Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER´LER)

Üretim kapasitesi sorunu olmayan büyük işletmeler hem yığın üretim yapmanın getirdiği maliyet avantajlarını kullanmakta, hem de dağıtım ağı genişliğiyle, sınırsız reklam ve pazarlama bütçeleriyle, müşteri bulma ya da ulaşma sorunu yaşamamaktadırlar. Diğer yandan da, pazarda mevcut yabancı menşeli ithal ürünler de ayrı bir rekabet unsuru yaratmaktadır.

Kapasite darlığı, buna bağlı olarak da yığın üretim yapamama nedeniyle maliyet dezavantajı yaşayan, ürettikleri ürünü pazarlama konusunda olanakları kısıtlı olan KOBİ´lerin rekabete direnip başarılı olmaları için ellerindeki en etkili silahı kullanmaları şart olmaktadır. Bu, "teknolojiyi kullanıp ürün geliştirme, varolan ürünü kalite yönünden yenileme" silahıdır. Bu durum zaten KOBİ´lerin bünyesinde varolan, piyasa koşulları ve rekabete karşı gelişmiş bir refleks gibidir. Bir ürünü, piyasadaki benzer ürünlerden kalite ve kullanış yönünden ayrıcalıklı olarak tasarlayıp üretildiği zaman rekabetin kırılabileceğini keşfeden bir çok KOBİ ürün geliştirme faaliyetlerine hız vermiştir.

Ürün geliştirme ya da yenileme ise, bilimin, teknolojinin etkin kullanımı ile başarıya ulaşan bir süreçtir. Araştırma-geliştirme (Ar-Ge) kavramı işte bu noktada ortaya çıkmaktadır. Yepyeni bir ürünün tasarımı ve üretimi ya da varolan bir ürüne yeni işlevler katan, kalite yönünden geliştiren çalışmaların hepsi ciddi ve kapsamlı bir Ar-Ge sürecini gerektirmektedir. Ürün için ihtiyaç duyulan yenilemenin belirlenmesi, potansiyel müşterinin üründen beklentileri, pazarın yeni bir ürüne ihtiyacı, bu yenileme için gerekli olan teknolojilerin araştırılması, teknoloji yardımıyla geliştirilmesi ya da yenilenmesi hep Ar-Ge kapsamı içinde değerlendirilecek çalışmalardır.

Bu oldukça ciddi bir çalışmadır. Daha da önemlisi, sağlıklı bir Ar-Ge süreci için yüksek teknolojik altyapıya ve beyin gücüne gereksinim olduğu gerçeğidir. Bu ihtiyaç, ülkemizde çözüm olarak değişik bir uygulama getirmiştir: TEKMER yani Teknoloji Geliştirme Merkezleri. KOSGEB´in (Küçük ve Orta Ölçekli Sanayileri Geliştirme Başkanlığı) koordinasyonu altında üniversitelerle, KOBİ´lerin bir araya gelip, Ar-Ge çalışmalarında ortak bir platform oluşturmaları amaçlanmıştır. Üniversitelerin temsil ettiği beyin gücü, bilimsel çalışma ortamı, teknoloji kullanımı ve altyapısıyla, KOBİ´lerin temsil ettiği girişimci, yaratıcı ve yenilikçi üretim gücünün bütünleşerek KOBİ´lerin ihtiyaç duyduğu teknolojik olanaklardan yararlanmalarının yolu açılmıştır.

Bu kapsamda, Türkiye´deki belli başlı kentlerdeki birçok üniversitede TEKMER birimleri kurulmuştur. KOSGEB ile üniversiteler arasında yapılan işbirliği çerçevesinde değişik kurumlar da bir araya gelip hem teknolojik yardımda hem de KOBİ´lere yönelik finansal destek ve teşvik katkısı sağlamışlardır. Bu kurumlardan bazılarını, TÜBİTAK, İhracatı Geliştirme Merkezi Başkanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, TTGV olarak gösterebiliriz.

TEKMER´lerin amaç ve hedeflerini kısaca özetlersek,

• Etkin teknoloji kullanımını tercih edecek yeni firmaların kurulması, mevcut firmaların teknoloji kullanımı konusunda desteklenmesi.
• KOBİ´lerin Ar-Ge projelerinin desteklenip, bu konuda teknik desteğin daha kolay ve etkin olarak KOBİ´lere sağlanması
• Üniversite ile sermaye arasında işbirliğinin sağlanması, bu işbirliğine başka kamu ve özel kurumların katılımıyla üretim, ihracat, kalite ve teknoloji yönetimi konularında bir sinerji yaratılması.
• Teknolojiye yönelimli girişimcilerle, üretim süreci teknoloji kullanımını gerektiren iş kurma ya da mevcut işlerini geliştirme fırsatı verilmesi
• Üniversitelerdeki teknolojik ve bilimsel birikimin, ekonomiye ve üretime yönlendirilmesini sağlamak. Ayrıca teknolojik gelişme için üniversitelere deneysel bir çalışma alanı yaratmak.
• KOBİ´lerin yüksek maliyet nedeniyle teknolojik Ar-Ge uygulamalarından finansal destek alarak yararlanmalarını sağlamak.

olarak gösterebiliriz.

KOBİ´lere yönelik "Teknoloji Geliştirme Destekleri"

Yukarıda, KOSGEB başta olmak üzere bazı kuruluşların, TEKMER bünyesinde Ar-Ge çalışmaları yürüten firmalara verdikleri destek ve teşviklerden bahsetmiştik. Ar-Ge çalışmaları boyunca verilen bu desteklerin içeriği ve yararlanma şartlarını görelim.

Teknoloji Geliştirme Desteklerinden yararlanma koşulları.

• 1-150 arası işçi çalıştıran,
• Üretim sektöründe faaliyet gösteren,
• Sermayesinin %25´inden fazlası büyük ölçekli işletme ya da işletmelere ait olmayan,
• Sermayesinin %51´inden fazlası belediye, il özel idaresi vb. kuruluşlara ait olmayan işletmeler bu desteklerden yararlanabilir.

Teknoloji Geliştirme Destekleri nelerdir?

1- Mekan Desteği

Yeni ürün veya yeni üretim yöntemi geliştirmeyi hedefleyen yenilikçi işletmelere cüz´i bir ücret karşılığında mekan, faks, internet, fotokopi vb. sekreterya hizmetleri ve üniversitelerin kütüphane imkanlarından yararlanma olanağı sunulmaktadır. (Mekan desteği azami proje süresi + 1 yıldır.)

2- Malzeme ve Teçhizat Desteği

TEKMER´lerde yeralan işletmelere sağlanan genel ve özel amaçla malzeme ve teçhizat için işletme başına KDV hariç 25.000.USD destek verilir. Malzeme ve teçhizat tutarının %85+KDV´lik kısmı KOSGEB, %15+KDV´lik kısmı işletme tarafından karşılanır.

3- Danışmanlık Desteği

Projenin başarısı için Üniversite Öğretim Görevlilerinden teknik, finansman, pazarlama vb. alanlarında danışman olarak yararlanılır. (Danışman ücretinin bir kısmı işletme tarafından karşılanır.)

4- Yurtiçi Fuar Katılım Desteği

TEKMER´de Ar-Ge çalışması desteklenen işletmenin prototip imalatını yurt içinde fuarda sergilemesi ve ticarileştirmesi amacıyla; 30 m2´yi geçmemek kaydı ile stand kirası,

konstrüksiyon, nakliye, sigortalama, vb. giderler karşılığı olmak üzere;

• %50 oranında
• Proje süresince ve proje başına
• Azami toplam KDV hariç 3.000 USD karşılığı TL. destek sağlanır.

5- Yurtdışı Fuarları Ziyaret Desteği:

TEKMER´lerce Ar-Ge çalışması desteklenen işletmenin projede bilfiil görevli bir personelinin, çalışılan konuya dair ileri teknolojileri takip ve ülkemize adaptasyonu imkanını araştırmak üzere yurtdışında düzenlenen ihtisas fuarlarını ziyaret etmesi durumunda;

• Uçakla gidiş-dönüş bilet ücretlerinin %50´si ile
• Proje süresince (toplam 7 günü geçmemek kaydıyla) 100 USD/gün konaklama desteği olmak üzere
• Proje başına azami toplam KDV hariç 2.500.USD karşılığı, TL destek sağlanır.

6- Yurtdışı Fuar Katılım Desteği:

TEKMER´lerce Ar-Ge çalışması desteklenen işletmenin prototip imalatını yurt dışında bir fuarda sergilemesi ve ticarileştirmesi durumunda 30 m2 geçmemek kaydı ile stand kirası, konstrüksiyon, nakliye, sigortalama, gümrükleme vb. giderler karşılığı olmak üzere;

• %50 oranında
• Proje süresince, toplam 7 günü geçmemek kaydıyla 100 USD/gün konaklama desteği,
• 750. USD´nı geçmemek kaydıyla; uçakla gidiş/dönüş ücretinin %50´si olmak üzere
• Proje başına azami toplam KDV hariç 7.500.USD karşılığı TL. destek sağlanır.

7- Yazılım ve Yayın Temini Desteği:

TEKMER´de Ar-Ge çalışması desteklenen işletmenin Ar-Ge konusunda;yurtdışı veya yurtiçi yayın, periyodik, bilgisayar yazılımı vb. ihtiyacının karşılanma için proje başına %70 oranında olmak üzere azami toplam KDV hariç 2.000.-USD karşılığı TL destek sağlanır.

8- Ar-Ge Sonuçlarını Yayınlama Desteği:

TEKMER´de Ar-Ge çalışması desteklenen işletmenin Ar-Ge çalışmasının sonuçlarının kitap vb. doküman olarak yayınlaması durumunda;

• Proje başına %50 oranında olmak üzere
• Azami toplam KDV hariç 2.000.- USD karşılığı TL. destek sağlanır.

9- Tanıtım Desteği

TEKMER´de Ar-Ge çalışması desteklenen işletmenin prototip imalatını tamamlaması sonucunda ortaya çıkan ürünün piyasalaştırılması çalışmaları çerçevesinde hazırlanacak

• Katalog, Broşür, Tanıtım heyeti vb. harcamalara karşılık %50 oranında olmak üzere
• Azami toplam KDV hariç 3000.-USD karşılığı TL. destek sağlanır.

10- İstihdam Desteği:

TEKMER´de Ar-Ge çalışması desteklenen işletmenin proje konusunda; teknik, pazarlama, ihracat, işletme veya finansman alanlarında eğitim yapmış bir personeli projede çalıştırması durumunda KOSGEB İstihdam Desteği Yönetmeliği kapsamında destek sağlanır.

11- Eğitim Desteği:

TEKMER´de AR-Ge çalışması desteklenen işletmenin proje konusunda; teknik, pazarlama, ihracat, işletme veya finansman alanlarında yurt içinde düzenlenen bir eğitim programına projede görevli elemanlarına KOSGEB Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında destek sağlanır.

12- Patent, Faydalı Model, Endüstriyel Tasarım Desteği:

• Türk Patent Enstitüsü (TPE)´ne patent başvuru dosyası hazırlama bedelinin KDV hariç 500.-USD karşılığı TL´yi aşmamak kaydıyla %25´i,
• Patent işbirliği kapsamında (TPE)´ne patent başvuruları için ödenen ücretin KDV hariç 500.-USD karşılığı TL´yi aşmamak kaydıyla %25´i,
• Patent koruma amacıyla TPE´ne ilk 5 yıl için ödenen ücretin KDV hariç 1000.-ABD karşılığı TL´yi aşmamak kaydıyla %75´i,
• Faydalı Model başvuru dosyasının hazırlanması ve belge düzenlemesi ile ilgili ödemenin KDV hariç 500.- USD karşılığı TL´yi aşmamak kaydıyla %25´i ile ilk 5 yılda ödenen koruma ücretinin KDV hariç 1000.-USD karşılığı TL´yi aşmamak kaydıyla %25´i,
• Endüstriyel tasarım tescil başvurusu için ödenen ücretin KDV hariç 500.- ABD karşılığı TL´yi aşmamak kaydıyla %25´i

olmak üzere toplam azami KDV hariç 4000.-USD karşılığı destek olarak verilir.

13- Elektronik Ticaret-Web Sayfası Hazırlama Desteği:

TEKMER´de desteklenen işletmenin ürünlerini ve üretim teknolojilerini internette yayınlamak amacıyla WEB sayfası hazırlamak üzere yapacakları harcamaları KDV hariç 1000.-USD karşılığı TL´yi aşmamak kaydıyla azami %50´si desteklenir.

14- AR-GE Dokümanı Hazırlama Desteği

AR-GE fikirlerinin proje dokümanı haline getirilerek TÜBİTAK/TİDEB veya TTGV´ye sunulabilmesi için 3 adam x günü aşmamak kaydıyla danışmanlık desteği sağlanır.