Uzman olduğu sektörde gördüğü eksikliğin üzerine işini kurdu; Aydınlatma Mimarı Ayşe Özkiper

Kısaca kendinizden bahsedermisiniz?

İsmim Ayşe Özkiper.1968 doğumluyum.
Notre Dame de Sion lisesinin ardından İTÜ Mimarlık Fakültesinden mezun oldum.
İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadi Enstitüsünde lisans üstü programı tamamladım. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Ürünleri Tasarımı yüksek lisans programını ise yarıda bırakarak iş hayatına atıldım. İngilizce ve Fransızca iyi derecede, İtalyanca'yı ise orta derecede biliyorum.

İlk iş yerlerim Türkiye'nin önde gelen tasarım mobilya firmaları idi. Ardından Türkiye'de A sınıfı plazaların yapımının başladığı dönemde, yükseltilmiş döşeme ve mekanik alanlarında faaliyet gösteren bir firmada çalıştım. 2000 yılında mimari aydınlatma alanına geçtim ve 21 yıllık meslek hayatımın son 11 yılını mimari aydınlatma sektöründe geçirdim.

Kendi işimi yapana kadarki süreçte hep satış pozisyonlarında çalışıyordum. Projeli satışlar diye tanımlanan bu alanda listeden ürün satmak değil, mimari projeyle uyumlu uygulama projeleri hazırlayarak, bunlar üzerinden satış yapmaktaydık.

Çalıştığım çok uluslu firma dahil, aydınlatma sektöründe hep mimari aydınlatma segmentinde görev aldım. Yıllar içinde çok şükür ki, aydınlatma sektöründe ismi bilinen bir kişi olmayı başardım.

Kendi işinizi yapmaya nasıl karar verdiniz? Bunu yapmaya karar verirken kimden destek aldınız?

Kendi işimi yapmayı her zaman istedim. Ancak aydınlatma sektöründe gözlemlediğim bazı yanlış ve etik olmayan uygulamalar kararımı vermemi kolaylaştırdı. Çalıştığım kişiler de, projelerinde bu konuda bağımsız bir bilirkişiye ihtiyaç duyduklarını belirttiler.

Sorun şu idi. Bizler aydınlatma firmaları olarak projeleri ücretsiz yapıyorduk. Dolayısı ile bu müşteri için oldukça cazip oluyordu. Ancak, bağımsız proje yapan kurumlar olmadığımız için elbetteki yapılan projelere sadece kendi ürünlerimizi koyuyorduk.

Oysa ki, aydınlatma belli kalitede ithal ağırlıklı, nispeten alt kalite ürünlerde ise yerli ürünlerin bulunabildiği bir sektör. Öyle projeler oluyor ki, bodrumlarda, garajlarda, tuvaletlerde sıradan armatürler bile yerli muadilinden misli misli yüksek fiyatlarla projeye konuluyor. Ya da çok daha iyi alternatifler olmasına rağmen ürün gamında yer almadığı için farklı çözümler öneriliyor.

Velhasıl, bağımsız aydınlatma tasarımcıların ve aydınlatma danışmanlarının bu projelerde yer alması gerekiyordu. Çok büyük projelerde ise bu pozisyonlar yabancı kişilerce dolduruluyordu, çünkü uzmanlığı kabul görmüş çok çok az kişi vardı.

Bu konuda bir diğer sorun da, ürünlerin projeye konulması için alınan/ödenen komisyonlardı. Komisyon alan kişinin objektif olması çoğu kez mümkün değildir.

Böylece, aynı zamanda ortağım olan eşimden destek aldım ve işe koyuldum. Hem de çok net bir motto ile. Şirketimizin adını Etik ve Teknik Prolendirme Danışmanlık Limited Şirketi koyduk. Yani mottomuzu ismimiz yaptık. Müşterilerimize kendimizi uzun uzun anlatmamız gerekmiyor. Teknik olarak konuya hakim, ve etik değerlerle Aydınlatma Danışmanlığı ve Aydınlatma Tasarımı hizmeti veriyoruz. Ve elbette, ürün satışı yapmıyoruz. Bizden talep edilse bile bunu yapmıyoruz. Müşterinin doğrudan kendi alımını yapmasını istiyoruz, ama kontrol hizmeti veriyoruz.

Ne üzerine bir iş yapıyorsunuz? Başka iş fikirleri varken neden bu işi yapmaya karar verdiniz?

Ben Aydınlatma Mimarıyım. Aydınlatmanın mimari şartlarda tasarlanması için tasarım ve danışmanlık yapıyorum. Yani aydınlatma danışmanı olarak çalışan Elektrik Mühendislerinin aksine aydınlatmayı mimari olarak çözüyorum. Teknik hesaplamalardan daha fazlasını sunuyorum.

AVM, Otel, Ofis, Okul, Hastane, Konut vb. mimari projelerin aydınlatma projelerini hazırlıyor ve aydınlatma konusunda ürün bağımsız olarak danışmanlık yapıyorum.

Amaç; ürüne göre proje değil, projenin gerektirdiği aydınlatma çözümünü en ekonomik, efektif ve de çevreci bir yaklaşım ile müşterime sunmaktır.

En iyi bildiğim ve uzmanlaştığım konu bu olduğu için bu işe karar verdim. Ben, çalışma hayatında kişilerin "her işten anlarım" tavrından çok, özellikle bir konuda uzmanlaşmaları gerektiğine inanırım.

Uzman olduğum sektörde olmanın dışında iş modelimi de, az önce anlattığım ihtiyacın üzerine kurdum. Çünkü reel bir ihtiyaca cevap vermeyen işlerin, bir dönemlik moda olmaktan öte şansı olmadığını düşünüyorum.

Bu işi yaparken ne tip sıkıntılarla karşılaştınız ve bunları nasıl aştınız? Sizce kendi işinizi kurarken nelere dikkat etmek gerekiyor? Hangi konularda bilgi sahibi olmak gerekiyor?

Öncelikle yaptığınız için her kademesine hakim olmanız gerekiyor. Her aşamayı kontrol edebilecek ya da yönlendirecek beceriye sahip olmalısınız.

Danışmanlık ve tasarım işlerinde Türkiye'deki en önemli sorun, değer takdirinde zorluktur. Çünkü genelde işi yüklenen firma bu konuda rahat bir bütçeye sahip değildir. Tasarımın ve yaratıcı işlerin daha fazla değer bulması elbette beni çok mutlu ederdi. Buna karşılık AVM ve Otel inşaatlarının çok olması bizi önemli ölçüde rahatlatıyor.

Ayrıca kendi işiniz olduğu için işin para kısmını da iyi yönetmelisiniz. Nakit akışı bir şirket için solunan hava gibidir. Nihai hedefiniz olmasa bile, eksikliği durumunda devam edemezsiniz.

Bence profesyonellikten girişimciliğe geçişteki çok önemli sorunlardan biri de artık elinize geçen her kuruşu paylaşmak zorunda olmanız. Yıllarca, maaşınızı alıp harcarken, artık yaptığınız tahsilatın size ait olmadığına alışmak zorundasınız. Maaş, giderler, vergiler, karşılıklar.. Bu durum pek çok kişinin hesap hatası yapmasına neden olabilir. Görünen para ile kazancın çok farklı olduğunu görüyorsunuz.

Ve elbette pazarlama. Günümüzde şirketlerin cansuyu. İyi pazarlama yapamazsanız girişimcilik hayatınız tatsız bir anıya dönüşebilir.

İş hayatında kadın olarak yer almanın zorlukları var mı sizce? Varsa nelerdir?

Özellikle kadın olmanın bir zorluğu ile karşılaşmadım. İş hayatının çeşitli evrelerinde zorluklar olabilir, bunlara da tecrübe olarak bakmak gerekiyor.

Elbette bir metropolde ve kalburüstü müşterilerle çalışıyor olmak benim açımdan işi kolaylaştırıyor. Eğer konunuzda uzman iseniz, her koşulda saygı görüyorsunuz.

Yaptığınız işten istediğiniz sonuçları alabildiniz mi? İleriye yönelik koyduğunuz hedefler nelerdir?

Sonuçlarını alıyorum diyelim. Henüz 1 yılı yeni geçtik. Bu arada yurt içi ve yurt dışı AVM ve Otel projeleri yaptık. İyi bir başlangıç yaptık diyebilirim.

Ticari anlamda hedefimiz güçlü bir büyüme ve sürdürülebilirlik sağlamak.

Teknik anlamda ise, hedefim özellikle "Yeşil Binalar" üzerinde önemli projeler yapmak ve yeşil aydınlatma konusunda toplumu da biliçlendirmek için çalışmalar yapmak. Bu konuda çeşitli sertifikasyon kuruluşları var. Bir proje buralardan aldığı sertifika ile vergi avantajı elde edebiliyor. Elbette, toplumda da çevre bilinci gelişiyor. Dolayısı ile müşteri tarafından da bir tercih sebebi olarak, yeşil binaların etkisi artıyor.

Güneş orada duruyor ve biz burada yapay aydınlatma ile paramızı ve Dünya kaynaklarını harcayarak daha kalitesiz bir aydınlatma elde etmek için uğraşıyoruz.

Kendi işini yapmak isteyen bayanlara neler tavsiye edersiniz?

Öncelikle bunu gerçekten isteyip istemediklerini iyice düşünmeliler. Çünkü, hele bir de annelik vazifeleri varsa, insanın kendi işini yapması oldukça sorumluluk getiriyor. İstekli, disiplinli ve inatçı olmalarını tavsiye ederim.

Benim düşüncem, toplumumuzdaki kadınların, hele de iyi eğitim almış kadınlarımızın mutlaka üretici olmaları gerektiği yönündedir.

Konuyla ilgili sizden fikir almak isteyenlerin size ulaşabileceği bir e-posta adresi veya veya yaptığınız işle ilgili bilgi almak isteyenlerin girebileceği bir web sayfası var mı?

Elbette, e-posta adresim ayseozkiper@gmail.com