) ve
(3) numaralı alt bentleri ile (b) bendi hükümlerine uymayanlar 1 800 000 lira, birinci
fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi hükümlerine uymayan sürücüler 3 600 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
ARAÇLARIN YÜKLENMESİ:
Madde 65 - (Değişik madde: 18/11/1986 - 3321/1 md.)
Araçların yüklenmesinde yönetmelikte belirtilen ölçü ve esaslara aykırı olarak:
a) Taşıma sınırı üstünde yolcu alınması,
b) Taşıma sınırı üstünde yük alınması veya taşıma sınırı aşılsın veya aşılmasın dingil
ağırlıklarını aşacak şekilde yüklenmesi,
c) Karayolu yapısı ve kapasitesi ile trafik güvenliği bakımından tehlikeli olabilecek tarzda
yükleme yapılması,
d) Tehlikeli ve zararlı maddelerin gerekli izin ve tedbirler alınmadan taşınması,
e) Ağırlık ve boyutları bakımından taşınması özel izne bağlı olan eşyanın izin alınmadan
yüklenmesi, taşınması ve taşıttırılması,
f) Gabari dışı yük yüklenmesi, yük üzerine veya araç dışına yolcu bindirilmesi,
g) Yükün, karayoluna değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak, akacak, kayacak,
gürültü çıkaracak şekilde yüklenmesi,
h) Yükün, her çeşit yolda ve yolun her eğiminde dengeyi bozacak, yoldaki bir şeye
takılacak ve sivri çıkıntılar hasıl edecek şekilde yüklenmesi,
ı) Sürücünün görüşüne engel olacak, aracın sürme güvenliğini bozacak ve tescil plakaları,
ayırım işaretleri, dur ve dönüş ışıkları ile yansıtıcıları örtecek şekilde yüklenmesi,
j) Çeken ve çekilen araçlarla ilgili şartlar ve tedbirler yerine getirilmeden araçların
çekilmesi,
Yasaktır.
Gerekli hallerde kamyon, kamyonet, römork ve yarı römorklarla yolcu veya yükle birlikte
yolcu taşınabilmesine ilişkin esaslar yönetmelikte belirtilir.
(Değişik fıkra: 10/05/2006 - 5495/2 md.) Birinci fıkranın (a) bendi hükümlerine
uymayanlar 50 Türk Lirası, (c), (g), (h), (i) ve (j) bentleri hükümlerine uymayanlar 100 Türk
Lirası, (d) ve (e) bentlerindeki hükümlere uymayanlar 200 Türk Lirası, (b) ve (f) bentlerine
uymayan işletenler 1.000 Türk Lirası, (b) ve (f) bentlerine aykırı yük gönderenler 2.000 Türk
Lirası idarî para cezası ile cezalandırılırlar.
Ayrıca bütün sorumluluk ve giderler araç işletenine ait olmak üzere, fazla yolcular en yakın
yerleşim biriminde indirilir. Bu maddenin (b), (d) ve (e) bentlerindeki şartlara uymayan yük
taşımasında kullanılan taşıtlar, gerekli şartlar sağlanıncaya kadar trafikten menedilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Sürekli ve süreksiz olarak yük naklettiren kamu
kurum ve kuruluşları ve gerçek ve tüzel kişilere ait işletmeler, yük nakli yaptırdıkları araçların
azami toplam ağırlıklarını dikkate alarak yükleme yapmak zorundadırlar. Bu hükme aykırı
hareket edenler hakkında her araç için 72 000 000 lira para cezası uygulanacağı gibi araçlar
trafikten men edilir. Ancak, maden ocaklarından çıkarılan tartılamayan dökme ve blok
yüklerin ve zirai ürünlerin stok mahalline ve kısa mesafeli taşınmalarında araçların istiap
hadlerini yüzde onbeş oranında aşabilmeleri mümkündür.
Ancak, ağırlık kontrolü ile tartı toleransları yönetmelikte belirlenir.
Uluslararası yük taşımacılığına ilişkin konularda ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri
saklıdır.
BİSİKLET,MOTORLU BİSİKLET VE MOTOSİKLET SÜRÜCÜLERİ İLE İLGİLİ
KURALLAR:
Madde 66 - Bisiklet, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücülerine aşağıdaki kurallar
uygulanır.
a) Ayrı bisiklet yolu varsa, bisiklet ve motorlu bisikletlerin taşıt yolunda, Bisiklet, motorlu
bisiklet ve motosikletlerin yayaların kullanmasına ayrılmış yerlerde,
Bunlardan ikiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinde yanyana, Sürülmesi yasaktır.
b) Bisiklet sürenlerin en az bir elleri, motorlu bisiklet sürenlerin manevra için işaret verme
hali dışında iki elleri ve motosiklet sürenlerin devamlı iki eller ile taşıtlarını sürmeleri ve
yönetmelikte belirtilen güvenlik şartlarına uymaları zorunludur.
c) Bisiklet, motorlu bisiklet ve sepetsiz motosiklet sürücülerinin, sürücü arkasında yeterli
bir oturma yeri olmadıkça başka kişileri bindirmeleri ve yönetmelikte belirtilen sınırdan fazla
yük taşımaları yasaktır.
Sürücü arkasında ayrı oturma yeri olan bisiklet, motorlu bisiklet ve sepetsiz motosikletlerle
bir kişiden fazlası taşınamaz.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 3 600
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
ARAÇ MANEVRALARINI DÜZENLEYEN KURALLAR:
Madde 67 - Manevralarda aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) Sürücülerin, park yapmış taşıtlar arasından çıkarken, duraklarken veya park yaparken
taşıt yolunun sağına veya soluna yanaşırken, sağa veya sola dönerken, karayolunu kullananlar
için tehlike doğurabilecek ve bunların hareketlerini zorlaştıracak şekilde davranmaları
yasaktır.
b) Yönetmelikte belirtilen şartlar dışında geriye dönmek veya geriye gitmek yasaktır. İzin
verilen hallerde bu manevraları yapacak sürücüler, karayolunu kullananlar için tehlike veya
engel yaratmamak zorundadır.
c) Dönüşlerde veya şerit değiştirmelerde sürücülerin niyetlerini dönüş işaret ışıkları veya
kol işareti ile açıkça ve yeterli şekilde belirtmesi, işaretlerin manevra süresince devam etmesi
ve biter bitmez sona erdirilmesi zorunludur.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: YAYALAR, HAYVANLA ÇEKİLEN VEYA ELLE SÜRÜLEN
ARAÇLARLA HAYVAN SÜRÜCÜLERİ VE YARIŞLAR HAKKINDA KURALLAR
YAYALARIN UYACAKLARI KURALLAR:
Madde 68 - Yayaların uyacakları kurallar aşağıda belirtilmiştir.
a) Yayalar, aşağıda sayılan haller dışında, taşıt yolu bitişiğinde ve yakınında yaya yolu,
banket veya alan varsa burada yürümek zorundadır.
1. Yönetmelikte belirtilen tedbirler alınmak şartı ile diğer yayalar için ciddi rahatsızlık
verecek boyutta eşyaları iten veya taşıyan kişiler ile, taşıt yolunun en sağ şeridinden fazla
kısmını işgal etmemek, gece ve gündüz görüşün az olduğu hallerde de imkan oranında tek sıra
halinde yürümek şartı ile bir yetkili veya görevli yönetiminde düzenli şekilde yürüyen yaya
kafileleri taşıt yolu üzerinde yürüyebilirler.
2. Yayaların yürümesine ayrılmış kısımların kullanılmasının mümkün olmaması veya
bulunmaması hallerinde yayalar, bisiklet trafiğine engel olmamak şartı ile bisiklet yolunda
bisiklet yolu yoksa taşıt yolu üzerinde, imkan oranında taşıt yolu kenarına yakın olmak şartı
ile yürüyebilirler.
3. Her iki tarafında, yaya yolu ve banket bulunmayan veya kullanılır durumda olmayan iki
yönlü trafiğin kullanıldığı karayollarında yaya kafileleri dışındaki yayalar, taşıt yolunun sol
kenarını izlemek zorundadır.
b) Taşıt yolunun karşı tarafına geçmek isteyen yayaların taşıt yolunu, yaya ve okul geçidi
ile kavşak giriş ve çıkışları dışında herhangi bir yerden geçmeleri yasaktır.
Yayalar, bu yerlerden geçerken;
1. Yaya ve okul geçitlerinin bulunduğu yerlerde, geçitte yayalar için ışıklı işaret varsa bu
işaretlere uymak,
2. Geçitte yayalar için ışıklı işaret yoksa ve geçit sadece taşıt trafiği ışıklı işareti veya
yetkili kişi tarafından yönetiliyorsa geçecekleri doğrultu açıldıktan sonra taşıt yoluna girmek,
3. Işıklı işaret veya yetkili kişilerin bulunmadığı geçitlerde veya kavşaklarda güvenlikleri
açısından yaklaşan araçların uzaklık ve hızını göz önüne almak,
Zorundadırlar.
Ancak, yüz metre kadar mesafede yaya geçidi veya kavşak bulunmayan yerlerde yayalar,
taşıt trafiği için bir engel teşkil etmemek şartı ile ve yolu kontrol ederek kendi güvenliklerini
sağladıktan sonra en kısa doğrultuda ve en kısa zamanda taşıt yolunu geçebilirler.
c) Yaya yollarında, geçitlerde veya zorunlu hallerde taşıt yolu üzerinde bulunan yayaların,
trafiği engelleyecek veya tehlikeye düşürecek şekilde davranışlarda bulunmaları veya buraları
saygısızca kullanmaları yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan yayalar 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
HAYVANLA ÇEKİLEN, ELLE SÜRÜLEN ARAÇLARI SÜRENLER İLE HAYVAN
SÜRÜCÜLERİNE AİT KURALLAR:
Madde 69 - Yerleşim birimleri dışındaki karayolunda, taşıt yolu üzerinde zorunlu haller
dışında hayvan bulundurmak, karayollarının yasaklanmamış, kesimlerinde ise hayvanla
çekilen veya elle sürülen araçları, hayvanları, hayvan sürülerini ve binek hayvanlarını trafik
kurallarına uymadan sürmek ve bunları sürme yeteneğinden yoksun kimselerin yönetimine
vermek veya başı boş bırakmak yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar. Ancak, başıboş hayvan bırakma yasağına riayet etmeyerek
trafik kazasına sebebiyet veren faile üç ay hafif hapis cezası uygulanır.
Taşıt yolunu kullanmak zorunda olan hayvan sürü ve kümelerini sevk ve idare edenler
yönetmelikte belirtilen usul ve şartlara uymak zorundadırlar.
YARIŞ VE KOŞULARA AİT KURALLAR:
Madde 70 - Yarış ve koşularda trafik güvenliği bakımından aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) Bir il sınırı içindeki karayolları üzerinde yapılacak yarış ve koşular için o ilin
valiliğinden,
b) Birden fazla il sınırları içindeki şehirlerarası karayolları üzerinde yapılacak milli ve
milletlerarası yarış ve koşular için İçişleri Bakanlığından izin alınması zorunludur. Bu izin
verilirken Bayındırlık Bakanlığının uygun görüşü alınır.
İzinsiz yapılan yarış ve koşular görevlilerce derhal durdurulur.
Yarış ve koşularda trafik güvenliği yönünden uygulanacak usul ve şartlar yönetmelikte
gösterilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 7 200 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
BEŞİNCİ BÖLÜM: ÇEŞİTLİ KURALLAR
GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜNE SAHİP ARAÇLAR VE SÜRME KURALLARI:
Madde 71 - Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar öncelik sırasıyla şunlardır:
a) Cankurtaran araçları, yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar,
b) İtfaiye araçları,
c) Hükümlü veya sanığı takip eden veya emniyet ve asayişi korumak için acele olay yerine
giden zabıta araçları,
d) Bir trafik suçu işleyerek kaçan aracı takip eden veya trafik güvenliğini koruma veya
trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine gitmekte olan görevlilere ait araçlar,
e) Alarm sırasında sivil savunma hizmetlerinde görevli bulunan araçlar,
f) Koruma ile görevli ve korunan araçlar,
Bu araçlar görev halinde iken geçiş üstünlüğü hakkına sahiptir.
Bu hak, halkın can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak, duyulur ve görünür geçiş
üstünlüğü işaretini vermek şartı ile kullanılır.
Bu araçlar, bu Kanun ve yönetmelikte yazılı trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı değildir.
Bunların birbirleriyle karşılaşmalarında birinin diğerine göre geçiş üstünlüğü yukarıda
yazılı olan sıraya göredir.
Zorunluluk olmadığı hallerde geçiş üstünlüğünü kullanmak yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Zorunluluk olmadığı halde gereksiz geçiş
üstünlüğü hakkını kullanan sürücüler 1 800 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
SES, MÜZİK, GÖRÜNTÜ VE HABERLEŞME CİHAZLARININ KULLANILMASI:
Madde 72 - Araçlarda ses, müzik, görüntü ve haberleşme cihazları yönetmelikte gösterilen
şartlara uygun olarak ve kamunun rahat ve huzurunu bozmayacak şekilde kullanılabilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler 1 800
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
Kanun ve yönetmelikte belirtilen şartlara uymayan ses, müzik, görüntü ve haberleşme
cihazları ile sürücünün izleme ve kullanma sahası içinde kalan görüntü cihazları araçlardan
söktürülür.
TEDBİRSİZ VE SAYGISIZ ARAÇ SÜRME:
Madde 73 - (Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/27 md.) Karayolunda araçların kamunun
rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek şekilde saygısızca sürülmesi,
araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde sürücülerin cep ve araç telefonu ile
benzer haberleşme cihazlarını kullanması yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
YAYA VE OKUL GEÇİTLERİ:
Madde 74 - Görevli bir kişi veya ışıklı trafik işaretleri bulunmayan, ancak başka bir trafik
işareti ile belirlenmiş yaya veya okul geçitlerine yaklaşırken bütün sürücüler araçlarını
yavaşlatmak ve bu geçitlerden geçen veya geçmek üzere bulunan kişilere ve öğrencilere ilk
geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 3 600
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
OKUL TAŞITLARI:
Madde 75 - Okul taşıtlarının "DUR"işaretini yaktıkları hallerde bütün araçların durması
zorunludur.
"DUR"işaretinin sadece öğrencilerin binmeleri veya inmeleri sırasında ve yönetmelikte
belirtilen hallerde yakılması zorunludur.
Okul taşıtlarının çalıştırılması şartları, zamanları ve nitelikleri yönetmelikte belirtilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 3 600
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
DEMİRYOLU GEÇİTLERİ:
Madde 76 - Demiryolu geçitlerinde:
a) Sürücülerin demiryolu geçitlerini, geçidin durumuna uygun olmayan hızla geçmeleri,
ışıklı veya sesli işaretin vereceği "DUR" talimatına uymamaları, taşıt yolu üzerine indirilmiş
veya indirilmekte olan tam veya yarım bariyerler varken geçide girmeleri yasaktır.
b) Işıklı işaret ve bariyerle donatılmamış demiryolu geçitlerini geçmeden önce, sürücülerin
durmaları, herhangi bir demiryolu aracının yaklaşmadığına emin olduktan sonra geçmeleri
zorunludur.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler 3 600
000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
ÇOCUK, HASTA VE SAKAT TAŞITLARI, GÖZLERİ GÖRMEYEN
YAYALAR,YÜRÜYÜŞ KOLLARI:
Madde 77 - Bu Kanun açısından;
a) Çocuk, hasta ve sakatlara ait motorsuz taşıtların sürücülerine, yayalarla ilgili hükümler
uygulanır.
b) Gözleri görmeyen ve yönetmelikte gösterilen özel işaret ve benzerlerini taşıyan kişilerin,
taşıt yolu üzerinde bulunmaları halinde, bütün sürücülerin yavaşlamaları ve gerekiyorsa
durmaları ve yardımcı olmaları zorunludur.
c) Bir yetkili veya görevli yönetimindeki yürüyüş kolları arasından geçmek yasaktır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi hükmüne
uymayan sürücüler 3 600 000 lira, (c) bendi hükmüne uymayan sürücüler 1 800 000 lira para
cezası ile cezalandırılırlar.
SÜRÜCÜLERİN VE YOLCULARIN KORUYUCU TERTİBAT KULLANMA
ZORUNLULUĞU:
Madde 78 - Belirli sürücülerin ve yolcuların, araçların sürülmesi sırasında koruyucu tertibat
kullanmaları zorunludur.
Kullanma ve yolların özelliği gözetilerek hangi tip araçlarda sürücülerinin ve yolcularının
şehiriçi ve şehirlerarası yollarda hangi şartlarda hangi koruyucu tertibatı kullanacakları ve
koruyucuların nitelikleri ve nicelikleri ile emniyet kemerlerinin hangi araçlarda hangi tarihten
itibaren kullanılacağı yönetmelikte belirtilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
KARAYOLU ÜZERİNDEKİ PARK YERLERİNDE ÜCRET ALMAYA YETKİLİLER:
Madde 79 - Karayolu üzeri park yerindeki araçlar için sadece karayolunun bakımından
sorumlu kuruluş birimlerince ücret alınabilir.
Bunlar dışında hiçbir gerçek veya tüzelkişi herhangi bir şekilde para alamaz. Bu park
yerleri hiçbir şekilde kiralanamaz.
Park ücreti, alınma şekli ve diğer esaslar yönetmelikte belirtilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
DİĞER KURALLAR:
Madde 80 - Trafikle ilgili diğer kurallar ile tehlikeli madde taşıyan araçlar, çeken, çekilen
araçlar, kol ve grup halinde seyreden araçlar ve hayvan sürüleri, taşıma sınırı ve gabari
ölçüleri ile yük ve yolcu taşınması ile ilgili diğer kurallar ve şartlar yönetmelikte gösterilir.
YEDİNCİ KISIM: TRAFİK KAZALARI
TRAFİK KAZALARINA KARIŞANLAR İLE İLGİLİ KURALLAR:
Madde 81 - Trafik kazalarına karışanlar:
a) Hareket halinde iseler trafik için ek bir tehlike yaratmayacak şekilde hemen durmak,
kaza mahallinde trafik güvenliği için gereken tedbirleri almak,
b) Kazada ölen, yaralanan veya maddi hasar var ise bu kaza trafiği, can ve mal güvenliğini
etkilemiyorsa, sorumluluğun saptanmasında yararlı olacak kanıt ve izler dahil, kaza yerindeki
durumu değiştirmemek,
c) Kazaya karışan kişiler tarafından istendiği takdirde kimliğini, adresini, sürücü ve trafik
belgesi ile sigorta poliçe tarih ve numarasını bildirmek ve göstermek,
d) Kazayı; yetkili ve görevli memurlara bildirmek, bunlar gelinceye kadar veya bunların
iznini almadan kaza yerinden ayrılmamak,
e) Sürücüsü, mal sahibi veya ilgili kişilerin bulunmadığı sırada araç, eşya veya yüklere
zarar veren sürücüler, zarar verdikleri araç, eşya veya mülkün sahibini veya ilgili kişileri
bulmak, ilgilileri bulamadıkları takdirde durumu tespit etmek ve zarar verilen şey üzerine
yazılı bilgi bırakmak, ilgili zabıtaya en kısa zamanda bilgi vermek,
Zorundadırlar.
Yalnız maddi hasar meydana gelen kazalarda, kazaya dahil kişilerin tümü, yetkili ve
görevli kişinin gelmesine lüzum görmezlerse, bunu aralarında yazılı olarak saptamak suretiyle
kaza yerinden ayrılabilirler.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Anlaşma hali dışında maddi hasarlı, ölümlü veya
yaralanmalı trafik kazalarında, zabıtanın iznini almadan zaruret dışında olay yerinden ayrılan
veya birinci fıkranın (b) bendi hükümlerine uymayan sürücüler 7 200 000 lira para cezası ile
cezalandırılırlar.
Bu maddenin diğer hükümlerine uymayanlar 3 600 000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.
TRAFİK KAZALARINDA YÜKÜMLÜLÜK:
Madde 82 - Karayollarında meydana gelecek trafik kazalarına hemen el konmasını, ölü ve
yaralıların taşınmasını veya yaralıların tedavisini veya sanıkların yakalanmasını sağlamak
için,
a) Kaza yerinden geçmekte olan veya kazaya karışmış bulunan araçların sürücüleri kaza
mahallinde ilk yardım önlemlerini almaya ve en yakın zabıtaya veya sağlık kuruluşuna haber
vermeye ve yetkililerin talebi üzerine yaralıları en yakın sağlık kuruluşuna götürmeye,
b) Şehirlerarası akaryakıt istasyonlarında, sahipleri veya işletenleri, belirlenen standartlara
uygun ilk yardım malzemesini her an kullanılabilir durumda bulundurmaya,
c)Tamirhane, servis istasyonu, garaj sahip ve sorumluları; tesislerine, ölüm veya yaralanma
ile sonuçlanan bir kaza geçirmiş olduğu belli olan veya üzerinde suç belirtisi bulunan bir araç
gelince gecikmeksizin zabıtaya haber vermeye ve bunları bir deftere işlemeye,
Zorunludurlar.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayanlar 3 600 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
TRAFİK KAZALARINA EL KOYMA VE BİLİRKİŞİLİK:
Madde 83 - Trafik kazalarına;
a) Adli yönden gereği yapılmak üzere mahalli genel zabıtaca,
b) Kazanın oluş nedenlerini, iz ve delillerini belirleyerek trafik kaza tespit tutanağı
düzenlemek üzere de trafik zabıtasınca el konulur.
Trafik zabıtasının görevli olmadığı veya bulunmadığı karayollarında meydana gelen
kazalarda trafik kaza tespit tutanağı mahalli genel zabıtaca düzenlenir ve bir örneği o yerin
trafik zabıtasına gönderilir.
Karayollarında meydana gelen ve yalnız maddi hasarla sonuçlanan trafik kazalarında
tarafların anlaşması halinde ve fiil başka bir suç oluşturmuyorsa adli kovuşturma yapılmaz ve
Türk Ceza Kanununun 565 inci maddesi hükmü uygulanmaz.
Trafik kazalarında yolun trafiğe kapandığı hallerde; trafik zabıtası veya genel zabıta; iz ve
delilleri kaybolmayacak şekilde işaretledikten ve gerekli işlemleri yaptıktan sonra, karayolunu
trafiğe açmaya yetkilidir.
Karayolunun trafiğe kapanmasına ölümlü ve hayati tehlike yaratan yaralanmalı kazalar
neden olmuş ve bu kaza can, mal ve trafik güvenliğini etkiliyor ve başka bir yoldan geçiş
verilemiyorsa Cumhuriyet savcısının gecikeceğinin anlaşılması halinde, gerekli işaretlemeler
yapılıp araç ve ölüler kenara alınarak durum bir tutanakla tespit edildikten sonra yol trafiğe
açılır.
Trafik zabıtası, usul kanunlarına göre görevlendirilirse, trafik kazalarında bilirkişilik yapar.
Trafik kazaları, kaza tahkik memurluğu, bilirkişilik ve bunlarda aranacak şartlar ile diğer
esaslar yönetmelikte gösterilir.
TRAFİK KAZALARINDA SÜRÜCÜ KUSURLARININ TESPİTİ VE ASLİ KUSUR
SAYILAN HALLER:
Madde 84 - Araç sürücüleri trafik kazalarında;
a) Kırmızı ışıklı trafik işaretinde veya yetkili memurun dur işaretinde geçme,
b) Taşıt giremez trafik işareti bulunan karayoluna veya bölünmüş karayolunda karşı yönden
gelen trafiğin kullandığı şerit, rampa ve bağlantı yollarına girme,
c) İkiden fazla şeritli taşıt yollarında, karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şerit veya yol
bölümüne girme,
d) Arkadan çarpma,
e) Geçme yasağı olan yerlerde geçme,
f) Doğrultu değiştirme manevralarını yanlış yapma,
g) Şeride tecavüz etme,
h) Kavşaklarda geçiş önceliğine uymama,
i) Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymama,
j) Manevraları düzenleyen genel şartlara uymama,
k) Yerleşim birimleri dışındaki karayolunun taşıt yolu üzerinde, zorunlu haller dışında park
etme veya duraklama ve her durumda gerekli tedbirleri almama,
l) Park için ayrılmış yerlerde veya taşıt yolu dışında kurallara uygun olarak park edilmiş
araçlara çarpma,
Hallerinde asli kusurlu sayılırlar.
Ancak, kazada bu hareketlerden herhangi biri, kazaya karışan araç sürücülerinden birden
fazlası tarafından yapılmış veya kaza bu hareketler dışında kurallarla, yasaklamalara,
kısıtlamalara ve talimatlara uyulmaması nedenlerinden doğmuşsa, karayolunu kullananlar için
kusur oranı yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir.
SEKİZİNCİ KISIM: HUKUKİ SORUMLULUK VE SİGORTA
BİRİNCİ BÖLÜM : İŞLETENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
İŞLETEN VE ARAÇ İŞLETİCİSİNİN BAĞLI OLDUĞU TEŞEBBÜS SAHİBİNİN
HUKUKİ SORUMLULUĞU
Madde 85 - (Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/28 md.) Bir motorlu aracın işletilmesi bir
kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa,
motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından
kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi,
doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/28 md.) Motorlu araç ölüme veya yaralanmaya sebebiyet
vermiş ise, kazaya karışan aracın başkalarına devir ve temliki veya üzerinde bir hak tesisini
önlemek amacıyla olaya el koyan Cumhuriyet Savcılıklarınca, aracın tescilli olduğu tescil
kuruluşuna trafik kaydı üzerine şerh düşülmesi için talimat verilir. Kaza anı ile Cumhuriyet
Savcılığınca trafik kaydı üzerine şerh düşülmesi arasında geçen süreler içinde kötü niyetle
yapılan araç tescilleri hükümsüz sayılır. Şerhin konulduğu tarihten itibaren bir ay içerisinde,
şerhin kaldırıldığına veya devamına ilişkin mahkeme kararı ibraz edilmediği takdirde bu şerh
hükümsüz sayılır.
İşletilme halinde olmayan bir motorlu aracın sebep olduğu trafik kazasından dolayı
işletenin sorumlu tutulabilmesi için, zarar görenin, kazanın oluşumunda işleten veya
eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere ilişkin bir kusurun varlığını veya araçtaki
bozukluğun kazaya sebep olduğunu ispat etmesi gerekir.
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/28 md.) İşleten ve araç işleticisi teşebbüs sahibi, hakimin
takdirine göre kendi aracının katıldığı bir kazadan sonra yapılan yardım çalışmalarından
dolayı yardım edenin maruz kaldığı zarardan da sorumlu tutulabilir. Ancak, bu durumda
işletici teşebbüs sahibinin sorumlu kılınabilmesi için kazadan kendisinin sorumlu olması veya
yardımın doğrudan doğruya kendisine veya araçta bulunanlara yahut kazaya taraf olan üçüncü
kişilere yapılması gerekir.
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/28 md.) İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın
sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru
gibi sorumludur.
İŞLETENİN VEYA ARAÇ İŞLETİCİSİNİN BAĞLI OLDUĞU TEŞEBBÜS SAHİBİNİN,
SORUMLULUKTAN KURTULMASI VEYA SORUMLULUĞUN AZALTILMASI:
Madde 86- (Değişik madde: 17/10/1996 - 4199/29 md.)
İşleten veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi, kendisinin veya eylemlerinden
sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmaksızın ve araçtaki bir bozukluk kazayı etkilemiş
olmaksızın, kazanın bir mücbir sebepten veya zarar görenin veya bir üçüncü kişinin ağır
kusurundan ileri geldiğini ispat ederse sorumluluktan kurtulur.
Sorumluluktan kurtulamayan işleten veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi,
kazanın oluşunda zarar görenin kusurunun bulunduğunu ispat ederse, hakim, durum ve
şartlara göre tazminat miktarını indirebilir.
GENEL HÜKÜMLERİN UYGULANMASI:
Madde 87 - (Değişik madde: 17/10/1996 - 4199/30 md.)
Yaralanan veya ölen kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta ise veya motorlu araç, yaralanan
veya ölen kişiye hatır için karşılıksız verilmiş bulunuyorsa, işletenin veya araç işleticisinin
bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu ve motorlu aracın maliki ile işleteni arasındaki
ilişkide araca gelen zararlardan dolayı sorumluluk, genel hükümlere tabidir.
Zarar görenin beraberinde bulunan bagaj ve benzeri eşya dışında araçta taşınan eşyanın
uğradığı zararlardan dolayı işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin
sorumluluğu da genel hükümlere tabidir.
ZARAR VERENLERİN BİRDEN FAZLA OLMASI:
Madde 88 - Bir motorlu aracın katıldığı bir kazada, bir üçüncü kişinin uğradığı zarardan
dolayı, birden fazla kişi tazminatla yükümlü bulunuyorsa, bunlar müteselsil olarak sorumlu
tutulur.
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/31 md.) Birden fazla kişinin sorumlu olduğu durumlarda,
bunlar arasındaki ilişki bakımından zarar, olayın bütün şartları değerlendirilerek paylaştırılır.
Özel durumlar ve özellikle araçların işletme tehlikeleri, zararın iç ilişkide başka türlü
paylaştırılmasını haklı göstermedikçe, işletenler ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs
sahipleri kusurları oranında zarara katlanırlar.
İŞLETENLER VEYA ARAÇ İŞLETİCİSİNİN BAĞLI OLDUĞU TEŞEBBÜS
SAHİPLERİ ARASINDA ZARARIN TAZMİNİ
Madde 89- (Değişik madde: 17/10/1996 - 4199/32 md.)
birden çok motorlu aracın katıldığı bir kazada işletenlerden biri bedensel bir zarara uğrarsa,
özel durumlar ve özellikle işletme tehlikeleri başka türlü paylaştırmayı haklı göstermedikçe,
kazaya katılan araçların işletenleri ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri
kendilerine düşen kusur oranında, zararı gidermekle yükümlüdürler.
İşletenlerden ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahiplerinden birine ait bir şeyin
zarara uğraması halinde, zarar gören, ancak zarar veren işletenin veya araç işleticisinin bağlı
olduğu teşebbüs sahibinin veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kimsenin kusuru veya geçici
olarak temyiz gücünü kaybetmesi veya zarar verene ait araçtaki bir bozukluk yüzünden
zararın vuku bulduğunu ispat etmesi halinde zarar veren işleten veya işleticinin bağlı olduğu
teşebbüs sahibi tazminatla yükümlü tutulur.
Tazminatla yükümlü olan işletenler veya işleticinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri zarar
gören işletene veya işleticinin bağlı olduğu teşebbüs sahibine karşı müteselsilen
sorumludurlar.
MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT:
Madde 90 - Maddi tazminatın biçimi ve kapsamı ile manevi tazminat konularında Borçlar
Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır.
İKİNCİ BÖLÜM: SİGORTA
MALİ SORUMLULUK SİGORTASI YAPTIRMA ZORUNLULUĞU:
Madde 91 - (Değişik madde: 17/10/1996 - 4149/33 md.)
İşletenlerin, bu Kanunun 85 inci maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının
karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.
Zorunlu mali sorumluluk sigortasına ilişkin primler peşin ödenir. Ancak, Hazine
Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlık primlerin taksitler halinde tahsil edilmesine ilişkin
düzenleme yapmaya yetkilidir.
(Değişik fıkra: 21/02/2001 - 4629 S.K./6. md.;Değişik fıkra: 14/07/2004 - 5217
S.K./12.mad) *1* *2* Sigorta yaptıranların, sigorta şirketlerine ödeyecekleri sigorta priminin
% 5'i oranındaki tutar, sigorta şirketi tarafından tahsil edildiği ayı takip eden ayın en geç
20'sine kadar İçişleri Bakanlığı Merkez Saymanlığı hesabına yatırılır. Yatırılan bu tutarlar
bütçeye gelir kaydedilir.
Sigorta şirketleri, şekli ve içeriği İçişleri Bakanlığının uygun görüşü ve Hazine
Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın onayı ile belirlenip Türkiye Sigorta ve Reasürans
Şirketleri Birliğince bastırılacak trafik sigortası pulunu, poliçe ve zeyilname ile birlikte
işletenlere vermek zorundadırlar. İşletenler, zorunlu mali sorumluluk sigortasının
yaptırıldığını göstermek amacıyla bu pulu araçlarının ön camına yapıştırmaya mecburdurlar.
Geçerli teminat tutarları üzerinden zorunlu mali sorumluluk sigortası bulunmayan araçlar
trafikten men edilir.
Turistlere ait taşıtlarla, milletlerarası çok taraflı veya karşılıklı anlaşmalar kapsamına giren
yabancı plakalı taşıtların Türkiye'de geçerli milletlerarası anlaşmalarla kabul edilmiş
sigortaları yoksa, bunlar için zorunlu mali sorumluluk sigortası Türkiye sınırlarına girişleri
sırasında yapılır.
(Ek fıkra: 02/12/2004 - 5265 S.K./1.mad) Milletlerarası hukukun meşru saydığı hallerde,
ortak savunma veya barış harekâtı çerçevesinde Türkiye'de harekât, eğitim veya tatbikat
maksadıyla bulunmasına izin verilen yabancı silâhlı kuvvetlerin neden olabileceği hasar ve
zararların tazmini konularının özel bir anlaşmayla düzenlendiği hallerde, bu kapsamda
Türkiye'ye girecek yabancı askerî araçlar bakımından bu madde hükmü uygulanmaz.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262 S.K./4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000
lira para cezası ile cezalandırılırlar.
ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI DIŞINDA KALAN HUSUSLAR:
Madde 92 - Aşağıdaki hususlar, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışındadırlar.
a) İşletenin; bu Kanun uyarınca eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı
yöneltebileceği talepler,
b) İşletenin; eşinin, usul ve füruunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların ve
birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler,
c) İşletenin; bu Kanun uyarınca sorumlu tutulmadığı şeye gelen zararlara ilişkin talepler,
d) Bu Kanunun 105 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre zorunlu mali sorumluluk
sigortasının teminatı altında yapılacak motorlu araç yarışlarındaki veya yarış denemelerindeki
kazalardan doğan talepler,
e) Motorlu araçta taşınan eşyanın uğrayacağı zararlar,
f) Manevi tazminata ilişkin talepler.
EN AZ SİGORTA TUTARLARI:
Madde 93 - (Değişik madde: 17/10/1996 - 4199/34 md.)
Zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları, teminat tutarları ile tarife ve talimatları
Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça tespit edilir ve Resmi Gazetede
yayımlanır.
Tarife ve talimatların tespitinde; araç türleri; coğrafi bölge; sigorta süresi içinde herhangi
bir hasar ödemesine neden olmayan işletenlerin primlerinin indirilmesi yoluyla
ödüllendirilmesi, hasar ödemesine neden olan işletenlerin primlerinin yükseltilmesi yoluyla
cezalandırılması ve gerekli görülen diğer hususlar dikkate alınır.
SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN VERİLMESİ VE İŞLETENİN DEĞİŞMESİ HALİNDE
YAPILACAK İŞLEMLER:
Madde 94 - (İlk fıkra mülga: 25/06/1988 - KHK - 330/5 md.: Aynen kabul; 31/10/1990 -
3672/4. md.)
Sigortalı aracı işletenlerin değişmesi halinde, devreden kişi 15 gün içinde sigortacıya
durumu bildirmek zorundadır.
Sigortacı sigorta sözleşmesini durumun kendisine tebliği tarihinden itibaren onbeş gün
içinde feshedebilir.
Sigorta fesih tarihinden onbeş gün sonrasına kadar geçerlidir.
(Beşinci fıkra mülga: 25/06/1988 - KHK -330/5 md.; Aynen kabul: 31/10/1990 - 3672/4
md.)
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayanlar 1 800 000 lira
para cezası ile cezalandırılırlar.
TAZMİNATIN AZALTILMASI VEYA KALDIRILMASI SONUCUNU DOĞURAN
HALLER:
Madde 95 - Sigorta sözleşmesinden veya sigorta sözleşmesine ilişkin kanun hükümlerinden
doğan ve tazminat yükümlülüğünün kaldırılması veya miktarının azaltılması sonucunu
doğuran haller zarar görene karşı ileri sürülemez.
Ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun
hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sağlayabileceği oranda sigorta
ettirene başvurabilir.
ZARAR GÖRENLERİN ÇOKLUĞU:
Madde 96 - Zarar görenlerin tazminat alacakları, sigorta sözleşmesinde öngörülen sigorta
tutarından fazla ise zarar görenlerden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat
talebi, sigorta tutarının tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tabi tutulur.
Başka tazminat taleplerinin bulunduğunu bilmeksizin zarar görenlerin birine veya birkaçına
kendilerine düşecek olandan daha fazla ödemede bulunan iyiniyetli sigortacı, yaptığı ödeme
çerçevesinde, diğer zarar görenlere karşı da borcundan kurtulmuş sayılır.
DOĞRUDAN DOĞRUYA TALEP VE DAVA HAKKI:
Madde 97 - Zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde
doğrudan doğruya sigortacıya karşı talepte bulunabileceği gibi dava da açabilir.
TEDAVİ GİDERLERİNİN ÖDENMESİ:
Madde 98 - Motorlu araçların sebep oldukları kazalarda yaralanan kimselerin ilk yardım,
muayene ve kontrol veya bu yaralanmadan ötürü ayakta, klinikte, hastane ve diğer yerlerdeki
tedavi giderleri ile tedavinin gerektirdiği diğer giderleri aracın zorunlu mali sorumluluk
sigortasını yapan sigortacı başvurma tarihinden itibaren sekiz iş günü içinde ve zorunlu mali
sorumluluk sigortası sınırları kapsamında öder.
(Değişik fıkra: 25/06/1988 - KHK - 330/6 md.; Aynen kabul: 31/10/1990 - 3672/5 md.)
Birden çok aracın karıştığı bir trafik kazasında zarar gören kişiler, araçların sigortacılarından
herhangi birine veya 108 inci maddede belirtilen durumlarda Karayolu Trafik Garanti
Sigortası Hesabı'na başvurarak zararın giderilmesini isteyebilirler. Giderleri ödeyen sigortacı
veya Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı, ödediği miktarın sorumluluk oranlarına göre
paylaşılmasını talep edebilir.
Zarara sebep olan aracın bilinmemesi veya geçerli bir zorunlu mali sorumluluk sigortasının
bulunmaması veya sigortacının iflas etmesi veya çalınan aracın işleteninin sorumlu
tutulamaması hallerinde, birinci fıkrada belirtilen giderler, 108 inci maddede öngörülen
Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı tarafından ödenir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sigortacılar, 108
000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
TAZMİNAT VE GİDERLERİN ÖDENMESİ:
Madde 99 - Sigortacılar, hak sahibinin kaza veya zarara ilişkin tespit tutanağını veya
bilirkişi raporunu, sigortacının merkez veya kuruluşlarından birine ilettiği tarihten itibaren
sekiz iş günü içinde zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları içinde kalan miktarları hak
sahibine ödemek zorundadırlar.
Ödemeyi yapan sigortacı, ödenen miktarın sorumluluk oranlarında paylaşılmasını diğer
sigortacılardan yazılı olarak talep eder. Diğer sigortacılar talep tarihinden itibaren sekiz iş
günü içinde kendilerine düşen miktarı talepte bulunana öder.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sigortacılar, 108
000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
İHTİYARİ MALİ SORUMLULUK SİGORTASINA UYGULANACAK HÜKÜMLER:
Madde 100 - Bu Kanunun sorumluluğun kaldırılması veya tazminatın azaltılmasına ilişkin
95 inci maddesi, doğrudan doğruya talep ve dava hakkına ilişkin 97 nci maddesi ve
zamanaşımına ilişkin 109 uncu maddesi ihtiyari mali sorumluluk sigortasında da uygulanır.
SİGORTA SÖZLEŞMESİ YAPMAYA YETKİLİ SİGORTA ŞİRKETLERİ VE
SİGORTA YAPMA ZORUNLULUĞU:
Madde 101 - Bu Kanunda öngörülen zorunlu mali sorumluluk sigortası Türkiye' de kaza
sigortası dalında çalışmaya yetkili olan sigorta şirketleri tarafından yapılır. Bu sigorta
şirketleri zorunlu mali sorumluluk sigortasını yapmakla yükümlüdürler.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sigorta şirketleri,
108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ÖZEL DURUMLAR
MOTORLU ARAÇ RÖMORKLARI:
Madde 102 - Bir römorkun veya yarı römorkun veya çekilen bir aracın sebep olduğu
zarardan dolayı, çekicinin işleteni, motorlu aracı işletenin sorumluluğuna ilişkin hükümlere
göre sorumlu tutulur. Çekilen araçla ilgili olarak sorumluluk genel hükümlere tabidir.
Çekicinin sorumluluk sigortası, çekiciyi işletenin, römorkun sebep olduğu zarardan dolayı
sorumluluğunu da kapsar.
İnsan taşımada kullanılan römorklar, römork için ek bir sorumluluk sigortası yaptırılarak
tüm katarın en az zorunlu mali sorumluluk sigortası tutarlarının kapsamına girmesi
sağlanmadıkça, trafiğe çıkarılamaz.
MOTORSUZ TAŞITLAR VE MOTORLU BİSİKLET:
Madde 103 - Motorsuz taşıtlar ile motorlu bisiklet sürücülerinin hukuki sorumluluğu genel
hükümlere tabidir.
MOTORLU ARAÇLARLA İLGİLİ MESLEKİ FAALİYETTE BULUNANLAR:
Madde 104 - Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunan teşebbüslerin sahibi,
gözetim, onarım, bakım, alım - satım, araçta değişiklik yapılması amacı ile veya benzeri bir
amaçla kendisine bırakılan bir motorlu aracın sebep olduğu zararlardan dolayı; işleten gibi
sorumlu tutulur. Aracın işleteni ve araç için zorunlu mali sorumluluk sigortası yapan
sigortacısı bu zararlardan sorumlu değildir.
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/35 md.) Yukarıda yazılı teşebbüs sahipleri kendilerine
bırakılan motorlu araçların tümünü kapsamak üzere esasları Hazine Müsteşarlığının bağlı
bulunduğu Bakanlıkça tespit edilecek bir zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmaya ve
denetimlerde bu sigortanın yapıldığını belgelemeye mecburdurlar.
İşletenin sorumluluk sigortasına ilişkin hükümler, burada da uygulanır. Motorlu araçları
mesleki veya ticari amaçlar için elinde bulunduran teşebbüs sahipleri bu araçların
yönetmelikte gösterilecek biçimde bir defterini tutmakla yükümlüdürler.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan teşebbüs
sahipleri, 108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/35 md.) İkinci fıkrada sözü edilen sigortayı yaptırmayan
teşebbüs sahiplerinin bu işyerleri, mahallin en büyük mülki amirince 15 güne kadar
faaliyetten men edilir.
YARIŞLAR:
Madde 105 - Yarış düzenleyicileri, yarışa katılanların veya onlara eşlik edenlerin araçları
ile gösteride kullanılan diğer araçların sebep olacakları zararlardan dolayı motorlu araç
işleteninin sorumluluğuna ilişkin hükümler uyarınca sorumludurlar.
Yarışçıların veya onlarla birlikte araçta bulunanların uğrayacakları zararlarla, gösteride
kullanılan araçların uğradıkları zararlardan dolayı sorumluluk genel hükümlere tabidir.
Yarış düzenleyicilerinin, yarışa katılanların ve yardımcı kişilerin yarış esnasında üçüncü
kişilere karşı olan sorumluluklarını karşılamak üzere bir sorumluluk sigortası yaptırmaları
zorunludur. Bu gibi yarışlara izin vermeye yetkili olan makamın talebi üzerine Ticaret
Bakanlığı durum ve şartlara göre en az sigorta tutarlarını belirlemekle görevlidir. Motorlu
araçlar için yapılacak sigortalarda en az sigorta tutarları zorunlu mali sorumluluk
sigortasındaki tutarlardan az olamaz. Bu Kanunun zarar görenin doğrudan doğruya sigortacıyı
dava edebilmesine ilişkin 97 nci maddesi hükümleri ile zarar görenlerin birden çok olması
haline ilişkin 96 ncı maddesi hükümleri burada da uygulanır.
Yetkili makamdan izin alınmaksızın düzenlenen bir yarışta vukubulan zararlar, zarara
sebep olan motorlu aracın sorumluluk sigortacısı tarafından karşılanır. Böyle bir durumda,
sigortacı, yarış için özel bir sigortanın yapılmamış olduğunu bilen veya gerekli özenin
gösterilmesi halinde bilebilecek olan işleten veya işletenlere rücu edebilir.
(Değişik fıkra: 04/07/1988 - KHK - 336/1 md.; Aynen kabul: 07/02/1990 - 3612/59 md.)
Bu madde hükümleri ortalama hızı saatte en az elli kilometrenin üstünde olan veya ulaşılacak
hıza göre değerlendirme yapılması öngörülen motorlu araç veya bisiklet sporu gösterilerinde
uygulanır. Bu hükümler, yarış güzergahının diğer trafiğe kapatılması halinde de geçerlidir.
İçişleri Bakanlığı bu madde hükümlerinin, başka yarışlar bakımından da uygulanmasına karar
verebilir.
DEVLETE VE KAMU KURULUŞLARINA AİT ARAÇLAR:
Madde 106 - (Değişik madde: 25/06/1988 - KHK - 330/7 md.; Aynen kabul: 31/10/1990 -
3672/6 md.)
Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine ve belediyelere,
kamu iktisadi teşebbüslerine ve kamu kuruluşlarına ait motorlu araçların sebep oldukları
zararlardan dolayı, bu Kanunun işletenin hukuki sorumluluğuna ilişkin hükümleri uygulanır.
Bu kuruluşlar, 85 inci maddenin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını
sağlamak üzere 101 inci maddedeki şartları haiz milli sigorta şirketlerine mali sorumluluk
sigortası yaptırmakla yükümlüdürler.
ÇALINAN VEYA GASBEDİLEN ARAÇLARDA SORUMLULUK:
Madde 107 - Bir motorlu aracı çalan veya gasbeden kimse işleten gibi sorumlu tutulur.
Aracın çalınmış veya gasbedilmiş olduğunu bilen veya gereken özen gösterildiği takdirde
öğrenebilecek durumda olan aracın sürücüsü de onunla birlikte müteselsilen sorumludur.
İşleten, kendisinin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerden birinin, aracın çalınmasında
veya gasbedilmesinde kusurlu olmadığını ispat ederse, sorumlu tutulamaz. İşleten, sorumlu
olduğu durumlarda diğer sorumlulara rücu edebilir.
Aracın çalındığını veya gasbedildiğini bilerek binen yolculara karşı sorumluluk, genel
hükümlere tabidir.
(Mülga fıkra: 03/06/2007-5684 S.K./45.mad)
KARAYOLU TRAFİK GARANTİ SİGORTASI HESABI:
Madde 108 - (Değişik madde: 17/10/1996 - 4199/36 md.; Mülga fıkra: 03/06/2007-5684
S.K./45.mad)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: ORTAK HÜKÜMLER
ZAMANAŞIMI:
Madde 109 - Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler,
zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve
herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.
Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman
aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.
Zamanaşımı, tazminat yükümlüsüne karşı kesilirse, sigortacıya karşı da kesilmiş olur.
Sigortacı bakımından kesilen zamanaşımı, tazminat yükümlüsü bakımından da kesilmiş
sayılır.
Motorlu araç kazalarında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu hakları, kendi
yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden
başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.
Diğer hususlarda, genel hükümler uygulanır.
YETKİLİ MAHKEME:
Madde 110 - Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar,
sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentanın bulunduğu yer
mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi, kazanın vukubulduğu yer mahkemesinde de
açılabilir.
SORUMLULUĞA İLİŞKİN ANLAŞMALAR:
Madde 111 - Bu Kanunla öngörülen hukuki sorumluluğu kaldıran veya daraltan anlaşmalar
geçersizdir.
Tazminat miktarlarına ilişkin olup da, yetersiz veya fahiş olduğu açıkça belli olan
anlaşmalar veya uzlaşmalar yapıldıkları tarihten başlayarak iki yıl içinde iptal edilebilir.
DOKUZUNCU KISIM: ADLİ KOVUŞTURMA VE CEZALARIN UYGULANMASI
BİRİNCİ BÖLÜM: ADLİ KOVUŞTURMA
BU KANUNDAKİ SUÇLARLA İLGİLİ DAVALARA BAKACAK MAHKEMELER VE
YETKİLERİ:
Madde 112 - (Değişik fıkra: 08/03/2000 - 4550/2. md.) Sürücü belgelerinin geçici olarak
geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki; hafif para cezasını veya bununla birlikte hafif
hapis cezasını, belgelerin geri alınması ve iptali veya işyerlerinin kapatılması cezasını
gerektiren suçlarla ilgili davalara trafik mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde yetki
verilen sulh ceza mahkemelerinde bakılır.
Bu Kanunda yazılı suçları işleyenler hakkındaki duruşmalar, 3005 sayılı Meşhut Suçların
Muhakeme Usulü Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin (A) bendindeki yer ve aynı Kanunun
4 üncü maddesindeki zaman kayıtlarına bakılmaksızın sözü edilen kanun hükümlerine göre
yapılır.
Trafik suçlarına ait kesinleşen karar örnekleri, sürücülerin sicillerine işlenmek üzere
mahkemelerce ilgili trafik şubelerine gönderilir.
Bu Kanuna göre görülen davalar, diğer kanunlara göre görülen davalarla birleştirilemez.
Bu Kanunun uygulanmasında, suçun tekrarından söz edilen maddelerinin dışında tekerrür
hükümleri uygulanmaz.
Bu Kanuna göre verilen hükümlere diğer kanunlara göre; diğer kanunlara göre verilen
hükümler bu Kanuna göre işlenen suçlarda tekerrüre esas olmaz.
Bu Kanunda yer alan "Suçun Tekrarından" maksat, daha önce verilmiş hükmün kesinleşme
tarihinden itibaren bir yıl içinde aynı suçun tekrar işlenmesidir.
Askeri araçları süren kişiler ile asker kişilerin bu Kanunda yazılı suçlarla ilgili davalarına
da bu mahkemelerde bakılır.
Askeri görev ve hizmetlerin yürütülmesi sırasında askeri araç sürücülerinin asker kişilere
karşı işledikleri trafik kazaları ile ilgili suçlarda 353 sayılı Kanun hükümleri saklıdır.
Bu Kanunun; hafif para cezası veya hafif para cezası ile birlikte hafif hapis cezası yanında
veya tek başına belgelerin geri alınması, iptali veya işyerlerinin kapatılması cezası
öngörülmüş olan maddelerindeki suçlarda, Türk Ceza Kanununun 119 uncu maddesindeki
"Kanun maddesinde ayrıca bir meslek veya sanatın tatili cezasının bulunması bu madde
hükmünün uygulanmasına engel olmaz" hükmü uygulanmaz.
DURUŞMASIZ OLARAK BAKILACAK DAVALAR:
Madde 113 - (Mülga madde: 03/11/1988 - 3493/53 md.)
İKİNCİ BÖLÜM: CEZALARIN UYGULANMASI
SUÇ VE CEZA TUTANAKLARI:
Madde 114 - (Değişik madde: 18/01/1985 - KHK 245/13 md.; Değiştirilerek kabul:
28/03/1985 - 3176/13 md.)
(Değişik fıkra: 10/05/2006 - 5495/3 md.) Bu Kanunda yazılı trafik suçlarını işleyenler
hakkında yetki sınırları içinde Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı
personeli ile Ulaştırma Bakanlığının ve Karayolları Genel Müdürlüğünün ilgili birimlerinin il
ve ilçe kuruluşlarında görevli ve yetkili kılınmış personelince tutanak düzenlenir.
Birkaç trafik suçunun bir arada işlenmesi halinde her suç için ayrı ceza uygulanır.
(Değişik fıkra: 03/11/1988 - 3493/48 md.) Yargı yetkisine giren suçlarla ilgili tutanağın bir
sureti ilgili mahkemeye 7 iş günü içinde gönderilir.
(Değişik fıkra: 03/11/1988 - 3493/48 md.) Para cezaları yetkili memurlarca derhal tahsil
edilir. Bu tahsilat makbuz karşılığında yapılır. Bu makbuzlar damga vergisinden muaftır.
(Değişik fıkra: 03/11/1988 - 3493/48 md.) Para cezaları derhal tahsil olunamadığı takdirde
"ceza tutanağı"tanzim edilir ve bir sureti Maliye Bakanlığınca belirlenecek birime veya
kuruma 7 iş günü içinde gönderilir. *1*
(Değişik fıkra: 03/11/1988 - 3493/48 md.) Birinci fıkraya göre yetkili kılınmış personel,
sayman mutemedi olarak görevlendirilmeden, makbuz karşılığı para cezası tahsil eder.
(Mülga 7. ve 8. fıkralar: 03/11/1988 - 3493/48 md.)
Bu maddenin uygulanmasına ait usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
(Ek fıkra: 03/07/2003 - 4916 S.K./32. md.) Trafik para cezaları kredi kartı ile de ödenebilir.
Kredi kartı ile yapılan tahsilatın saymanlık hesaplarına aktarılma süresi ile uygulamaya ilişkin
usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
PARA CEZALARININ ÖDENME SÜRESİ:
Madde 115 - (Değişik madde: 03/11/1988 - 3493/49 md.)
(Değişik fıkra: 16/07/2004 - 5228 S.K./46.mad) *1* *2* Ödeme derhal yapılmadığı
takdirde para cezalarının, tutanağın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekir.
Bir ay içinde ödenmeyen cezalar için her ay % 5 faiz uygulanır. Aylık faizin hesaplanmasında
ay kesirleri tam ay olarak dikkate alınır. Bu suretle bulunacak tutar cezanın iki katını
geçemez.
Süresinde ödenmeyen para cezaları için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun Hükümleri uygulanır.
Bu para cezaları, Maliye ve Gümrük Bakanlığının Sayman mutemetlerine, mal sandıklarına
veya 114 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre yetkili kılınmış personele ödenebileceği gibi,
banka veya PTT aracılığı ile de ödenebilir, ** (...) (İptal ibare: Anayasa Mah.nin 30/01/2007
tarihli ve E. 2003/105, K. 2007/98 sayılı Kararı ile.) , (...) (İptal ibare: Anayasa Mah.nin
30/01/2007 tarihli ve E. 2003/105, K. 2007/98 sayılı Kararı ile.) * mahkemelerce verilen ve
sadece hafif para cezalarına ait olan hükümler kesindir.
TESCİL PLAKASINA GÖRE TUTANAK DÜZENLENMESİ:
Madde 116 - (Değişik fıkra: 25/06/1988-KHK - 330/8 md.; Aynen Kabul: 31/10/1990 -
3672/7 md.) Trafiği tehlikeye düşürecek, engel olacak şekilde veya yasaklanmış yerlerde park
etmiş araçlara veya trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenmiş bulunan,
karayolları ağırlık kontrol mahallerinde işaret, ışık, ses veya görevlilerin ikazına rağmen tartı
sistemine girmeden seyrine devam eden ve sürücüsü tespit edilemeyen araçlara tescil
plakalarına göre ceza veya suç tutanağı düzenlenir.
Para cezasının ödenmesi gerektiği hallerde trafik kaydında araç sahibi olarak görülen kişiye
cezayı ödemesi için posta yoluyla tebligat yapılır, bu şekilde tebliğ edilemeyen tutanaklar
ilgili tahsil dairesinin ilân asmaya mahsus yerinde liste halinde ilân edilir, ilân tarihini takip
eden otuzuncu gün tebligat yapılmış sayılır ve bu cezalar 114 ve 115 inci maddelerde
belirtilen şekilde takip ve tahsil olunur. *1*
(Mülga fıkra: 16/06/2009-5904 S.K./39.mad)
(Mülga fıkra: 16/06/2009-5904 S.K./39.mad)
(Mülga fıkra: 16/06/2009-5904 S.K./39.mad)
(Mülga son fıkra: 03/11/1980 - 3493/53 md.)
Madde 117 - (Mülga madde: 18/01/1985 - KHK 245/16 md.)
CEZA PUANI UYGULAMASI, PUANLAMA VE TRAFİK KAZASI NEDENİYLE
SÜRÜCÜ BELGELERİNİN GERİ ALINMASI:
Madde 118 - Bu Kanunun suç saydığı bir fiilden dolayı haklarında ceza uygulanan
sürücülere, aldıkları her ceza, için esasları yönetmelikte belirlenen ceza puanları verilir.
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/37 md.) Trafik suçunun işlendiği tarihten geriye doğru
bir yıl içinde toplam 100 ceza puanını dolduran sürücülerin sürücü belgeleri 2 ay süre ile geri
alınır ve eğitime tabi tutulurlar.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/37 md.) Aynı yıl içinde ikinci defa 100 puanı dolduran
sürücülerin sürücü belgeleri 4 ay süre ile geri alınarak psikoteknik değerlendirmeye ve
psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar. Muayene sonucunda sürücülük yapmasına
engel hali bulunmayanların belgeleri, süresi sonunda iade edilir.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/37 md.) Bir yıl içinde üç defa 100 ceza puanını dolduran
sürücülerin sürücü belgeleri süresiz olarak iptal edilir.
( Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/37 md.) Ölümle sonuçlanan trafik kazalarına asli kusurlu
olarak sebebiyet veren sürücülerin sürücü belgeleri ise 1 yıl süre ile geri alınır.
Ceza puanlarının tespit ve uygulanmasına ait usul ve esaslar yönetmelikte gösterilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde ve diğer ilgili maddelerdeki hükümlere
göre sürücü belgeleri geri alınanlardan, geri alma süresi içinde araç kullandığı tespit edilenler,
bu Kanunun 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına göre cezalandırılırlar.
İŞLENEN SUÇLAR NEDENİYLE SÜRÜCÜ BELGELERİNİN GERİ ALINMASI VE
YERİNE GETİRİLMESİ:
Madde 119 - (Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/38 md.) Sürücü belgeleri, belge alındıktan
sonra bu Kanunun 41 inci maddesinin (e) bendinde yazılı suçlardan biri ile mahkumiyet
halinde süresiz geri alınır.
Diğer cürümlerden mahkümiyeti halinde, mahkemece ceza süresini geçmemek üzere geçici
olarak sürücü belgelerinin geri alınmasına da karar verilebilir.
Geçici olarak sürücü belgesinin geri alınması hürriyeti bağlayıcı ceza hükümlerinin
infazından sonra yerine getirilir.
ZAMANAŞIMI:
Madde 120 - Hafif para cezaları dışındaki para cezalarında zamanaşımı süresi beş yıldır.
YÖNETMELİKTE YER ALACAK DİĞER ESASLAR:
Madde 121 - Para cezalarının tahsilinde ve takibinde uygulanacak esas ve usuller ile
kullanılacak makbuzun, suç ve ceza tutanağının şekli ve kullanma esasları ile Bayındırlık
Bakanlığı mensuplarından hangi niteliklere sahip kişilerin, hangi şartlarda, suç ve ceza
tutanağı düzenleyeceği, genel zabıtaya mensup kişilerin bu Kanuna göre düzenleyecekleri
tutanaklar hakkında yapılacak işlemler, yetki sınırları, koordinasyon ve işbirliği esasları
İçişleri, Maliye ve Bayındırlık bakanlıklarınca müştereken çıkarılacak yönetmelikte gösterilir.
Makbuz ve tutanaklar Maliye Bakanlığınca bastırılır ve trafik kuruluşlarına dağıtım
sağlanır.
ONUNCU KISIM: EĞİTİM, OKULLAR VE ÇOCUK EĞİTİMİ PARKLARI
TRAFİK EĞİTİMİ VE DENETİMİ:
Madde 122 - Öğrenim kurumları dışında gerçek ve tüzelkişilerin karayolunu kullananların
eğitimi ile ilgili çalışmalarını konu ve kapsam yönünden tespite ve uygulama yönünden
denetlemeye Emniyet Genel Müdürlüğünün koordinatörlüğünde Emniyet ve Karayolları
Genel Müdürlükleri yetkilidir.
Eğitim çalışmalarının konu ve kapsamı ile uygulama esasları, denetleme usulleri
yönetmelikte gösterilir.
SÜRÜCÜ KURSLARI:
Madde 123 - (Değişik madde: 18/01/1985 - KHK 245/14 md.; Değiştirilerek kabul:
28/03/1985 - 3176/14 md.)
Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik
ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi
şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları
açma izni verilir.
Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun
kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar
için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği,
teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi
sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik
ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir.
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/39 md.) Ancak, gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurs
açılmayan il ve ilçelerde bu kurslar devlet tarafından açılabilir.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine ve yönetmelikteki şartlara
uymadıkları, mülki idare amirlerince görevlendirilen yetkililer veya Milli Eğitim Bakanlığı
yetkilileri tarafından tespit edilen kursların sahiplerine, olayın özelliğine göre belirlenecek
süre içinde şartlara uymaları yazılı olarak bildirilir. Bu süre içinde şartların yerine
getirilmemesi halinde kurs sahipleri 18 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılırlar.
Ayrıca, kurs onbeş günden az olmamak üzere mülki amirlerce geçici olarak kapatılır. Bu süre
625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümleri uyarınca gerekli işlemler
sonuçlandırılıncaya kadar uzatılır.
(Değişik fıkra: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Belge alınmadan açılan kursların sahipleri üç
aydan altı aya kadar hafif hapis cezası ve 108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılır.
Ayrıca, belge alınmadan açılan kurslar zabıtaca kapatılır.
ÇOCUK TRAFİK EĞİTİM PARKLARI:
Madde 124 - Okul öncesi çocuklara ve ilköğretim öğrencilerine trafik bilgisi vermek ve
kurallara uyma alışkanlığı kazandırmak amacı ile il özel idareleri ve belediyeler, yeteri sayıda
ücretsiz çocuk trafik eğitim parkı yapar ve belediyeler gerçek veya tüzelkişilere de yapma izni
verebilir.
(Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/40 md.) Çocuk trafik eğitim parklarının yapılma, açılma,
eğitim, denetim ve çalışma esasları ile diğer hususlar İçişleri, Bayındırlık ve İskan
Bakanlıklarının görüşleri alınarak Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak Yönetmelikle
düzenlenir.
OKUL, RADYO VE TELEVİZYONLARDA TRAFİK EĞİTİMİ:
Madde 125 - (Değişik fıkra: 17/10/1996 - 4199/41 md.) Milli Eğitim Bakanlığınca,
ilköğretim ve ortaöğretim okullarında ders programlarına eğitim amacı ile zorunlu uygulamalı
trafik ve ilk yardım dersleri konulur. Bu dersler için valilik ve kaymakamlıkça yükseköğrenim
görmüş emniyet görevlileri görevlendirilebilir.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/41 md.) Üniversite ve yüksekokullar ile lise ve dengi
okullarda, zorunlu trafik, ilk yardım ve motor derslerinden başarılı olanlar, sürücü kurslarında,
bu derslerden Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikteki esaslara göre sınava
girmek kaydıyla muaf tutulabilirler.
(Ek fıkra: 17/10/1996 - 4199/41 md.) Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yayın yapan
ulusal, bölgesel, yerel radyo ve televizyonlar, 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş
ve Yayınları Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (p) bendi gereğince
yapacakları haftalık eğitim programlarının en az 30 dakikasını trafik eğitimi ile ilgili
programlara ayırmak zorundadırlar. (Ek cümle: 21/05/1997 - 4262/4 md.) Bu fıkra
hükümlerine uymayan ulusal, bölgesel, yerel radyo ve televizyonlar hakkında 13/04/1994
tarih ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun
hükümleri uygulanır.
Silahlı Kuvvetler bünyesindeki birlik ve er eğitimi merkezlerine eğitim amacı ile yeteri
kadar trafik dersi konulması Genelkurmay Başkanlığınca düzenlenir.
ONBİRİNCİ KISIM: ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
OLAĞANÜSTÜ HALLERDE VE SAVAŞTA KARAYOLUNDA TRAFİĞİN
DÜZENLENMESİ VE DENETİMİ:
Madde 126 - Olağanüstü hallerde ve savaşta karayolunun kullanılması, trafiğin
düzenlenmesi ve yönetimi esasları Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak yönetmelikte
belirtilir.
Barışta, bu düzenleme ve yönetimi denemek için yapılacak manevra ve tatbikatlarda
Genelkurmay Başkanlığının istemi üzerine özel uygulamalar yapılabilir.
Madde 127 - (Mülga madde: 18/01/1985 - KHK 245/16 md.)
TERKEDİLEN, HASARA UĞRAYAN VEYA UZUN SÜRE PARK EDİLEN
ARAÇLAR:
Madde 128 - Yolu kullananları uzun süre etkileyecek şekilde park edilmiş, terkedilmiş veya
hasara uğramış araçların kaldırılıp götürülmesine trafik zabıtası yetkilidir.
TRAFİK HİZMETLERİ GELİŞTİRME FONU:
Madde 129 - (Mülga madde: 21/02/2001 - 4629 S.K./6. md.)
İLGİLİ BAKANLIK VE KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİNİ SAĞLAMA:
Madde 130 - Bu Kanunun uygulanmasında trafik hizmetleri açısından İçişleri Bakanlığı ile
işbirliği içinde çalışması gereken ilgili bakanlık ve kuruluşlarla belediyelerin görev, yetki ve
sorumluluklarının esasları, işbirliğini sağlayacak biçimde yönetmelikte düzenlenir.
KAĞITLARIN VE PLAKALARIN BASIM VE DAĞITIMI İLE İLGİLİ GELİRDEN
PAY AYRILMASI:
Madde 131 - (Değişik madde: 19/04/1989 - 3538/2md.)
Trafik şube veya bürolarında ve Milli Eğitim Bakanlığınca açılma izni verilmiş motorlu
taşıt sürücüleri kurslarında iş sahipleri ve kursiyerlerce verilmesi ve kullanılması lüzumlu
basılı kağıtlarla plakaların cins ve nevileri İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan
Bakanlığınca tespit edilir.
Basılı kağıtlar ile plakalar Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca bastırılır ve
maliyetleri nazari itibara alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca birlikte tespit edilecek bedel
mukabilinde il merkezlerinde veya kuruluşu bulunan ilçelerde, adı geçen Federasyonca
İçişleri Bakanlığının tespit edeceği esaslara göre verilir.
(Değişik fıkra: 21/02/2001 - 4629 S.K./6. md.) Basılı kağıtlar ve plakaların tespit edilen
bedel üzerinden satışının federasyona sağladığı net gelirin %60'ı, her yıl Şubat ayı sonuna
kadar İçişleri Bakanlığı Merkez Saymanlığı hesabına yatırılır. Yatırılan bu miktarlar, Emniyet
Genel Müdürlüğü hizmetlerinde kullanılmak üzere, Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye
özel gelir, diğer yandan Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinde mevcut tertiplere ödenek ya da
açılacak özel tertiplere özel ödenek kaydedilir. Gelirin kalanı Türkiye Şoförler ve
Otomobilciler Federasyonuna aittir. Özel ödenek kaydedilen tutarlardan harcanmayan
miktarlar ertesi yıl bütçesine devren gelir ve ödenek kaydedilir. Ad ve/veya soyad veya tescil
edilmiş ticari unvan ihtiva eden plaka satışlarından elde edilen gelirler ile emniyet hizmetleri
karşılığında tahsil edilmeleri Maliye Bakanlığınca uygun görülen diğer hizmet gelirleri
hakkında da bu fıkra hükümleri uygulanır.
Basılı kağıtlardan, 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamına giren sürücü belgeleri
Maliye ve Gümrük Bakanlığının görüşü alınarak Emniyet Genel Müdürlüğünce bastırılır.
Sürücü belgelerinin değerli kağıt bedeli Emniyet Genel Müdürlüğünce Maliye ve Gümrük
Bakanlığına ödenir.
Sürücü belgelerinin bedeli dışında kalan hizmet ve malzemenin karşılığı olan ücretler
İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler
Federasyonunca birlikte tespit edilir.
Sürücü belgelerinin verilmesi ve yenilenmesi hizmetlerinden elde edilen gelirin tamamı
Türk Polis Teşkilatı Güçlendirme Vakfına aittir. Buna dair usul ve esas ile diğer hususlar
İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
BİLGİ İŞLEM MERKEZİNİN FAALİYETİ:
Madde 132 - Araçların, sürücülerin ve trafik suçu işleyenlerin sicilleri, bunlara ait hukuki
ve teknik değişiklikler ile diğer gerekli ve istatistiki bilgilere ait kayıtlar ve hizmetler Emniyet
Genel Müdürlüğü bünyesindeki Bilgi İşlem Merkezi tarafından tutulur ve yürütülür.
ARAÇLARIN TRAFİĞE ÇIKARILMALARINDA KISITLAMA VE
YASAKLAMALAR:
Madde 133 - Trafiğin ve karayolu yapısının büyük ölçüde etkilendiği karayollarında ikili ve
çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere, uluslararası transit ve yurt içi taşımalar
belirli gün ve saatlerde kısıtlanabilir veya yasaklanabilir.
Kısıtlama ve yasaklamalar Bayındırlık, Gümrük ve Tekel ve Ulaştırma bakanlıklarının
görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca tespit ve ilan edildikten sonra uygulanır.
OKUL GEÇİDİ GÖREVLİSİ:
Madde 134 - Okul geçitlerinde, trafik zabıtasınca verilmiş belgesi bulunan ve özel kıyafet
veya işaret taşıyan kişiler, görev sırasında trafik yönetimi açısından görevli kişilerin
yetkilerine sahiptir.
Okul geçitlerinde görevli olarak çalışabileceklerde aranacak nitelikler, bunların hangi
şartlarda, zaman ve sürelerle görev yapacakları, kıyafetleri veya taşıyacakları işaretler ile
diğer hususlar yönetmelikte belirtilir.
Okul geçidi görevlisinin talimatına uymayanlar hakkında duyuru üzerine trafik zabıtasınca,
eylemine uyan madde hükmüne göre işlem yapılır.
YÖNETMELİKLER:
Madde 135 - Bu Kanunla ilgili Karayolları Trafik Yönetmeliği, ilgili bakanlıkların görüşü
alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının koordinatörlüğünde, Bayındırlık ve Ulaştırma
bakanlıklarınca müştereken, bu Kanunda çıkarılması öngörülen diğer yönetmelikler ilgili
bakanlıklarca kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde çıkarılır ve Resmi Gazete'de
yayımlanır.
TİCARİ TAŞIT KULLANMA BELGESİ:
Ek Madde 1 - (Mülga madde : 10/05/2006 - 5495/4 md.)
ARAÇLARIN TESCİL EDİLDİKLERİ AMACIN DIŞINDA KULLANILMASI:
Ek Madde 2 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md. Değişik madde: 21/05/1997 - 4262/4
md.)
Araçlarını motorlu araç tescil ve trafik belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar
ile sürülmesine izin veren araç sahipleri 14 400 000 lira para cezası ile cezalandırırlar.
Ayrıca, araç onbeş gün süre ile trafikten men edilir.
TRAFİK SUÇLARINA İLİŞKİN CEZALAR:
Ek Madde 3 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md; Değişik madde: 21/05/1997 - 4262/5
md.)
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunundaki fiiller için, her takvim yılı başından geçerli
olmak üzere önceki yılda uygulanan mutlak ceza tutarları, o yıl için Vergi Usul Kanunu
hükümleri uyarınca tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır.
Bu suretle hesaplanacak ceza tutarlarında 100 000 liraya kadar olan kesirler dikkate
alınmaz.
Bu Kanun hükümlerine göre faillere uygulanan hafif para cezaları tecil edilemez.
Bir fiil 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun idari para cezasını gerektiren muhtelif
yasaklarını ihlal eder nitelikte ise faile, en ağır idari para cezası uygulanır.
TRAFİK KAZALARINA KARIŞAN OTOBÜS İŞLETİCİSİ TEŞEBBÜSLERİN
ADLARININ TEŞHİRİ:
Ek Madde 4 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Karayollarında yolcu taşımacılığı yapan otobüs ve benzeri taşıtların karışmış olduğu
ölümlü trafik kazası sonuçlarının; kusurlu araç veya araçları kullanan sürücü ve araca ait
plaka numaraları ile birlikte otobüs işleticisi teşebbüsün unvanının, televizyon ve basın
organları aracılığı ile kamuoyuna görüntülü ve yazılı olarak, kusur oranlarından söz
edilmeksizin ilanı, sırrın ifşaı ve ticari itibarın ihlali sayılmaz.
Ek Madde 5 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Araçlarını ticari amaçla kullanmak üzere tescil ettirmek isteyen araç sahipleri, yönetmelikte
belirtilen şartlara uymak ve bilgi ve belgeleri sağlamak zorundadırlar.
FAHRİ TRAFİK MÜFETTİŞLİĞİ:
Ek Madde 6 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Sürücülerin trafik kurallarına uyup uymadığını denetlemekle sorumlu olan yetkililere
yardımcı olmak üzere Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunca önerilen ve Karayolu Trafik
Güvenliği Üst Kurulunca uygun görülen kişilere, valilerce "fahri trafik müfettişliği" görevi
verilir.
Fahri trafik müfettişleri; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun suç saydığı fiilleri
işleyenler hakkında işlem yapılması amacıyla, Emniyet Genel Müdürlüğünce kendilerine
verilen tutanağı düzenlemek ve bunları aracın tescilli olduğu trafik kuruluşuna gönderilmek
üzere en geç bir hafta içerisinde herhangi bir trafik kuruluşuna teslim etmek zorundadırlar.
Fahri trafik müfettişleri İçişleri Bakanlığının belirleyeceği esas ve usullere göre eğitime tabi
tutulabilirler.
Bu hizmet fahri ve ücretsizdir.
Görevini kötüye kullandığı tespit edilen fahri trafik müfettişleri iki aydan altı aya kadar
hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar. Yargılamaları tabi oldukları esaslara göre yapılır.
Ayrıca belgeleri iptal edilir.
Fahri trafik müfettişlerinin yetki ve sorumlulukları ile diğer usul ve esaslar İçişleri
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.
Ek Madde 7 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Emniyet Genel Müdürlüğü, Trafik Uygulama ve
Denetleme Dairesi Başkanlığı, Trafik Planlama ve Destek Dairesi Başkanlığı ve Trafik Eğitim
ve Araştırma Dairesi Başkanlığı kurulur, Yeni kurulan bu daire başkanlıkları trafik
hizmetlerinden sorumlu genel müdür yardımcısına bağ lı olarak görev yaparlar.
Bu daire başkanlıklarına ve Kriminal Polis Laboratuvarları Daire Başkanlığı ile Trafik
Araştırma Merkezine ilişkin ekli listede yer alan kadrolar ihdas edilerek 14/12/1983 tarih ve
190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli Emniyet Genel Müdürlüğü merkez teşkilatına
ait (1) sayılı cetvele eklenmiş ve Trafik Dairesi Başkanlığı kadrosu iptal edilmiştir.
SİGORTALILAR BİLGİ MERKEZİ:
Ek Madde 8 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md. ; Mülga fıkra: 03/06/2007-5684
S.K./45.mad)
(Mülga fıkra: 03/06/2007-5684 S.K./45.mad)
(Ek fıkra: 03/06/2007-5684 S.K./39.mad) Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği,
elde ettiği bilgileri, trafikten men edilecek araçların tespitinde kullanılmak üzere İçişleri
Bakanlığının emrine hazır tutar veya gerekli gördüğü birimlerine iletir.
Sigorta şirketleri, sigortasını yaptırmamış işletenleri tespit amacıyla zorunlu mali
sorumluluk sigortası poliçeleri ile ilgili olarak İçişleri Bakanlığınca istenilecek bilgileri
vermek zorundadırlar.
Bu maddeye aykırı hareket eden sigorta şirketleri hakkında 101 inci maddedeki cezalar
uygulanır.
Ek Madde 9 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Tutanakların tutulması sırasında uyulacak esas ve usuller, tarafların haklarının eşitlik
ilkesine uygun şekilde korunmasını esas alan, İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte
düzenlenir.
Ek Madde 10 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Karayollarının yapım, bakım ve işletmesinden sorumlu olan tüm kamu ve özel kuruluşların
projelerini yapan ve uygulayan yetkili ve sorumlu kişiler, çağdaş ilim ve teknik esaslarına
uymak ve uygulamak konusunda Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunun önerilerini kuruluş
kanunlarına uygun olacak şekilde değerlendirmek zorundadırlar.
Ek Madde 11 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/43 md.)
Bu Kanunun 114 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen suç veya ceza tutanağını
tanzim ile görevlendirilenlerin ika edecekleri suçlardan Türk Ceza Kanununun 181, 209, 211,
212, 228, 240 ıncı maddelerinde yazılı fiilleri yapanlar hakkında belirtilen maddelerde geçen
cezalar yarı nispetinde artırılarak hükmolunur ve bu suçları işleyenlerin meslekle ilişkileri
kesilir.
Ek Madde 12 - (Değişik madde: 08/01/2003 - 4785 S.K./5. md.)
Konaklama yerleri ve belediye mücavir alanları hariç olmak üzere, otoyollarda ve Devlet
karayollarında yapılacak ve açılacak yapı ve tesislerde alkollü içki satılmasına izin verilmez.
Ek Madde 13 - (Ek madde: 08/03/2000 - 4550/3. md.)
Bu Kanunda yazılı suçlardan 48 inci maddede gösterilen "alkollü araç kullanmak" suçunu
birinci ve ikinci defasında işlemek, 51 inci maddenin üçüncü fıkrasında geçen "bir yıl içinde
hız sınırını 5 defa ihlal etmek", 118 inci maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı "100
ceza puanını doldurmak" suçlarından birinin tespiti halinde, sürücü belgelerinin geçici olarak
geri alınması işlemlerine bu Kanunun 6 ncı maddesinde sayılan trafik görevlileri yetkilidir.
Ek Madde 14 - (Ek madde: 21/04/2005 - 5335 S.K./11.mad)
Buluntu olması nedeniyle veya bu Kanun hükümleri gereğince trafikten men edilerek
alıkonulan, ancak sahipleri tarafından altı ay içinde teslim alınmayan veya aranmayan araçlar
Hazinece satılarak, bedelleri emanet hesabına alınır. Bu araçların maliklerinden adresi
bilinenlere, satışından önce tebligat yapılır.
Satıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde müracaat halinde emanet hesabındaki bedeller,
işlemler sırasında yapılan masraflar düşüldükten sonra ilgililerine iade edilir. Beş yıl içinde
herhangi bir müracaatın olmaması halinde söz konusu bedeller Hazineye irat kaydedilir.
Ek Madde 15 - (Ek madde: 04/06/2008-5766 S.K./18.mad)
Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesine trafik idari para cezası karar tutanaklarının tebliği
amacıyla konulan ödeneğin yetmemesi halinde, münhasıran bu gider için kullanılmak üzere,
bir önceki yıl trafik idari para cezaları gelir gerçekleşmesinin yüzde 10'una kadar ödenek
eklemeye Maliye Bakanı yetkilidir.
ONİKİNCİ KISIM: GEÇİCİ HÜKÜMLER
Geçici Madde 1 - 6085 Sayılı Karayolları Trafik Kanununa ve bu Kanuna göre verilen
araçlara ait belgelerle şoför ehliyetnameleri ve sürücü belgelerinin değiştirilip yenilenmesi
bilgi işlem merkezi hizmete konulduktan sonra yönetmelikte belirtilen usul, esas ve şartlara
göre yapılır. Bu işlemlere İçişleri Bakanlığının tespit ve ilan edeceği tarihte başlanır ve iki yıl
içinde tamamlanır.
Bu değiştirme ve yenilemeler harca tabi değildir.
İki yıllık süre sonunda değiştirilmeyen, araçlara ait belgelerle şoför ehliyetnameleri ve
sürücü belgeleri, değiştirilinceye kadar geçersiz sayılır.
Geçersiz belgelerle araç kullanılması veya aracın trafiğe çıkarılması halinde şoför ve
sürücüler araç kullanmaktan ve bu araçlar trafikten men edilir.
Geçici Madde 2 - 6085 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre verilmiş olan şoför
ehliyetnameleri değiştirilinceye kadar;
a) Amatör ve profesyonel şoför ehliyetnamesi sahipleri bu Kanunun 38 inci maddesinde
belirtilen (B) sınıfı sürücü belgesi ile kullanılan araçları,
b) Ağır vasıta ehliyetname sahipleri ise bu Kanuna göre (C) ve (D) sınıfı sürücü belgesi ile
kullanılan araçları ve en az iki yıllık ağır vasıta ehliyetnamesi sahibi olmak şartıyla da (E)
sınıfı sürücü belgesi ile kullanılan araçları, Kullanabilirler.
Geçici Madde 3 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce edinilmiş ve çeşitli
nedenlerle tescili yapılmamış tarımda kullanılan lastik tekerlekli traktörlerin tescili, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak bir yıl içinde, tescil için başvuranların aracın
sahibi olduklarını kanıtlayan bir belge vermeleri şartı ile yapılır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce satışı yapılmış olan araçların trafikte ve vergi
kaydında maliki olarak görünen eski sahipleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
bir yıl içinde, noterlikçe düzenlenen satış belgesi ile trafik bürosuna başvurduklarında, yeni
malikin de beraber başvurusu veya muvafakatı aranmaksızın trafik kaydı ve trafiğin duyurusu
ile de vergi kaydı yeni maliki adına devir edilir, Satışlar zincirleme devam etmiş ise bu
işlemler de ayrıca zincirleme devam edebilir.
Bu şekilde yapılan tescillerde taşıt alım vergisinin alıcı tarafından ödenmemiş olması
halinde işlemi yapan tescil memurları 1318 sayılı Finansman Kanununun 10 uncu maddesine
göre sorumlu tutulmazlar.
Geçici Madde 4 - 6085 sayılı Karayolları Trafik Kanunu gereğince işleme konan para
cezalarının takip ve sonuçlandırılmasına bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra da
anılan kanun hükümlerine göre devam olunur.
Geçici Madde 5 - Bu Kanunun 42 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca sınavların trafik
zabıtasınca yapılmasına Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç bir ay içinde başlanır.
Sınavların trafik zabıtasınca yapılmasına başlanıncaya kadar, 6085 sayılı Kanun uyarınca
görev yapmakta olan sınav komisyonlarının görev ve yetkileri devam eder.
(Ek fıkra: 18/01/1985 - KHK - 245/15 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 - 3176/15 md.)
Sürücü belgesi alacakların sınavlarının 42 nci maddeye göre sürücü kurslarında yapılmasına
ve sürücü adaylarından 41 inci maddenin "ç" fıkrası gereğince herhangi bir sürücü kursunu
başarı ile bitirdiklerini belgeleyen sertifika istenmesine 01/01/1987 tarihinde başlanır.
(Ek fıkra: 18/01/1985 - KHK - 245/15 md.; Aynen kabul: 28/03/1985 - 3176/15 md.) 42 nci
maddenin "a" bendi hükümlerine göre sürücülerin sınavlarının sürücu kurslarında yapılmasına
ve sürücü adaylarından sertifika istenmesine başlanacağı tarihe kadar, 6085 sayılı Kanuna
göre şöför ehliyatnamesi ve bu Kanuna göre de, sürücü belgesi alacak olanların sınavları
aşağıdaki esaslara göre trafik zabıtası personeli tarafından;
1. Bu Kanunun ilgili maddelerinin yürürlük tarihine kadar 6085 sayılı Kanuna göre
çıkarılmış bulunan yönetmelikteki esas ve usullere göre,
2. Bu Kanunun ilgili maddelerinin yürürlük tarihinden itibaren ise sürücü sınavları 42 nci
maddenin (c) fıkrası hükümleri gereğince çıkarılan yönetmelikte belirtilen esas ve usullere
göre,
Yapılır.
Geçici Madde 6 - Taksimetrelerin hangi il ve ilçelerde hangi tarihten itibaren, takoğrafların,
öncelikle hangi cins araçlarda hangi tarihten itibaren kullanılacağına ilişkin esaslar
yönetmelikte gösterilir.
Geçici Madde 7 - (Ek madde: 18/11/1986 - 3321/2 md.)
Kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun yürürlük tarihinden önce yük naklettirmek
amacıyla yapılan mukavelelerle ilgili fiyat farkı dahil her türlü düzenleme yapmaya
Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu yetkilidir.
Geçici Madde 8 - (Ek madde: 03/11/1988 - 3493/56 md.)
Şoför Ehliyetnameleri ve Sürücü Belgeleri değiştirilip yenileninceye ve sürücü sicillerine
ait kayıtlar Bilgi İşlem Merkezine aktarılıncaya kadar, bu Kanunun 118 inci maddesinde
öngörülen ceza puanı uygulaması, Emniyet Genel Müdürlüğünün birimleri tarafından
Yönetmelikte gösterilen usul ve esaslara göre yapılır.
Ceza puanı uygulamasına İçişleri Bakanlığının tespit ve ilan edeceği tarihte başlanır.
Geçici Madde 9 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/46 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce edinilmiş ve çeşitli sebeplerle tescili
yapılmamış olan tarımda kullanılan lastik tekerlekli traktörler ile varsa bunlara ait römork ve
yarı römorklar ile motorlu bisiklet ve motosikletlerin tescil işlemleri bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde tamamlanır. Bu süre gerektiğinde İçişleri Bakanlığınca
bir yıla kadar uzatılabilir.
Geçici Madde 10 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/46 md.)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce satışı yapılmış olan araçların trafikte ve vergi
kaydında malik olarak görülen eski sahiplerinin, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren bir yıl içinde noterlikçe düzenlenen satış belgesi ile trafik şube veya bürolarına
müracatları halinde, önceki malik adına olan kayıt ve tescil işlemi silinerek son malik adına
kayıt ve tescil işlemi yapılır. Ayrıca bu işlem, ilgili vergi dairesine bildirilir.
Geçici Madde 11 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/46 md.)
2918 sayılı Kanunun bu Kanunla değiştirilen hükümlerinde öngörülen yönetmelikler
kanunla görev verilen bakanlık veya kuruluşlarca diğer yönetmelikler ilgili bakanlıkların
görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 ay içerisinde
çıkarılır.
Bu Kanunun 108 inci maddesinde sözü edilen yöetmelik bu Kanunun yayımlandığı tarihten
itibaren 6 ay içinde yürürlüğe konulur. Bu yönetmelik yürürlüğe girinceye kadar, garanti fonu
uygulamasına ilişkin yürürlükte bulunan yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına devam
olunur.
Geçici Madde 12 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/46 md.)
Emniyet Genel Müdürlüğünün teşkilat ve kuruluşu, bu Kanun esaslarına göre yeniden
düzenleninceye ve bu düzenleme gereğince genel hükümlere göre yeni kadro tespit ve ihdas
edilinceye kadar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte uygulanmakta olan mevcut kadroların
kullanılmasına devam olunur.
Geçici Madde 13 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/46 md.)
Bu Kanun ile yapılan yeni düzenleme sebebi ile kadro ve unvanları değişmeyenler yeni
kadrolarına atanmış sayılırlar. Kadro ve görev unvanları değişenler veya kaldırılanlar yeni bir
kadroya atanıncaya kadar durumlarına uygun işlerde görevlendirilirler ve eski kadrolarına ait
aylık, ek gösterge ve her türlü hakları yeni görevlerinde kaldıkları sürece şahıslarına bağlı
olarak saklı tutulur.
Geçici Madde 14 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/46 md.)
Emniyet Genel Müdürlüğü, teşkilatını en geç 6 ay içinde bu Kanuna uygun hale getirir.
Geçici Madde 15 - (Ek madde: 17/10/1996 - 4199/46 md.)
Bu Kanunun yayımından başlayan ilk iki aylık sürede, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde
yayın yapan ulusal, bölgesel, yerel radyo ve televizyonlar, 3984 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (p) bendi gereğince yapacakları haftalık eğitim programlarının en az 2 saatini bu
Kanunun getirdiği değişikliklerin tanıtımına ayırmak zorundadırlar.
Geçici Madde 16 - 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 41 inci maddesinin 4199
sayılı Kanunla değişik (b) bendinde öngörülen A1, A2, B, C, D ve E sınıfı sürücü belgesi
alacak olanlarda aranan en az ortaokul veya sekiz yıllık temel eğitimi bitirmiş bulunmaları
şartı, 31.12.2004 tarihine kadar aranmaz. İlkokul mezunu olmaları yeterli sayılır.
Geçici Madde 17 - (Ek madde: 08/01/2003 - 4785 S.K./6. md.)
Bu Kanunun ek 12 nci maddesi kapsamına giren ve daha önce yapılmış veya açılmış yapı
ve tesislerde bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde ek 12 nci maddede belirtilen
yükümlülükler yerine getirilir.
Geçici Madde 18 - (Ek madde: 16/07/2004 - 5228 S.K./47.mad) *1* Araç muayenesi ile
ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğünce verilen hizmet, yetkilendirilen gerçek veya tüzel
kişilerce faaliyete geçirilinceye kadar devam eder. Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından
yapılan muayeneler için 35 inci maddede belirtilen muayene ücreti ile bu ücretin genel katma
değer vergisi oranı kadar fazlasından oluşan tutar, Teknik Muayene Harcı olarak vergi
dairelerince tahsil edilir. Bu harç hakkında 492 sayılı Harçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
[ Geçici Madde 19 ]
Geçici Madde 20 - (Ek madde : 30/06/2006 - 5537 S.K/2.mad)
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 41 inci maddesinin (b) bendinde öngörülen A1,
A2, B, C, D ve E sınıfı sürücü belgesi alacak olanlarda aranan en az ortaokul veya sekiz yıllık
temel eğitimi bitirmiş bulunmaları şartı, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl
süreyle aranmaz. İlkokul mezunu olmaları yeterli sayılır.
Ek Geçici Madde - (Ek madde: 27/08/1991 - 3759/2 md.)
Trafik hizmetlerinin yurt sathında yürütülmesi için gerekli personel, araç ve gereçler
Emniyet Genel Müdürlüğünce 2 yıl içinde sağlanır.
ONÜÇÜNCÜ KISIM: KALDIRILAN HÜKÜMLER, YÜRÜRLÜK VE YÜRÜTME
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN HÜKÜMLER:
Madde 136 - 6085 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile ek ve değişiklikleri ve diğer
kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
YÜRÜRLÜĞE GİRME:
Madde 137 - Bu Kanunun;
a) 42 nci maddesinin birinci fıkrası ile 51,68,135 ve Geçici 5 inci maddeleri yayımı
tarihinde,
b) 118 ve 132 nci maddeleri, bilgi işlem merkezi faaliyete başladıktan ve geçici 1 inci
maddesindeki işlemler tamamlandıktan sonra,
c) (Değişik bent: 16/10/1984 - 3058/2 md.) Diğer maddeleri de bu Kanunun yayımı
tarihinden 20 ay sonra, Yürürlüğe girer.
YÜRÜTME:
Madde 138 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER
28/03/1985 TARİHLİ VE 3176 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ MADDESİ:
Geçici Madde - 02/02/1984 Tarihli ve 2977 Sayılı İdari Usul ve İşlemlerin Yeniden
Düzenlenmesi ile İlgili Yetki Kanunu ile Bakanlar Kuruluna verilen Kanun Hükmünde
Kararname çıkarma yetkisi, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu için adı geçen Kanunla
verilen süre bitimine kadar geçerlidir.
25/06/1988 TARİH VE 330 SAYILI KHK’NİN GEÇİCİ MADDESİ:
Geçici Madde - Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlük tarihine kadar tescili
yapılmamış olan motorlu bisiklet ve motosikletlerin tescili, iki yıl içinde müracaat etmek ve
aracın sahibi olduğunu belgelemek şartı ile yapılır.
Bu şekilde yapılan tescillerde taşıt alım vergisinin alıcı tarafından ödenmemiş olması
halinde, işlemi yapan tescil memurları 1318 sayılı Finansman Kanununun 10 uncu maddesine
göre sorumlu tutulmazlar.
Bu maddenin uygulanmasına dair usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
03/11/1988 TARİH VE 3493 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ MADDESİ :
Geçici Madde - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 6831, 1475, 2918 ve 2926
sayılı Kanun hükümlerine muhalefetten açılan ve devam eden davalardan, kanunların
değiştirilen hükümlerine göre mahkemelerin görev alanı dışına çıkarılan suçlarla ilgili olanlar
hakkında görevsizlik kararı verilir, varsa tutuklular derhal tahliye edilir, Kararın bir örneği ve
tutanak ilgisine göre mahallin en büyük mülki amirine, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Bölge Müdürüne, BağKur İl Müdürüne, İl Emniyet Müdürlüğüne veya ilçe emniyet
amirliğine veya orman bölge şefliğine gönderilir.Bu makamlar, evrakın ilgilileri hakkında
tutanaklarında yazılı suçlarının Kanunun değişikliğinden önceki cezalarından sadece para
cezasının asgari haddini uygulamak suretiyle karar verirler.
Verilecek para cezasından, aynı suçtan dolayı tutuklu kalınan süreler 647 sayılı Cezaların
İnfazı Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının birinci bendinde kabahatler
için gösterilen asgari hadde göre hesap edilerek mahsup edilir, Para cezaları 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur,
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 6831,1475,2918 ve 2926 sayılı Kanunların
değiştirilen hükümlerine göre mahkemelerin görev alanı dışına çıkarılan suçlardan dolayı
kesinleşmiş ve henüz yerine getirilmemiş mahkumiyet kararlarının sadece para cezasına
ilişkin kısımları infaz olunur ve hükümlü olanlar ise derhal tahliye edilir.İnfaz edilecek para
cezasından, aynı suçtan dolayı tutuklu ve hükümlü kalınan süreler 647 sayılı Cezaların İnfazı
Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında birinci bendinde kabahatler için
gösterilen asgari hadde göre hesap edilerek mahsup edilir.
19/04/1989 TARİHLİ VE 3538 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ MADDELERİ:
Geçici Madde 1 - 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önce
edinilmiş ve çeşitli sebeplerle tescili yapılmamış olan tarımda kullanılan lastik tekerlekli
traktörler ile varsa bunlara ait römork ve yarı römorkların tescil işlemleri bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde tamalanır. Bu süre, gerektiğinde İçişleri
Bakanlığınca bir yıla kadar uzatılabilir.
Geçici Madde 2 - 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önce
satışı yapılmış olan araçların trafikte ve vergi kaydında maliki olarak görünen eski sahipleri,
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde, noterlikçe düzenlenen satış
belgesi ile trafik bürosuna başvurduklarında, yeni maliki adına, beraber başvurusu veya
muvafkatı aranmaksızın trafik kaydı ve trafiğin duyurusu ile de vergi kaydı devir edilir.
Satışlar, zincirleme devam etmiş ise bu işlemler de aynen zincirleme devam eder.
Bu şekilde yapılan tescillerde taşıt alım vergisinin alıcı tarafından ödenmemiş olması
halinde işlemi yapan tescil memurları 1318 sayılı Finansman Kanununun 9 uncu maddesine
göre sorumlu tutulmazlar.
31/10/1990 TARİHLİ VE 3672 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ MADDESİ:
Geçici Madde - Bu Kanunun yürürlük tarihine kadar tescili yapılmamış olan motorlu
bisiklet ve motosikletlerin tescili, iki yıl içinde müracaat etmek ve aracın sahibi olduğunu
belgelemek şartı ile yapılır.
Bu şekilde yapılan tescillerde taşıt alım vergisinin alıcı tarafından ödenmemiş olması
halinde, işlemi yapan tescil memurları 1318 sayılı Finansman Kanununun 10 uncu maddesine
göre sorumlu tutulmazlar.
Bu maddenin uygulanmasına dair usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
21/05/1997 TARİHLİ VE 4262 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ MADDESİ
Geçici Madde 1 - 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 41 inci maddesinin 4199 sayılı
Kanunla değişik (b) bendinde öngörülen A1, A2, B, C, D ve E sınıfı sürücü belgesi alacak
olanlarda aranan en az ortaokul veya sekiz yıllık temel eğitimi bitirmiş bulunmaları şartı,
31/12/1999 tarihine kadar aranmaz. İlkokul mezunu olmaları yeterli sayılır.
16/07/2004 Tarih ve 5228 Sayılı Kanunun Geçici 3. Maddesi:
GEÇİCİ MADDE 3 - 1.1.2005 tarihinden önce tebliğ edilen trafik ceza tutanaklarına 2918
sayılı Kanunun bu Kanunla değişmeden önceki 115 inci maddesi hükmü uygulanır.
