Türkiye'nin İstanbul'u

İstanbul Ne Kadar Büyük?

İstanbul, yüzölçümü bakımından Türkiye'nin %0,66'sını kapsayan bir şehir olmasına rağmen (İstanbul’un yüzölçümü: 5.343 km², Türkiye’nin toplam yüzölçümü: 783.356 km²) (Kaynak: TÜİK), nüfusu açısından çok daha büyük bir öneme sahip.

2023 itibariyle İstanbul’un nüfusu yaklaşık 15,6 milyon kişidir ve bu da Türkiye nüfusunun %18,6’sını oluşturmaktadır (Türkiye nüfusu: 84,7 milyon) (Kaynak: TÜİK).

Ekonomik anlamda da İstanbul, Türkiye'nin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası'nın (GSYH) yaklaşık %31'ini üretmektedir (Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası).

İstanbul ve Göç

İstanbul, yıllardır göç alan bir şehir olsa da son dönemlerde tersine göç eğilimleri görülmektedir. 2022 yılında İstanbul'a taşınan kişi sayısı 385.000 iken, İstanbul'dan göç eden kişi sayısı 445.000 olarak kaydedilmiştir (Kaynak: TÜİK).

Bu rakam, 10 yıl önceye göre %25 artışla göç edenlerin sayısının arttığını göstermektedir.

20 yıl öncesine bakıldığında ise tersine göç eğilimi neredeyse %40 artmıştır. Bu durum, İstanbul’un yüksek yaşam maliyetleri ve artan deprem riski gibi nedenlerle ilişkilendirilmektedir.

İstanbul ve Deprem

Uzmanlar, İstanbul'da beklenen büyük depremin büyüklüğünü 7,5 şiddetinde olacağına tahmin etmektedirler (Kaynak: AFAD). Bu büyüklükte bir depremin, şehirde ciddi hasarlara yol açması ve özellikle tarihi yarımada, Avcılar ve Zeytinburnu gibi bölgelerde yoğun yıkım riskine neden olması beklenmektedir.

Deprem riski, son yıllarda ters göçün artmasına da etki eden önemli bir faktör haline gelmiştir.

İstanbul'da Trafik

İstanbul'da yaklaşık 4,2 milyon kişisel araç ve 1,2 milyon ticari araç bulunmaktadır (Kaynak: İBB). Şehirde 18.000 taksi, 6.000 belediye otobüsü, 600 metrobüs, 12.500 okul servisi ve 8.000 personel servisi bulunmaktadır (Kaynak: İBB Ulaşım Daire Başkanlığı).

İstanbul’da toplam yol uzunluğu ise 25.000 km’dir (otoyol, şehir içi ve şehir dışı yollar dâhil). Şehirdeki ortalama bir birey, trafikte günlük olarak 2 saat 45 dakika harcamaktadır (Kaynak: TomTom). Ayrıca, 2023 verilerine göre İstanbul’un üç köprüsünden günlük toplam 450.000 araç geçiş yapmaktadır.

İstanbul’daki havalimanları ise hem iç hatlar hem de dış hatlarda milyonlarca yolcuya hizmet vermektedir.

İstanbul Havalimanı 2022 yılında 28 milyon iç hat ve 47 milyon dış hat yolcusuna ev sahipliği yapmıştır (Kaynak: DHMİ).

İstanbul'da Okullar

İstanbul'da 2023 itibariyle yaklaşık 7.200 okul bulunmaktadır.

Bu okulların %30’u özel, %70’i devlete aittir (Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı).

Öğrenci sayısı ise yaklaşık 4,5 milyon olup, bu sayı Türkiye’deki toplam öğrenci sayısının %20’sine karşılık gelmektedir.

İstanbul'da Üniversiteler

İstanbul, 61 üniversiteye ev sahipliği yapmaktadır. Bu üniversitelerin 13'ü devlet, 48'i vakıf üniversitesidir. İstanbul'da eğitim gören üniversite öğrencisi sayısı 1,3 milyon olup, bu Türkiye'deki üniversite öğrencilerinin %30'unu oluşturmaktadır (Kaynak: YÖK).

İstanbul'da Sağlık

İstanbul'da 258 hastane bulunmaktadır. Bu hastanelerde toplam yatak kapasitesi 48.500, acil servis yatağı sayısı ise 8.900’dür. İstanbul'da 55.000 doktor, 83.000 hemşire ve hasta bakıcı ile 2.100 ambulans görev yapmaktadır (Kaynak: Sağlık Bakanlığı).

Türkiye genelinde sağlık sektöründe çalışan kişilerin %25’i İstanbul’da hizmet vermektedir.

İstanbul'da Alışveriş

İstanbul’da toplam 133 alışveriş merkezi (AVM) bulunmaktadır ve bu AVM'lerin toplam kapalı alanı 6 milyon metrekaredir.

İstanbul’daki AVM'ler günlük ortalama 2,1 milyon ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Türkiye’deki AVM’lerin %45’i İstanbul’da yer almaktadır (Kaynak: Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği).

İstanbul'ın Sahilleri

İstanbul, yaklaşık 650 km’lik kıyı şeridine sahiptir. Denize girilebilen sahiller arasında Kilyos, Şile, Florya, Caddebostan, ve Büyükada Plajları öne çıkmaktadır (Kaynak: İstanbul Büyükşehir Belediyesi). Ancak denize girilebilecek alanlar, kıyı uzunluğunun %15’ini kapsamaktadır.

İstanbul ve Siyaset

İstanbul, 98 milletvekili ile Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde temsil edilmektedir. Bu, toplam milletvekili sayısının %18,4'üne tekabül etmektedir (Kaynak: TBMM).

Sonuç

İstanbul, Türkiye’nin ekonomik, demografik ve kültürel merkezlerinden biri olmasına rağmen, şehirde göç, deprem riski ve trafik gibi önemli zorluklarla karşı karşıyadır.

Hem altyapısal hem de sosyal problemlerle mücadele eden İstanbul, gelecekte de Türkiye'nin en önemli şehirlerinden biri olarak kalmaya devam edecektir.