Uygulama Hizmeti Sağlayıcılar- UHS

Son dönemde yazılım dünyasında yeni bir model gelişiyor. İngilizcesi ASP (Application Service Provider), yani Uygulama Hizmeti Sağlayıcı. Dilerseniz biz Türkçe kısaltmayı benimseyelim ve UHS diyelim.

UHS, Internet üzerinden uygulamaların kullandırılması için geçerli bir ifadedir, ama konuyu daha iyi anlamamız için klasik iş modelleri içindeki UHS'leri ele alalım. Bunlar, örneğin taksi, havayolu, oto kiralama, kargo, enerji, telekomünikasyon şirketleri vb'dir.

Örneğin neden bir jet almak yerine uçak bileti alıyoruz? Neden taksiye bineriz? Neden enerji santrali kurmayız da, elektrik aboneliği yaparız? Her halde ilk aklınıza gelen cevap, bu yatırımları yapmanın çok pahalı olmasıdır. Evet, haklısınız, ama dahası da var. Örneğin bir jetiniz olsa bu her halde bir Concorde olmazdı. Peki okyanus ötesi uçmak istediğinizde ne yapardınız. Küçük bir uçakla bu uçuşu gerçekleştirmek zor olacağınıza göre, onca harcadığınız paraya rağmen, yine de havayollarından biri ile uçardınız muhtemelen. Ya da, "evet Concorde alırdım" derseniz, o zaman da, örneğin İstanbuL'dan Bursa'ya gitmek için bir havayolunu kullanmanız gerekirdi. Kısaca, göze alacağınız ilk yatırımın yanında, yatırımınız değişken şartlara uyum göstermesi gereklidir.

Göze almanız gereken bir diğer maliyet de, işletme maliyetleri olacaktır. Örneğin pilotlar ve mürettebat, siz ofisteyken kahve içecekler, ama siz onlara ödeme yapacaktınız. Ne yazık ki, jetiniz her an elinizin altında da olmayabilirdi. Böyle bir durumda, boş bacak ile bir uçuş gerçekleşecek, ve jetinizin sizin bulunduğunuz şehre gelmesi için ayrıca bir bedel ödeyecektiniz. Bu örnek böylece devam eder. Biz konunun özüne bakarsak, bir yatırımı gerçekleştirmek için onu karşılaycak paranızın olması yeterli değildir, ayrıca bu yatırımın verimli olması da gereklidir. Her ay bir kaç kez havayolları ile uçsanız, harcayacağınız para özel pilotun maaşı etmez.

UHS Ne Yapar?

Internet UHS'lere dönersek artık bir tanım yapabiliriz. Buna göre UHS;

• Bir yazılım uygulamasına sahiptir
• Bu uygulamanın çalışması için gerekli alt yapı ve ekibe sahiptir
• Uygulamayı müşterilerine her hangi bir yerden sunabilir. Yani ya Internet tarayıcıları ya da küçük istemci uygulamaları ile söz konusu uygulama müşteriler tarafından kullanılır
• Uygulamayı kullanıma veya süreye göre ücretlendirir

Avantajları

• Düşük fiyat
• Genelde çok kısa kuruluş süresi
• Uzman personele ihtiyaç duyulmaması (örneğin Bilgi İşlem personeli)
• Alt yapı ihtiyacının yok denecek kadar az olması (örneğin web sunucu, veri tabanı sunucusu, güvenlik donanımı vs)
• Bant Genişliğinin daha düşük ücretlendirilmesi (örneğin kiralık hat kullanılmaması)
• Uygulamanın güncel sürümleri ile çalışma

UHS sistemi düşük fiyat arayışından, daha doğrusu gelişmiş yazılımların sahip olma fiyatları artıkça ulaşılabilirliklerinin azalmasından doğmuş ve büyük ölçüde bu ihtiyaca dayanarak gelişmiştir. Ama bunu destekleyen başka etkenler de var. Örneğin yazılımların artık daha karmaşık yapıda olmaları bunlardan biridir.

Yazılım geliştiriciler açısından bakıldığında UHS sistemi kaynak kodların korunması için daha iyi olanaklar sunmaktadır. Yani hem korsan yazılıma olan ihtiyacı azaltmakta, hem de bunu engellemektedir.

UHS ile çalışırken nelere dikkat etmeli?

Bu tür bir hizmeti alırken dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:

• Kullanım
  Internet tarayıcı yeterli olmalı ve uzmanlık gerektirmemeli
• Eğitim
  Kullanım için eğitim sağlanıyor mu?
• Güvenlik
  Kullanıcılar parola korumalı olarak çalışmalı ve uygulama sunucusu saldırılara karşı korunmalı
• Erişim Güvenliği
  Veri gönderme işlemleri ya kripto (SSL gibi) ile ya da VPN ile yapılmalı
• Uygulama sunucusunun durumu
  Başka web siteleri ile paylaşılan veya bağımsız sunucu olabilir. Tercihen bağımsız sunucu olmalı, ama tabii ki, bu daha pahalıdır
• Yedekleme
  Yedeklemeler nasıl yapılıyor. UHS mi yapacak, siz mi?
• Felaket Planı
  UHS'nin felakte planı nedir? Yani beklenmedik büyük bir felakette (örneğin yangın, deprem vb.) veriler nasıl kurtarılacak
• Verilerin sahipliği
  Verilerin gerçek sahibi kimdir, UHS mi siz mi? Yani aboneliği sona erdirdiğinizde uygulamadaki verileri nasıl elde edeceksiniz

SONUÇ

Modern dünyanın yeni bir iş modeli daha karşımızda. UHS sistemi Internet'te gelişen pek çok iş modelinin aksine çok daha problemsiz işlemektedir. Böylece artık gelişmiş yazılım ürünlerinden daha kolay faydalanma imkanı doğmaktadır.