Türkiye'de Fındık

Türkiye, dünya fındık üretiminin büyük bir bölümünü karşılayan önemli bir ülkedir. Bu makalede, fındığın Türkiye'deki üretim süreci, bahçeleri, kullanım şekilleri, üretim hacmi, ihracatı, dünya pazarındaki yeri, mevzuatları ve fiyatlandırma politikaları detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Fındık Hakkında

Fındık, fındık ağaçlarında yetişen bir meyvedir ve özellikle Türkiye’nin Karadeniz bölgesinde yoğun olarak üretilir. Fındık üretimi genellikle aile işletmeleri tarafından yapılmaktadır.

Karadeniz fındık bölgesinde hasat zamanı yıllara göre az çok değişmekle beraber, sahil kolunda 1-10 Ağustos, orta kolda 10-20 Ağustos, yüksek kolda ise 20 Ağustos' tan sonra başlamaktadır. (Tarım Bakanlığı)

Kısa Tarihçe:

• Fındık, Türkiye'de uzun yıllardır üretilen geleneksel bir üründür. Tarihçesi, Osmanlı dönemine kadar uzanmaktadır ve o zamandan beri ülke ekonomisinin önemli bir parçası olmuştur.

Türkiye'de Fındık Bahçeleri

Türkiye'deki fındık bahçeleri genellikle küçük ve orta ölçekli aile işletmelerine aittir. Ortalama bir fındık bahçesi büyüklüğü 1 ila 5 hektar arasında değişmektedir. Türkiye genelinde yaklaşık 400,000 hektar alanda fındık üretimi yapılmaktadır.

Fındık Nerede Yetişiyor?

Türkiye'de fındık, başta Karadeniz bölgesi olmak üzere çeşitli illerde yetiştirilmektedir. İşte başlıca fındık üretim bölgeleri:

• Ordu: Türkiye'nin en büyük fındık üreticisi ilidir. Ordu’da yaklaşık 100,000 hektar alanda fındık üretimi yapılmaktadır.
• Giresun: Giresun fındığı, "Giresun kalite" olarak tescillenmiştir ve Giresun ilinde yaklaşık 80,000 hektar alanda fındık üretimi yapılır.
• Trabzon: 40,000 hektar alanda fındık üretilir.
• Sakarya, Düzce, Samsun: Diğer önemli fındık üreticisi illerdir.

Fındığın Kullanım Şekli

Fındık çeşitli şekillerde tüketilir ve işlenir:

• Kuruyemiş Olarak: Çiğ veya kavrulmuş olarak doğrudan tüketilir.
• Endüstriyel Kullanım: Nutella vb. sürme ürünlerde, çikolata ve diğer tatlılarda yaygın olarak kullanılır.
• Fındık Yağı: Fındık yağı, yemeklik yağ olarak ve kozmetik ürünlerinde kullanılır.
• Paketli Ürünler: Fındık, genellikle ambalajlı olarak satılır ve bu şekilde daha uzun süre dayanabilir.

Türkiye'nin Fındık Üretim Hacmi

Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık %70-75'ini karşılamaktadır. 2023 yılında Türkiye'de yaklaşık 800,000 ton fındık üretilmiştir. Fındık üretiminde lider olan Türkiye, dünya piyasalarına fındık ihraç eden en büyük ülke konumundadır.

Fındık Nerelere Satılıyor?

Türkiye'nin fındık ihracatı oldukça geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. İşte ihracat ile ilgili bazı önemli bilgiler:

• Ana Pazarlar: Almanya, İtalya, Fransa, Polonya, Çin ve ABD.
• İhracat Miktarı: 2023 yılında Türkiye'den yaklaşık 700,000 ton fındık ihraç edilmiştir.
• İhracat Geliri: 2023 yılında fındık ihracatından elde edilen gelir yaklaşık 2 milyar USD’dir.
• İç Tüketim: Türkiye'de iç tüketim için yıllık yaklaşık 100,000 ton fındık kullanılmaktadır.

Dünyada Fındık Üretimi

Türkiye, dünya fındık üretiminin %70-75'ini karşılayarak lider konumdadır. Türkiye’yi İtalya, Azerbaycan ve ABD takip etmektedir. Dünya genelinde fındık üretiminin önemli bir kısmı Türkiye tarafından sağlanmaktadır, bu da Türkiye’yi fındık sektöründe vazgeçilmez bir ülke yapmaktadır.

Fındık ile İlgili Mevzuat ve Kısıtlamalar

Türkiye’de fındık üretimi ve satışı çeşitli mevzuatlar ve düzenlemeler ile kontrol edilmektedir:

• Tarım İlaçları: Fındık üretiminde kullanılan tarım ilaçları sıkı denetim altındadır. Avrupa Birliği standartlarına uyum sağlamak amacıyla çeşitli kısıtlamalar uygulanmaktadır. Örneğin, bazı zararlı kimyasalların kullanımı tamamen yasaktır ve sadece belirli biyolojik mücadele yöntemlerine izin verilmektedir.
• Satış Kısıtlamaları: Fındık ihracatı ve iç piyasada satışı ile ilgili çeşitli düzenlemeler mevcuttur. Özellikle ihracatta belirli kalite standartlarına uyulması zorunludur. Bu standartlar arasında nem oranı, aflatoksin düzeyleri ve genel ürün kalitesi gibi kriterler bulunmaktadır.

Fındık Fiyatı

Fındık fiyatları, Türkiye’de sürekli tartışma konusudur. İşte fındık fiyatları ile ilgili bazı bilgiler:

• Fiyat Belirleme: Fındık fiyatları, arz-talep dengesine göre belirlenir. Türkiye’de Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) de fındık fiyatlarının belirlenmesinde önemli bir rol oynar. TMO, her yıl hasat dönemi öncesinde fındık alım fiyatını açıklar ve üreticilerden belirlenen bu fiyat üzerinden fındık alımı yapar. Bu, genellikle Eylül ayında gerçekleşir ve piyasa fiyatlarının stabilize olmasına yardımcı olur.
• USD Bazında Fiyat: Son 10 yılda fındık fiyatları, ortalama olarak 5-8 USD/kg arasında değişmiştir.
• Üretici Memnuniyeti: Üreticiler genellikle fiyatların düşük olmasından şikayetçidir ve maliyetlerin yüksek olması nedeniyle gelirlerinin yeterli olmadığını belirtirler. TMO'nun belirlediği alım fiyatları yaklaşı 3 USD/kg mertebesindedir.

Türkiye Fındık Üretimi Artıyor mu, Azalıyor mu?

Türkiye'deki fındık üretimi, iklim koşulları ve tarım politikalarına bağlı olarak yıllık dalgalanmalar göstermektedir. Son yıllarda, modern tarım tekniklerinin kullanımı ve hükümetin destekleme politikaları sayesinde fındık üretiminde genel bir artış eğilimi gözlenmektedir. Ancak, küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi faktörler, uzun vadede üretimi olumsuz etkileyebilir.