Yönetim Kurullarında Denetim

Yönetim kurullarının denetim fonksiyonun başarılı bir şekilde yerine getirebilmesi için çeşitli yaklaşımları dengeli olarak kullanması gerekiyor.

Sağlıklı bir denetim süreci oluşturabilmek için öncelikle hangi kararların uygulamaya alınmadan önce, ne gibi onay mekanizmalarından geçmesi gerektiği belirlenmelidir. Önceden onay alınacak kararların çok olması ve karar için en üst makamın onayının aranması kurumun tıkanmasına, öğrenme mekanizmalarının zayıflamasına ve kararların en üst düzeye taşınmasına neden olur. Bu nedenle, sınırlı sayıda karar önceden onay alınmak üzere yönetim kuruluna getirilecek kategoride yer almalıdır.

Kararlar alındıktan sonra denetime tabi olabilmeleri için kararların kayda alınması ve bağımsız bir birim tarafından değerlendirilmesi gerekiyor. Bu nedenle hangi kararların nasıl kayda alınacağı da belirlenmesi gereken unsurlar arasında yer alıyor. Her seviyede karar vericilerin gerektiğinde aldıkları kararların nedenlerini açıklayabilmeleri de “açıklama sorumluluğu” olarak değerlendirilebilir. Kurumda karar yetkilerinin sağlıklı olarak kullanıldığıın belirlenmesi için hem kayıt sürecinin, hem de açıklama sürecinin işletilmesine dikkat edilmelidir. Bu konuda yöneticileri kırmamak veya zamanlarını almamak için sorgulama yapılmaması kadar, sürekli bir güvensizlik anlayışı içinde sorgulama sürecinde aşırıya kaçmak da zararlıdır. Kurumda inisiyatif kullanma yetkinliğini öldürmemek ile verilen kararlar hakkında bilgi vermekten çekinmemek arasındaki denge denetim sürecinin güven yaratacak düzeyde olmasını sağlayacaktır.

Sağlıklı çalışan bir denetim sürecinin kararların sonuçlarını da değerlendirildiğini ve gerektiğinde politika değişiklikleri yapıldığını gözetmesi gerekir. Bu nedenle, daha önce verilen ilke kararlarının nasıl değerlendirildiği, varsayımlara ve ilkelere dayanan kararların beklenen sonuçları verip vermediğinin değerlendirilip, değerlendirilmediğinin belirlenmesi de önemli bir denetim fonksiyonudur.

Birçok kurumda denetim fonksiyonu prosedürel bir denetim olarak değerlendirilmektedir. Kurumdaki prosedürlere uyulup uyulmadığı önemli olmakla birlikte, sadece bu alana odaklanan bir denetim süreci bürokrasinin artmasına ve iş sonuçlarının aksamasına yol açabilir. Bu nedenle, her seviyede verilen kararların kurumun misyonuna ne kadar hizmet ettiğinin sorgulanıp, sorgulanmadığı da denetimde değerlendirilmesi gereken önemli bir unsurdur. Performans değerlendirilmesi yönetim kurulu seviyesinde ele alınması gereken en önemli denetim mekanizmalarından birisidir. Sadece kurallara uyum değil, kurumsal hedeflere ulaşabilme konusu da denetim fonksiyonu çerçevesinde ele alınmaladır.

Denetim sürecinin değerlendirmesi gereken alanlardan birisi de özellikle finansal raporların kurumun durumunu gerçekçi olarak yansıttığından emin olunmasıdır. Bu nedenle yönetim kurulları ayrı bir denetim komitesi kurarak bu konunun daha detaylı olarak ele alınmasını sağlamaları beklenir. Bu komitenin şirket içinde bağımsız bir şikayet mekanizmasına işlerlik kazandırması da beklenmektedir.
Yönetim kurulları denetim fonksiyonunu yerine getirirken yönetimin risk alma eğilimini de değerlendirmelidir. Bu nedenle alınan kararların ne gibi riskler içerdiğinin değerlendirildiği bir yönetim anlayışı ve raporlama sisteminin varlığı gözetilmelidir.

Özetle denetim fonksiyonunun sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesi, şirketlerin gelişmesini ve kurumsallaşmasını sağlamak açısından yönetim kurullarının en önemli görevleri arasında yer almaktadır.

Dr. Yılmaz Argüden

ARGE Danışmanlık A.Ş.
http://www.arge.com/

Dünya Gazetesi - 12.04.2006