İş Planı; gerekli mi, gereksiz mi?

Bugünlerde çeşitli çevrelerde iş planının gerekli olup olmadığı tartışılıyor ve ben ilgiyle izliyorum. Çeşitli yazarların çeşitli görüşleri var, İş Planı gereklidir diyenler ağır basıyor.

Gerek yok diyenlere baktığımız zaman da çoğunun İş Planı’nı oluşturan ögeleri değişik bir şekilde adlandırdıklarını veya İş Planı tanımını kendi görüşleri doğrultusunda yaptığını gözlemliyorum.

Genelde kullanılan İş Planı tanımı şöyledir :

“İş Planı, şirketinizin geçmişini, gelecek için vizyonunuzu ve bu vizyondaki hedeflerinize varmak için uygulayacağınız planları anlatan çok önemli bir stratejik planlama dokümanı (aracı) ve şirketinizin yol haritasıdır.“¹

Elinizde böyle bir yol haritası olmadan bir işe başlamak bana Alis Harikalar Diyarındaki Alis ile Kedi’nin konuşmasını hatırlatıyor :

Alis : Lütfen bana hangi yoldan gitmem gerektiğini söylermisiniz ?
Kedi : Nereye varmak istediğine bağlı.
Alis : Farketmez.
Kedi : O zaman hangi yoldan gideceğin de farketmez.
O sırada açıklamasına devam eden Alis : … yeterki bir yere varayım.
Kedi : Yeteri kadar yürüdüğün zaman bir yere varırsın zaten.²

Hedeflerinizi bilmediğiniz zaman zaten bir yol haritasına gerek olmayacaktır, ancak hedefi olmayan bir yolculuk ise sadece macera olarak nitelendirilebilir. İş Planı, hem hedefleri koymamızı, hem de bu hedefler nasıl varacağımızı gösteren bir yol haritasıdır ve bu yolda sapmalar yartığımızda bize zamanında ve nasıl aynı yola veya aynı hedefe varacak yolun ne olduğunu gösterecek bir araçtır.

Burada unutulmaması gereken, değişen çevre koşularına bağlı olarak bizim zaman içerisinde hedeflerimizi, yani varacağımız noktaların da değişmesi gerekebilir. Bunu bize gösterecek olan ise iş planımızdır.

Her plan ve bu doğrultuda İş Planı da yazıldığı andan itibaren yanlıştır.^{3 4}

İşte burada da İş Planının YAŞAYAN BİR DÖKÜMAN ⁵ olduğu kavramı önem kazanmaktadır.

İş Planı yaşayan bir dökümandır, ve öyle de olmalıdır.

Eğer iş planını hazırladıktan sonra, tamam ben işimi yaptım deyip rafa kaldırdı iseniz büyük bir sorunuz var demektir. Diğer bir deyişle bilmediğiniz bir yolda, cebinizdeki haritayı kullanmadan yol alıyorsunuz.

İş planı sürekli güncellenmesi gereken bir dökümandır, ancak bunu yaptığınız zaman yol gösterici niteliği devam edecektir.

Satış öngörüleri, fiyatlar, maliyetler gibi tüm varsayımlar periyodik olarak güncellenmeli ve bu güncellemelerin hedefinize varışınızı nasıl etkileyeceği gözlemlenmelidir, ancak bunları yaparsanız yol haritası niteliğini korur.

Tabi önemle üzerinde durulması gereken en önemli noktalardan birisi de İş Planı’nı hazırlama sürenizdir. Zaman zaman, aylar, hatta bir yıldan uzun süredir bir İş Planı yapmaya çalışan kişiler ile karşılaşıyorum. Aslında bu durum da İş Planı, yapılacak veya yapılmakta olan işin önüne geçiyor ki bu en az İş Planı yapmamak kadar hatalı bir durumdur bence. Aslında bu durumda olanları genelde olmayacak bir işe girişmeye çalışanlar ile MÜKEMMELİYETÇİLER oluşturuyor. Unutmayınız MÜKEMMELİYETCİLİK EN BÜYÜK DÜŞMANDIR !! ⁶

Benim tecrübelerim sonucu önerim, eğer bir İş Planı için gerekli bilgileri (işin yapısına bağlı olarak) 2-6 hafta arasında toparlayamıyorsanız ve bu süreden sonra İş Planı’nı hazırlamanız 2 -4 haftayı aşıyor ise muhtemelen yanlış bir iş düşlüyorsunuz demektir.

Eğer işinizin başarılı olmasını istiyorsanız, optimal zamanları geçmeyen bir sürede muhakkak bir iş planı hazırlamalısınız. Bu planın içeriği standartlardan değişiklik gösterse bile yol haritanız, hatta günümüzün gelişen teknolojileri doğrultusunda GPS’iniz olacak ve doğru yolda gitmenize, yanı hedeflere varmanızda en önemli aracınız olacaktır.

 __________________________________________________________