Baybars Altuntaş çok güzel yazmış, ama..

Sürekli tartışılan İŞ MODELİ - İŞ PLANI konusundaki tanımları bir kez daha hatırlatmak istiyorum, ancak bu tanımlarda mutabık kalırsak konuyu tartışabileceğimize inanıyorum.

İŞ MODELİ tanımını Alexander Osterwalder‘den alıyorum : "İş Modeli, bir şirketin “değeri” nasıl yaratıp, nasıl dağıttığını ve finansal sürekliliğini kazandığını tanımlayan mantık modelidir" (Business Model Generation).

Bu tanımlama, işin nasıl para kazanmayı amaçladığını gösteren ve işin dört ana ögesi olan müşteri, öneri (satılan şey), altyapı ve finasal sürekliliği kapsayan dokuz temel yapıtaşından oluşur. Bu yapıtaşları :

1.Müşteri Segmentleri,
2.Değer Önerisi (müşterinin sorununu çözmenin veya ihtiyacını karşılamanın ederi),
3.Kanallar (değer önerisi müşteriye haberleşme, dağıtım ve satış kanalları ile ulaştırılır),
4.Müşteri İlişkileri (Her müşteri segmenti ile ilişkiler kurulur ve sürdürülür),
5.Gelir Akışı (müşteriye başarı ile ulaştırılan değer önerisi oluşturur bu akışı),
6.Temel Kaynaklar (yukarıdaki değerleri oluşturan ve dağıtan kaynaklar),
7.Temel Faaliyetler (yukarıdakileri yapabilmek için yapılması gereken faaliyetler),
8.Temel Ortaklıklar (bazı faaliyetler örgüt dışından sağlanır veya başka şirketlerden alınır),
9.Maliyet Yapısı (tüm yukarıdakiler bir maliyet oluşturur) dır,

İŞ PLANI tanımını ise kendi kitabım olan "Girişimciler İçin Kolay ve Hızlı İş Planı Hazırlama"'dan alıyorum : "İş Planı, şirketinizin geçmişini, gelecek için vizyonunuzu ve bu vizyondaki hedeflerinize varmak için uygulayacağınız planları anlatan çok önemli bir stratejik planlama dokümanı (aracı) ve şirketinizin yol haritasıdır.”  Yeni kurulan veya kurulması düşünülen işlerde " şirketinizin geçmişini" kelimelerini çıkartabiliriz.

İŞ MODELİ tanımında belirtilen :

• Değer önerisinin ne olduğu,
• Müşteri,
• Nasıl dağıldığı,
• Finansal sürekliliğin nasıl sağlandığı,

ve 9 yapı taşının belirlenmediği şartlarda bir İŞ PLANI yazmak mümkün mü ? Bence değil, çünkü tüm bu veriler İŞ PLANI'nın ana girdileridir, ve bu girdiler olmadan İŞ PLANI yazmayı hayal dahi edemeyiz.

O zaman kısaca, İŞ MODELİ olmadan İŞ PLANI yapılamaz dememiz mümkündür. Hazırlanmış her İŞ PLANI'nın içeriğinde aslında, doğru veya yanlış, düşünülmüş veya düşünülmemiş bir İŞ MODELİ vardır.

Katılmadığım ikinci nokta ise . "Eğer sadece kendi sermayenizle işinizi kuruyorsanız, iş planına ilk aşamada ihtiyaç duymayabilirsiniz."

Bunun nedeni de, girişimcinin kendi sermayesi sonsuz değilse elindeki imkanların hangi noktaya kadar yetebileceğini ancak İŞ PLANI hazırladıktan sonra görebileceğini ve risklerini minimize edebileceğini düşünmemde yatıyor.

Büyüme aşamasında imkanları tükendikten sonra finansal arayışa giren yatırımcının, bunu daha önceden gözlemleyerek, o sıkıntılara girmeden önce arayışa giren bir yatırımcının avantajlarına sahip olması mümkün değildir, göreceli üstünlüğünü kaybedeceğinden daha azlar ile yetinmek zorunda kalabilir.

Her zaman yinelediğim gibi, İŞ PLANI sadece fon arayışı için kullanılan bir çalışma değildir, "

Bunun nedeni de, girişimcinin kendi sermayesi sonsuz değilse elindeki imkanların hangi noktaya kadar yetebileceğini ancak İŞ PLANI hazırladıktan sonra görebileceğini ve risklerini minimize edebileceğini düşünmemde yatıyor.

Büyüme aşamasında imkanları tükendikten sonra finansal arayışa giren yatırımcının, bunu daha önceden gözlemleyerek, o sıkıntılara girmeden önce arayışa giren bir yatırımcının avantajlarına sahip olması mümkün değildir, göreceli üstünlüğünü kaybedeceğinden daha azlar ile yetinmek zorunda kalabilir.

Her zaman yinelediğim gibi, İŞ PLANI sadece fon arayışı için kullanılan bir çalışma değildir, "İş Planı, öncelikle sizin için hazırlanmalıdır, siz işin sahibi, yöneticisi veya bir fikri işe dönüştürmeye çalışan bir girişimci olabilirsiniz, iş planı sizin içindir."

Ancak İŞ MODELİ hazır olan bir iş için İŞ PLANI hazırlamak haftalar alan bir çalışma olmayacaktır, her şey kafasında oln bir insan günler, saatle içerisinde sınırlı ama yararlı bir İŞ PLANI hazırlayabilir. Zaten İŞ PLANI'nın hazırlanması haftalara, aylara yayılıyorsa bilin ki henüz İŞ MODELİ'niz yoktur bu nedenle agile (ben bunu acil ve atik olarak çevirmeyi seviyorum) ve lean kavramları ile çelişmez.

İŞ PLANI GEREKSİZ”MİŞ” (!)
HERKES YAZIYOR “İŞ PLANI NASIL HAZIRLANIR ?”
Kervan yolda “düzülür” müş…

Benim önerim, İŞ PLANI olmadan yola çıkmayın. Hep kullandığım bir motosikletçi deyimi vardır, "baktığın yere gidersin".