Dahilde İşleme Belgesi Nedir?

DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ VE TECİL-TERKİN UYGULAMALARI 

Yurt dışından getirilen ham ve yardımcı maddeler kullanılarak üretilen malların ihraç edilmesi halinde, bu malların ithalinde gümrük vergisi ile diğer mali yükümlülükler teminat karşılığı ertelenerek, ihraç edilecek malların girdi maliyetleri azaltılmaktadır. Aynı şekilde yurt dışındaki müşterilerin mallarının işlenmesi amacıyla geçici olarak ithal edilen mallar için de gümrükte vergi uygulanmamaktadır.

İthal için getirilen bu kolaylıklar, yerli girdi kullanan üreticiler açısından haksız rekabet unsuru teşkil ettiği hususu göz önünde bulundurularak ve bunu gidermek bakımından 4369 sayılı Kanunun 62 nci maddesiyle Katma Değer Vergisi Kanununa eklenen geçici 17 nci maddeyle, dahilde işleme ve geçici kabul rejimleri kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak ham ve yardımcı maddelerin yurt içinden satın alınmasında sektörler, bölgeler veya mal grupları itibariyle tecil- terkin işlemi yaptırma konusunda Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. Bu yetki aynı Kanunla 31.12.2008 tarihine kadar geçerlidir.

DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ (DİİB) KAPSAMINDA YAPILACAK İTHALAT

DİİB'ye istinaden yapılan ithalatta belgeden düşüm, takip ve kontrol ilgili gümrüklerce yapılır.

1. İthalatın/yurt içi alımın DİİB süresi içinde ve/veya Dış Ticaret Müsteşarlığının uygun gördüğü hallerde ise belge süresinden sonra yapılması kaydıyla ithalata/yurt içi alıma ilişkin işlemlere, belgenin geçerlilik süresi sona ermiş olsa dahi istisna uygulanır. Uygulanan istisna ile transfer tutarı belgeye kaydedilir.

Firmaca belgenin ihracat taahhüdünün kapatılması için İhracatçı Birliği Genel Sekreterliğine (İBGS) verildiği beyan edilirse uygulanan istisnalar İBGS’ye bildirilir.

İBGS tarafından belgeyle ilgili kapatmaya ilişkin yazı müeyyideli olsun veya olmasın ilgili bankalara bildirilir. İhracat taahhüdünün müeyyide uygulanmadan kapatıldığı hususu İBGS’den alınan yazı ile tevsik edilirse uygulanan istisna için herhangi bir işlem yapılmaz. İBGS’den kısmen müeyyide uygulandığına ilişkin bir yazının alınması halinde ise müeyyide oranında uygulanan istisnaların tahsili için gereği yapılır.

DİİB taahhüdünün hangi oranda gerçekleşmediği, “Muafiyet Kapsamından Çıkarılan Kısım”ın, “Gerçekleşen İthalat” ile “Muafiyet Kapsamından Çıkarılan Kısım” toplamına bölünmesi suretiyle tespit edilir.

2. Transferin ABD doları dışındaki bir döviz cinsinden yapılması halinde belgedeki tahsis düşümü için transfer edilen döviz, transfer tarihindeki, transferin GB’nin tescil tarihinden sonra yapılması halinde ise tescil tarihindeki TCMB çapraz kurlarından ABD dolarına çevirilir.

DİİB’de belge süresi sonu, belge süresi bitim tarihinin rastladığı ayın son günüdür.

Bankalarca DİİB kapsamında yapılan ithalatla ilgili işlemlerde, belgede kayıtlı ithalata ilişkin döviz tutarının aşılmaması ve belge şartlarına uyulması hususuna itina gösterilmesi gerekir. Tahsis tutarını aşan kısım için istisna uygulanmaz.

3. Belge sahibi firma nam ve hesabına doğrudan veya dolaylı temsilci aracılığıyla belge kapsamında yukarıdaki esaslar dahilinde ithalat yapılması mümkündür.

Temsilcilik ilişkisini gösteren noter onaylı belgenin ibrazı halinde temsilci tarafından yapılan veya yapılacak ithalata ilişkin transfer tutarı ve uygulanan istisnalar temsil yetkisi veren firmaya ait belgeye işlenir.

4.1. DİİB kapsamındaki bir ithalat için transfer tutarıyla ilgili uygulanan istisnaya ilişkin kayıtların, bu belge kapsamında ithalatın yapılmaması halinde iptal edilerek aynı firmaya ait başka bir DİİB kapsamına alınması (işlenmesi) mümkündür.

4.2. Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi esaslarına göre başlatıldığı halde daha sonra DİİB kapsamına alınan ithalat işlemlerine DİİB ile irtibatlandırılmasından itibaren istisna uygulanır. Ancak daha önce tahsil edilen vergiler iade edilmez.

4.3.İthalat bedelinin transferi DİİB kapsamında yapılmış olmakla birlikte ithalatın Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine göre yapıldığının firma beyanından yada ithalat hesabının kapatılması sırasında tespiti halinde istisnalara müeyyide uygulanarak DİİB'deki kayıtlar iptal edilir ve firmanın bağlı olduğu İBGS’ye bilgi verilir.

5. DİİB kapsamında başlamış ithalat işlemlerinin DİİB süresi içinde müracaat edilmek kaydıyla kısmen veya tamamen transit ticaret kapsamına, transit ticaret kapsamında satın alınacak malların aynı firmaya ait DİİB kapsamına alınması mümkündür.

6. DİİB kapsamında ithaline izin verilen malların Katma Değer Vergisinde (KDV) tecil-terkin sistemi çerçevesinde yurt içinden satın alınması halinde bu alımlara ilişkin işlemler için düzenlenen kağıtlara DİİB'in geçerlilik süresi içinde vergi istisnası uygulanır.

Yurt içinden temin edilen bu malların ithal hakkından düşülmesini teminen işlemi yapan bankaca, fatura tarihindeki ya da fatura henüz düzenlenmemişse garanti veya teminat mektubunun düzenlendiği tarihteki mal bedelinin TCMB döviz satış kurundan ABD doları karşılığı DİİB’e işlenir.

7. VRHİB kapsamında ithalat yapılması veya yapılacak ithalatın VRHİB ile irtibatlandırılarak istisnadan yararlandırılması mümkün bulunmamaktadır.

8. Gümrük vergisinin teminata bağlanması:

DİİB kapsamında yapılacak ithalattan doğan vergiler, 6l83 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde teminata tabidir. Teminat, ithalatta alınması gereken vergi üzerinden, yurt içi alımlarda ise Müsteşarlık ve/veya ilgili kuruluşlarca belirlenen tutar üzerinden alınır. (A),(B) ve (C) sınıfı onaylanmış Kişi Statüsü belgesi olanların DİİB kapsamında yapacakları ithalat esnasında doğan verginin sırasıyla % 1,% 5 ve % 10 teminat olarak yatırılması kaydıyla söz konusu eşyanın ithaline izin verilir.Teminat aşağıdaki unsurlardan bir veya birkaçından oluşur:

Ancak indirimli teminat uygulaması çerçevesinde;

Dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerinin müracaat tarihinden önceki takvim yılı içinde gerçekleştirdikleri ihracat kadar, 

İmalatçı-ihracatçı firmalar ile son üç takvim yılı itibarıyla ihracatı her bir yıl için beş milyon ABD dolarını geçen veya son beş takvim yılı itibarıyla ihracatı her bir yıl için bir milyon ABD dolarını geçen ihracatçı firmaların; müracaat tarihinden önce dört yıl içinde düzenlenmiş ve kapatılmış belgeler kapsamında toplam iki milyon ABD dolarından az olmamak üzere gerçekleştirdikleri ihracat kadar, 

DİİB kapsamındaki ithalatına, bu ithalattan doğacak her türlü vergi (KDV dahil) ve fon tutarının % l0’unun teminat olarak yatırılması kaydıyla ilgili gümrükçe izin verilir. Teminata ilişkin bu husus DİİB’de belirtilir.

İndirimli teminat uygulamasından doğabilecek amme alacağı, ilgili firmalardan 6l83 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde tahsil edilir. Ayrıca bu firmaların kamudan olan alacakları da teminat hükmündedir.

9. DİİB ile ilgili ihracat taahhüdünün kapatılması ve belge iptali:

Bu belgelere ilişkin kapatma başvurusu, İhracat 2005/1 Sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği ekinde yer alan belgelerle birlikte belge süresinin bitimini takip eden üç aylık süre içinde doğrudan İBGS’ye yapılır.

Belirtilen süre içinde kapatma müracaatında bulunmayan firmalar adına düzenlenen DİİB’lerin taahhüt hesabı, İBGS’ce müeyyide uygulanarak resen kapatılır. Ayrıca, DİİB'ler Dış Ticaret Müsteşarlığınca mer'i mevzuat çerçevesinde iptal edilebilir. Bu kapsamda, iptal edilen veya resen kapatılan DİİB'ler Resmi Gazete’de yayımlanır.

Resmi Gazete’de yayımlanan DİİB ile ilgili olarak bankalarca aşağıda açıklandığı şekilde işlem yapılır:

Vergi istisnasının uygulandığının tespiti halinde Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) için Resmi Gazete’nin yayımlandığı ayı takip eden ayın 15’ine kadar BSMV beyannamesi bankanın bağlı olduğu vergi dairesine verilerek bu sürede vergi, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre hesaplanacak ceza ve gecikme faizi ile birlikte yatırılır. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) tahsili için de ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır.

DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ KAPSAMINDA YURT İÇİNDEN SATIN ALINAN HAM VE YARDIMCI MADDELERDE TECİL-TERKİN UYGULAMASI

Madde No
Geçici Madde 17
Kapsam

Yukarı aldığımız madde metnindeki yetkiyi Bakanlar Kurulu ilk olarak tekstil ve konfeksiyon sektörü için kullanmıştır. 98/11766 sayılı kararname ile bu sektörde faaliyet gösteren ve dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesi bulunan imalatçı-ihracatçıların yurt içinden ham ve yardımcı madde alımlarında Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c maddesi kapsamında tecil terkin uygulanması olanaklı hale gelmiştir.

2000/1162 sayılı kararname ile kapsam genişlemiş ve bu kapsama dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesi bulunan demir-çelik, otomotiv ve otomotiv yan sanayinde faaliyet gösterenlere yapılan belge kapsamındaki malların teslimi de dahil olmuştur.

2001/2325 sayılı kararname ile uygulama tüm sektörleri kapsamıştır. Sektör ayrımına son veren bu kararnameden sonra, konuya ilişkin açıklamaların yapıldığı 83 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Tebliği ile bir yenilik daha getirilerek bu kapsamda satın alınan mallardan üretilen malların doğrudan ihraç edilmesi şartı da kaldırılmıştır.

1. Bu uygulamadan, Dış Ticaret Müsteşarlığından Dahilde İşleme İzin Belgesi veya Gümrük Müsteşarlığından Geçici Kabul İzin Belgesi almış olanlar yararlanacaktır. Belge sahibi alıcılara ham ve yardımcı madde satanların İMALATÇI olmaları şarttır.

2. Bu kapsamda satın alınan mallardan imal edilen malların belge sahibi tarafından doğrudan ihraç edilip edilmediğine bakılmayacaktır. Dahilde işleme veya geçici kabul izin belgeli mükellefin aynı zamanda 27 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde tanımı yapılan imalatçı vasfına ki bu vasıflar şöyledir;

Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca yapılan tanıma göre imalatçının;

Haiz olması halinde, ihracatçıya yapacağı ihraç kaydıyla teslimde KDV Kanunun 11/1-c    maddesi  ayrıca tecil-terkin uygulanabilecektir. İhracatçı, dış ticaret sermaye şirketi veya sektörel dış ticaret şirketi statüsüne sahipse, dahilde işleme veya geçici kabul izin belgeli mükellefin imalatçı şartlarına haiz olup olmadığına bakılmaksızın, yine kanunun 11/1-c maddesi kapsamında tecil-terkin uygulanacaktır.

3. Tecil-terkin kapsamında alınan ham ve yardımcı maddeler kullanılarak üretilen malların, yine dahilde işleme veya geçici kabul izin belgeli bir başka alıcıya, ihraç edeceği malların üretiminde kullanılmak üzere satışında da tecil-terkin uygulanabilecektir.

UYGULAMANIN KAPSAMI

Dahilde işleme veya geçici kabul rejimleri kapsamında ihraç edilecek ürünlerin imalinde kullanılacak maddelerin tesliminde KDV Kanununun 11/1-c maddesi kapsamında tecil-terkin işlemi yapılabilmesi için aşağıda koşulların gerçekleşmesi şarttır.

a) Alıcının dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesine sahip imalatçı-ihracatçı olması gerekmektedir. Ürettiği malları aracı ihracatçı vasıtasıyla ihraç eden belge sahibi firmalar da ham ve yardımcı madde alışlarında bu uygulamadan yararlanabilecektir.

b) Teslimde bulunanın KDV Genel Tebliğlerinde tanımlanan “imalatçı” vasfını haiz olması şarttır. 27 Seri Nolu KDV Genel Tebliğinde tanımlanan imalatçı vasfını haiz olmayanların ham ve yardımcı madde satışlarında tecil-terkin uygulaması yapılmayacaktır. Ancak belge sahibi firmalara ham ve yardımcı madde teslim edenin özel finans kuruluşu olması halinde imalatçı olma şartı aranılmamaktadır. Ancak konuya ilişkin olarak İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odasınca yayınlanan Mali Mevzuat Platformu Dergisinin 15 Ağustos 2002 tarihli sayısının 49. sayfasında ise; “ Belge kapsamında satış yapacak satıcıların imalatçı olması şartı konu ile ilgili 71 ve 75 sayılı KDV Genel Tebliğlerinde açıkça yer aldığı halde 29.06.2002 tarihinde yayınlanan 83 sayılı Genel Tebliğ ile 71 sayılı Genel Tebliğin satıcının imalatçı olma şartının da yazılı olduğu 1. ci bölümü ile 75 sayılı Genel Tebliğin tümünü yürürlükten kaldırmış ve satıcı konumundan özel olarak hiçbir yerinde söz edilmemiştir. İlaveten, 83 sayılı Genel Tebliğin 1.3 sayılı bölümünde KDV Kanununun geçici 17 nci maddesinde açıklanan belge kapsamındaki yurt içi alımlar için düzenlenmesi istenen onay raporlarında yer alması istenen asgari bilgiler içinde satıcının imalatçı olup olmadığının tespiti ile ilgili herhangi bir husustan söz edilmemiştir.” denilmektedir.

c) Teslime konu malın;

d) Bu kapsamda satın alınan ham ve yardımcı maddelerden üretilen malların, dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesinde yazılı olan sürede ihracatının gerekçeleştirilmesi gerekir. Katma Değer Vergisinin Kanununun 11/1-c maddesinde belirlenmiş olan 3 aylık ihracat süresi bu uygulamada geçerli değildir. Bu uygulamada katma değer vergisinin terkini belgede ihracat için öngörülen süredir. Hemen hatırlatmak gerekirse, alınan ek sürelerde bu uygulamaya dahildir.

Tecil-Terkin Uygulaması

Sahibi oldukları dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesinde yer alan malların alımlarında tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapılmasını isteyen mükellefler, geçici kabul veya dahilde işleme izin belgelerini satıcılara ibraz ederek, hesaplanan verginin kendilerinden tahsil edilmemesini talep edeceklerdir. Bu kapsamda işlem yapan satıcılar tarafından öncelikle talep edilen malın, belgedeki cins ve miktara uygun olup olmadığı, daha önce satın alınan miktarlar da göz önünde alınarak belirlenecek ve düzenlenecek faturada toplam bedel üzerinden hesaplanan katma değer vergisi alıcılardan tahsil edilmeyecektir.

Alıcının ibraz edeceği dahilde işleme izin belgesinin “İthal Edilen Maddelerle İlgili Bilgiler” bölümü satıcılar tarafından gerçekleşen teslime uygun şeklide doldurularak imzalanacak ve kaşe basılacaktır.

Geçici kabul izin belgesinin ibraz edilmesi halinde ise; bu belgenin uygun bir yerine “Bu belgenin............sırasındaki ................miktar/birim maldan........miktarı..........tarih ve ..............sayılı faturayla satılmıştır.” şerhi konularak imzalanacağı ve kaşe basılacağı tabiidir.

Bu kapsamda imal edilen malların tecil-terkin uygulanarak ihracatçıya tesliminde de ihracatçılar, malların belgede ihracı taahhüt edilen mallar olup olmadığını belirleyerek, belgenin “ihracat taahhüdü” bölümüne belge sahibi imalatçıdan satın aldığı mallar ve miktarlarını belirten bir şerh koyarak kaşe tatbik etmek suretiyle imzalayacaklardır.

Bu şekilde şerh düşülen belgelerin bir fotokopisi, belge sahibi tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylanacak ve satıcıya ya da ihracatçıya verilecektir.

Tecil-terkin uygulaması kapsamında teslim edilen mallar için düzenlenen faturaya; “Katma Değer Vergisi Kanununun Geçici 17 nci maddesi hükmü gereğince katma değer vergisi tahsil edilmemiştir” ibaresi yazılacaktır. Kapsama giren ve girmeyen teslimlerin birlikte yapılması halinde, tecil-terkin uygulanabilecek ve uygulanamayacak olan mallar için ayrı ayrı fatura düzenlenecektir.

Satıcıların Katma Değer Vergisi Beyanı

Bu kapsamda yapılan teslimler için Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c maddesi uygulamasına ilişkin genel tebliğlerde yapılan açıklamalara göre işlem yapılacaktır. Ham ve yardımcı madde satıcıları tarafından bu dönemde verilecek beyannameye, alıcılar tarafından onaylanarak verilen geçici kabul veya dahilde işleme izin belgesinin bir fotokopisi eklenecektir. İhracatçıya bu kapsamda teslim yapan imalatçılar ise beyannameye, ihracatçı tarafından şerh düşülen geçici kabul veya dahilde işleme izin belgesinin fotokopisini ekleyecektir.

Bu Tebliğde öngörülen esaslara uygun olarak hareket eden satıcıların tecil edilen veya iade edilen vergisi, ihracatın şartlara uygun olarak gerçekleşmemesi halinde satıcılardan değil, alıcılardan aranacaktır.

Terkin ve İade İşlemleri

Tecil-Terkin kapsamında satın alınan maddelerle imal edilen malların süresi içinde ihraç edildiği Yeminli Mali Müşavirlerce düzenlenecek bir raporla tespit edilecektir.

İmalat kayıtlarındaki bilgiler esas alınarak üretim analizi ve randıman hesapları da yapılmak suretiyle düzenlenecek bu raporlarda en az;

konusunda bilgiler yer alacak ve teyidi alınan gümrük beyannamesinin onaylı bir örneği rapora eklenecektir.

Bu raporlar, söz konusu kapsamda ihracatın yapıldığı her dönem için ayrı ayrı düzenlenecek ve ikişer örneği ihracatın yapıldığı ayı takibeden ay başından itibaren 3 ay içinde ilgili satıcılara verilecektir. Ancak bu süre içerisinde rapor ibraz edilemeyeceğine dair makul mazeret bildirenlere Vergi Usul Kanununun 17 nci maddesine göre vergi dairesince bu sürenin en çok bir katı kadar ek süre verilebilecektir.

Satıcılar sözü edilen raporu bağlı olduğu vergi dairesine ibraz etmek suretiyle tecil edilen verginin terkinini sağlayacaktır. Bu kapsamda satın alının ham ve yardımcı maddelerle imal edilen malların ihracatçıya tesliminde tecil-terkin uygulaması halinde, aynı rapor ile hem satıcının, hem de imalatçının tecil edilen vergileri terkin edilecektir.

Satıcı bu teslimle ilgili olarak iade edilecek katma değer vergisi beyan etmişse iade, alıcının gönderdiği rapor ile satış faturalarının fotokopisi veya bu faturaların tarihi, sayısı ile fatura muhteviyatı malların cinsi, miktarı ve tutarına ilişkin bilgileri içeren ve satıcı tarafından onaylanan bir listenin ibrazı üzerine ihracatla ilgili katma değer vergisi iadelerinin tabi olduğu usul ve esaslara göre yerine getirilecektir.

Satıcının iade talebine ilişkin olarak imalatçı ve ihracatçı ile ilgili yukarıdaki bilgileri de ihtiva eden bir rapor ibraz etmesi halinde, bu rapor ile tecil edilen vergilerin terkini de yapılabilecektir.

Tecil-terkin uygulaması kapsamında satın alınan mallardan üretilen malların izin belgesinde öngörülen süre ve şartlara uygun olarak ihraç edilmemesi halinde zamanında alınmayan vergi, tecil tarihinden itibaren vergi ziyaı cezası da uygulanmak suretiyle gecikme faizi ile birlikte alıcıdan tahsil edilecektir.