Yükselen Sermaye Bulma Modeli; Private Equity, Yani Girişim Sermayesi (Özel Sermaye)

Private equity, varolan bir şirkete yatırım yaparak o şirkete ortak olmak olarak adlandırılabilir.

Risk Sermayesi ve Private Equity arasındaki farklar

Risk sermayesi yatırımları ile kıyaslandığında; risk sermayesi yatırımları genç veya henüz kurulmamış yerlere yapılan yatırım, private equity ise

• oturmuş,
• varolan,
• güçlü

şirketlere yapılan yatırımdır. Ayrıca private equity daha uzun sürelidir, yani yatırımdan çıkış olarak adlandırabileceğimiz süre daha uzundur. Kısaca private equity için, uzun vadeli ve büyüme oranı yüksek bir yatırım olarak tanım kullanabiliriz.

Private Equity fonlarının çıkışı

• stratejik ortağa satış,
• halka arz,
• finansal ortağa satış,
• şirket ortaklarına geri satış

olmak üzere dört şekildedir. Ayrıca private equity fonlarının halka arzı yalnızca nitelikli yatırımcılar ile sınırlandırılabilmektedir.

Yatırımın büyüklüğü ve yatırım yapılan şirketin gelişimi gibi kriterlere bağlı olarak yapılan finansal ortaklıkların özel sermaye ve girişim sermayesi olduğunu daha önce belirtmiştik. Özel sermaye ve girişim sermayesinin arasında çok büyük bir açıklık yaratacak kadar fark olduğunu söyleyemeyiz.

Özel sermaye yani diğer adıyla private equity, halka kapalı olarak yapılan ve hisselerin belirli bir grubun elinde bulunmasıdır. Bazı durumlarda girişim sermayesi yatırımları özel sermaye yatırımı olarak kabul edildiğinden iki kavramın aynı anlamda kullanıldığına rastlanılmaktadır.

Yatırımların büyüklüğü ve türü, şirkete ya da projeye göre farklılık göstermektedir. Özel sermaye fonları yatırımcılara bazı avantajlar sağlar, dolayısıyla yatırımcıların ihtiyaçlarını giderebilir.

Şirketler Private Equity ile Neler Elde Edebilir?

Private Equity fonlarından yatırım sağlamanın şirkete faydalarını

• kurumsallaşma,
• satın alma,
• birleşme,
• büyüme,
• araştırma ve geliştirme

şeklinde sıralayabiliriz.

Özel sermaye fonları, şirkete finansman kaynağı sağlamasının dışında şirkete katma değer yaratır. Ayrıca bunun dışında şirket ile ilgili uzun dönem kararlarında yol gösterici olabilir. Stratejik ortaklık kurulmasına olanak sağlayabilir. Halka açık olmayan şirketler özel sermaye fonlarına yatırım yaptığı takdirde dalgalanmalardan etkilenmeyeceği için uzun vadede alınacak kararlar konusunda şirket için fayda sağlayan bir yatırım olacaktır. Halka açılmak isteyen şirketler ise özel sermaye fonları ile büyüme ve gelişme olanağı bulabilir.

Özel sermaye fonlarının ülkelerdeki akışı

Özellikle gelişmekte olan ülkelerde özel sermaye yatırımlarında büyük bir artış ve ilerleme görülmektedir. Bunun nedenleri arasında yabancı yatırımcıların önündeki engellerin azaltılmasını ve bu ülkelerin büyük ölçüde hızla büyümesini sayabiliriz. Ülkemiz açısından ise genellikle kısa vadede getiri sağlayabilecek yatırım araçları tercih edilmektedir.

Özel sermaye fonları uzun süreli bir yatırım olduğu için ve ülkemizdeki kronik enflasyonu göz önünde bulundurursak kısa vadeli finansal araçlar daha uygun görülmektedir. Bu sebeple özel sermaye fonlarına yönelim yatırımcıların elde edecekleri getiri ile doğru orantılıdır.

Özel sermaye fonları yatırım süreci

• Proje arama
• Proje eleme
• Proje değerlendirme
• Görüşmelerin yapılması ve fiyatlandırma
• İşlem yapılandırılması
• Gerekli tetkiklerin yapılması
• Sonuçlandırma
• Denetim
• Çıkış

Özel Sermaye Fonlarının Dezavantajları

Bu fonlar, şirketleri birer ürün olarak görmekte ve fon sağladıkları yatırımcalara yüksek getiri sağlamak amacındadır. Bu nedenle, eski ortaklara satış, her ne kadar çıkış yöntemleri içinde yer alsa da, çok nadir gerçekleşen bir durumdur. Çünkü eğer payları kaldıysa bile, eski ortaklar için, geri alırken şirket değerinde bu denli büyük bir artışı karşılamak çok düşük bir olasılıktır. Bu artışı karşılayabilecek finansal yapıdaki ortakların şirketi satması gerekli olmaz.

Bir diğer önemli dezavantaj da, kağıt üzerinde olmasa bile, şirketin, bu fonlar tarafından tam anlamıyla vahşi kapitalizm kuralları ile yönetileceğidir. Çünkü şirket bir üründür ve en yüksek fiyata satılmalıdır. Örneğin;

• yüksek miktarda işten çıkarmalar
• kapatılan tesisler
• kapatılan departmanlar
• daha ucuz ülkelere kaydırılan yatırımlar
• şirketin kurumsal değerlerinde radikal değişiklikler

gibi, kurucuların hiç hoşlanmayacakları, idealleri ile örtüşmeyen stratejik kararların alınması olasıdır. Dolayısı ile satanların şirketten tümü ile vazgeçmiş olmaları gereklidir. Aksi taktirde bu satıştan çok büyük üzüntü duyabilirler ve hiç bir şey eskisi gibi olmaz.