Türkiye'de Zeytinyağı

Zeytinyağı Nasıl Elde Ediliyor?

Zeytinyağı, zeytin meyvesinin işlenmesiyle elde edilen doğal bir yağdır. Üretim süreci şu aşamalardan oluşur:

• Hasat: Zeytinler, genellikle elle veya mekanik sarsıcılarla hasat edilir.
• Yıkama ve Ayıklama: Hasat edilen zeytinler, toprak ve yapraklardan arındırılarak yıkanır.
• Ezme: Yıkanan zeytinler, değirmen taşları veya modern makinelerle ezilir.
• Malaksasyon: Ezilen zeytin hamuru, karıştırılarak zeytinyağının ayrışması sağlanır.
• Dekantasyon ve Filtrasyon: Zeytinyağı, santrifüj veya presleme yöntemi ile ayrıştırılır ve filtre edilerek temizlenir.
• Depolama: Elde edilen zeytinyağı, hava geçirmez kaplarda saklanarak olgunlaşması sağlanır.

Türkiye'de Zeytinliklerin Büyüklüğü

Türkiye, geniş zeytinlik alanlarına sahiptir. 2023 yılı itibarıyla Türkiye'de yaklaşık 850 bin hektar zeytinlik bulunmaktadır (TÜİK, 2023). Bu alanlar, ülkenin çeşitli bölgelerine yayılmış olup, farklı iklim ve toprak koşullarında zeytin üretimi yapılmaktadır.

Zeytin Nerede Yetişiyor?

Türkiye'de zeytin yetiştirilen başlıca bölgeler şunlardır:

• Ege Bölgesi: Türkiye'nin en büyük zeytin üretim alanıdır. Özellikle Aydın, Muğla, İzmir ve Balıkesir zeytin üretiminde öne çıkar.
• Marmara Bölgesi: Bursa, Çanakkale ve Tekirdağ, zeytin ve zeytinyağı üretiminde önemli yerlerdir.
• Akdeniz Bölgesi: Antalya, Mersin ve Hatay gibi iller, zeytin yetiştiriciliği yapılan diğer önemli bölgelerdir.
• Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Kilis ve Gaziantep, zeytin üretimi ile bilinir.

Zeytinyağı Türleri

Türkiye'de üretilen başlıca zeytinyağı türleri şunlardır:

• Natürel Sızma Zeytinyağı: En kaliteli ve doğal zeytinyağı türüdür. Asit oranı %0.8'in altındadır.
• Natürel Birinci Zeytinyağı: Asit oranı %0.8 ile %2 arasında olan zeytinyağıdır.
• Riviera Zeytinyağı: Rafine edilmiş zeytinyağı ile natürel zeytinyağının karışımından elde edilir. Asit oranı %1.5'in altındadır.
• Rafine Zeytinyağı: Kimyasal işlemlerle asit oranı düşürülmüş zeytinyağıdır. Asit oranı %0.3'ten düşüktür.

Türkiye'nin Zeytinyağı Üretim Hacmi

2023 yılında Türkiye'nin zeytinyağı üretimi yaklaşık 250 bin ton olarak gerçekleşmiştir (TÜİK, 2023). Üretim, iklim koşullarına ve zeytin ağaçlarının verimliliğine bağlı olarak yıllar arasında dalgalanma gösterebilir.

Türkiye'nin Zeytinyağı İhracatı

Türkiye, zeytinyağı ihracatında önemli bir konuma sahiptir. 2023 yılı itibarıyla Türkiye'nin zeytinyağı ihracatı yaklaşık 60 bin ton olarak gerçekleşmiştir (EİB, 2023). Başlıca ihracat yapılan ülkeler şunlardır:

• Markalı Zeytinyağı: ABD, Japonya, Güney Kore ve Avrupa ülkelerine ihraç edilmektedir.
• Dökme Zeytinyağı: İtalya, İspanya ve Tunus gibi ülkelere gönderilmektedir.

Türkiye'nin Dünya Zeytinyağı Üretimindeki Yeri

Türkiye, dünya zeytinyağı üretiminde önemli bir yere sahiptir. 2023 yılı verilerine göre, Türkiye, dünya zeytinyağı üretiminde 5. sırada yer almaktadır (IOC, 2023). Önde gelen diğer ülkeler ve üretim hacimleri ise şöyledir:

• İspanya: 1.2 milyon ton
• İtalya: 500 bin ton
• Yunanistan: 300 bin ton
• Tunus: 250 bin ton

Zeytinyağı İhracatı ile İlgili Mevzuat ve Kısıtlamalar

Türkiye'nin zeytinyağı ihracatı, çeşitli mevzuatlar ve kısıtlamalar çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. İhracat yapacak firmaların, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın belirlediği kalite standartlarına ve sağlık yönetmeliklerine uyması gerekmektedir. Ayrıca, dökme zeytinyağı ihracatında belirli kota ve vergilendirme uygulamaları bulunmaktadır.

Türkiye Zeytinyağını Ucuza mı Satıyor?

Türkiye, dünya zeytinyağı pazarında rekabet edebilmek için zaman zaman fiyatlarını düşük tutmak zorunda kalmaktadır. Ancak, Türk zeytinyağı kaliteli olmasına rağmen, markalı zeytinyağları genellikle daha yüksek fiyatlarla satılmaktadır. Dökme zeytinyağı ise genellikle daha düşük fiyatlarla ihraç edilmektedir.

Türkiye Zeytinyağı Üretimi Artıyor mu, Azalıyor mu?

Türkiye'de zeytinyağı üretimi, son yıllarda artış göstermektedir. Yeni zeytinlik alanlarının oluşturulması ve modern üretim tekniklerinin kullanılmasıyla birlikte, üretim kapasitesi her geçen yıl artmaktadır. 2023 yılında üretimde görülen artış, bu trendin devam ettiğini göstermektedir.