Türkiye Ekonomisinde Cari Açık Problemi

Türkiye ekonomisi aşağı yukarı bütün gelişme tarihi içinde dış açık problemi ile karşılaşmıştır.

Türkiye ekonomisindeki gelişmelerin son beş yılına baktığımızda gördüğümüz şudur:

Türkiye ekonomisi son beş yılda sürekli cari açık problemi ile yüz yüze gelmiştir. 2005 yılı ve sonrasına bakıldığında her yıl verilen dış ticaret açıkları  öncelikle hizmet gelirleri ile finanse edilmeye çalışılmış, bu gelirler hiçbir zaman ticaret açıklarını finanse etmeye yetmediği için de cari açıklarla karşılaşılmıştır.

Yıllar itibariyle de cari açıklar önemli ölçüde sermaye hesabındaki gelişmelerle kapatılmışlardır. Örneğin 2005 yılında verilen 23,8 milyar dolarlık dış ticaret açığının 12,8 milyar dolarlık kısmı hizmet gelirleri ile finanse edilmiştir.

Ancak yatırım gelirleri de 5,5 milyar dolara yakın açık verdiği için toplam açık 16  milyar doları geçmiş, 1,1 milyar dolarlık cari transfer sonrası dönem cari açığı 15,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu açık ise sermaye hesabındaki 17,6 milyar dolarlık fazlalık ile kapatılmıştır. 

Ancak tabii ki ne dış ticaret açığı, ne de cari açık tek başına ekonominin bütününü açıklamaktan uzaktır. Cari açıktan hareketle ekonominin tümü hakkında veya ekonominin geleceği hakkında hüküm verebilmek için Cari açık/GSYİH oranına bakılması gerekmektedir.

Büyüyen bir ekonomide cari açıklar verilmesi normal; ancak, GSYİH’nın belli bir yüzdesini geçen cari açıklar ise sürdürülemez olarak kabul edilmektedir.

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE CARİ AÇIKLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Cari açıkları oluşturan unsurların hepsini Türkiye açısından incelediğimizde ülkemizde, ihracat miktarındaki gelişmeler, ithalat kalemlerinin yapısı, dış ticareti doğrudan ilgilendiren reel döviz kurları, cari açığı finanse eden kısa ve uzun vadeli sermaye hareketlerindeki gelişmeler ve beklentiler, ülke rezervleri, faiz oranları, borçların büyüklüğü ve yapısı, yatırım ortamının istikrarı gibi değişkenler öne çıkmaktadır.