Freelance Yaptırılan İşlerin Muhasebeleştirilmesi

Öncelikle freelance çalışma tanımını inceleyelim. Freelance, kelime olarak bağımsız çalışan (motamot: bağımsız mücadele eden) demektir. Sürekli olarak ofise gelip çalışmayan, kendi yerinde yalnızca istenilen işleri yapan, mesai saatlerine bağlı olmadan çalışan kişiler freelance çalışmaktadır. Şimdilerde pek çok farklı alanda freelance çalışmalar yapılıyor.

Günümüzde başta bilişim olmak üzere mühendislik, yazılım, grafik tasarımı, metin yazarlığı, çevirmenlik gibi meslek dallarına mensup kişiler çoğu zaman firmaların işlerini dışarıdan yapar. Bu tarz işlerde belirli bir saatlik çalışma sonrasında değil de yapılan işin sonunda kazanç elde edilmektedir. Şimdilerde bu tarz çalışmaların yapılmasının sayı olarak artmasındaki en büyük etkenlerden bir tanesi ise freelance çalışan kişilerin sayılarının çok fazla olması ve pek çoğunun bu işleri normalden çok daha uygun fiyatlara yapması.
Böyle olunca işverenler aynı işi büroda yapacak olan kişiye çok daha yüksek ödeme yapıp, bir de sigorta yaptırmak yerine çeşitli platformlar üzerinden freelance çalışan kişileri bulmakta ve bu kişilere arzu edilen işler yaptırılmaktadır. Pek çok kurum, bu tarz işlemlerde herhangi bir muhasebe kaydının yapılmaması gerektiğini savunmaktadır.

Ancak freelance olarak başkaları tarafından firmalar için yapılacak üretimlerde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunuyor. Bazı freelance çalışan kişiler, birleşerek ajans ya da gerçek kişi olarak vergi mükellefi olabiliyor. Dolayısıyla böylesi yerler ile iş yapıldığı zaman mutlaka belirtilen aralıklarda yapılan işler ile alakalı faturaların alınması gerekiyor.

Uzun bir dönem boyunca yaptırılacak freelance işler için sözleşme hazırlanması her iki tarafın bu konu ile alakalı mağduriyetini de engellemiş olacaktır. Yapılacak işlerin içeriği, varsa teslim süreleri, nasıl bir ücretlendirme yapılacağı gibi konuların içerisinde yer alacağı sözleşme sayesinde işi yapacak olan kişilerin ücretlerini alamama gibi bir durumları olmayacağı gibi, işi yaptıran kişi ya da firmalar da istediği hizmete sorunsuz bir şekilde erişecektir. Bir çok kişi freelance işler denildiği zaman öncelikli olarak metin yazarlığını düşünmektedir. Ancak akla gelmeyecek kadar fazla meslek ile alakalı freelance iş yaptırmak mümkün.

Farklı işler için freelance çalışılacağı zaman ise KDV kanununa bakılması ve ona göre muhasebeleştirme işleminin yapılması gerekmektedir. Bunun içinse yapılacak işlemin serbest meslek faaliyeti mi, yoksa ticari faaliyet mi olup olmadığına dikkat edilmelidir. Vergiden muaf kişiler tarafından yapılacak teslim ve hizmetler KDV konusu içerisine girmez. Dolayısıyla bu kişilerden hizmet alındığında bu hizmetler KDV'den istisna tutulur.

Freelance çalışanlar yıllık (bugün itibari ile toplam 50.000.-TL, tek firmaya toplam 30.000.-TL) belli bir rakamın altında gelir elde ettiklerinde vergiden muaftırlar. Vergi dairesine kayıt yaptırmaları gerekmez. İş yaptıkları firmaya makbuz verirler. Ancak işi yaptıran firma bu bedel üzerinden stopaj yatırarak vergi öder.
Bu limitlerin üzerinde freelance çalışanın basit usul vergi mükellefi olması gerekir.

Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte iş anlayışının değişmesi sonrasında yaptırılacak işlemlerin mümkün olduğu kadar resmi kaynaklar aracılığı ile yapılması gerekmektedir. Çünkü yapılacak denetim ve incelemeler sonrasında, eğer ki işlemlerde usulsüzlük olduğu belirlenirse, işletmelerin karşılaşacağı sorunlar tahmin ettiklerinden çok daha büyük olacaktır.

İşin niteliğine göre yapılan değerlendirmelerde dikkat edilmesi gereken şeylerden bir tanesi ise dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerin muhasebe kaydı. Bu başlık altında pek çok farklı hizmet adına hesaplar açılmaktadır. Büyük ya da küçük olması fark etmez. Tüm şirketlerin, nasıl ki kendi bünyelerinde sürekli olarak yaptırdıkları işler için muhasebe kaydı tutma zorunluluğu varsa, aynı şekilde freelance işler için de böylesi bir zorunluluğu olmalıdır. Bu konuda devletin de gerekli olan adımları atmaması demek, ortaya büyük sorunların çıkması anlamına gelecektir. Çünkü şirketler bir süre sonrasında pek çok farklı işlemi muhasebe kaydı olmadan dışarıdan yaptıracak, bunun sonrasında da muhasebe kaydı tutulurken açıklar meydana gelecektir. Bunu engellemek adına her işlem ile alakalı işlemlerin yapılması gerekir.