Türk İlaç Sektörü

Türk ilaç sektörü, Türkiye'nin sağlık alanında en önemli endüstrilerinden biridir. Gelişen Ar-Ge faaliyetleri, ilaç üretim kapasitesi ve ihracat potansiyeliyle Türk ilaç sektörü, hem yerel hem de küresel pazarda büyümeye devam etmektedir.

Türkiye'de İlaç Üretimi

Türkiye'de ilaç üretimi, hızla gelişen bir endüstridir. Ülkede 2022 yılı itibarıyla 600’den fazla ilaç üreticisi firma faaliyet göstermektedir (Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı).

Türkiye’nin yıllık ilaç üretim kapasitesi 11 milyar kutu düzeyindedir ve 2022 yılında ilaç sektörünün cirosu 75 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Türkiye’deki ilaç üretim tesisleri, İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde yoğunlaşmıştır. Özellikle İstanbul’daki organize sanayi bölgeleri, ilaç üretiminde başı çekmektedir. Toplamda 100'den fazla modern ilaç üretim tesisi bulunmakta olup, bunlar hem iç pazar hem de ihracat için üretim yapmaktadır.

Türkiye'nin İlaç Firmaları

Türkiye’de ilaç sektöründe faaliyet gösteren firmalar, hem yerli hem de çok uluslu şirketleri kapsamaktadır. 2022 yılı itibarıyla sektörde yaklaşık 35.000 kişi istihdam edilmektedir (Kaynak: İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası, İEİS).

Bu çalışanların %30'u satış ve pazarlama, %25'i üretim, %20'si Ar-Ge ve geri kalanı yönetim ve destek hizmetlerinde görev yapmaktadır.

Türkiye'nin en büyük ilaç firmaları arasında Abdi İbrahim, Deva Holding, Bilim İlaç ve İbrahim Etem - Menarini gibi firmalar öne çıkmaktadır. 2022 yılında Abdi İbrahim, Türkiye’nin en büyük ilaç üreticisi olarak 5,2 milyar TL ciro yapmıştır.

• Abdi İbrahim: Türkiye’nin lider ilaç üreticisi, 2022’de Türkiye’nin ilaç pazarının %7'sini elinde tutmuştur.
• Deva Holding: Hem ilaç hem de biyoteknoloji ürünlerinde faaliyet gösteren firma, 2022'de yaklaşık 3 milyar TL ciro elde etmiştir.
• Bilim İlaç: İlaç sektöründeki diğer önemli bir oyuncu olup, 2022 yılı cirosu 2,8 milyar TL seviyesindedir.

Türkiye'nin İlaçları

Türkiye'de üretilen ilaçlar, geniş bir yelpazede yer alır ve özellikle antibiyotikler, ağrı kesiciler, kanser tedavileri ve biyoteknolojik ürünler öne çıkmaktadır. Aşağıda bazı önemli ilaçlar ve kullanım alanları verilmiştir:

• Parol (ağrı kesici): Türkiye’nin en yaygın kullanılan ağrı kesicilerinden biridir.
• Majezik (anti-enflamatuar): Romatizmal hastalıklar ve iltihaplı durumlarda kullanılır.
• Biofenac (anti-enflamatuar): Ağrı ve iltihap tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
• Immunace (bağışıklık güçlendirici): Bağışıklık sistemi güçlendirmeye yönelik bir multivitamin ürünüdür.

Bu ilaçlar Türkiye'nin iç pazarında büyük bir yer tutmakta ve hastalıkların tedavisinde önemli rol oynamaktadır.

İlaç İthalatı

Türkiye, iç pazar ihtiyacını karşılamak için önemli miktarda ilaç ithal etmektedir. 2022 yılı itibarıyla Türkiye, 4,5 milyar dolar değerinde ilaç ithalatı gerçekleştirmiştir (Kaynak: TÜİK). İthal edilen ilaçların çoğu biyoteknolojik ürünler, kanser tedavileri ve nadir hastalıklar için kullanılan ilaçlardır.

Türkiye’nin en çok ilaç ithal ettiği ülkeler şunlardır:

1. Almanya: 2022’de yaklaşık 900 milyon dolarlık ilaç ithalatı gerçekleştirilmiştir.
2. ABD: Türkiye, ABD’den 750 milyon dolar değerinde ilaç ithal etmektedir.
3. Fransa: 600 milyon dolarlık ithalatla üçüncü sıradadır.
4. İsviçre: Özellikle biyoteknolojik ürünlerde öne çıkan İsviçre’den 500 milyon dolar ithalat yapılmıştır.

İlaç İhracatı

Türkiye’nin ilaç ihracatı, son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. 2022 yılı itibarıyla Türkiye'nin ilaç ihracatı 1,6 milyar dolar seviyesindedir (Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi, TİM). Türkiye, özellikle Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Avrupa’ya ilaç ihraç etmektedir.

İhracatın en yoğun olduğu ülkeler şunlardır:

1. Irak: Türkiye’den 300 milyon dolar değerinde ilaç ithal etmektedir.
2. Almanya: Türkiye’nin Avrupa’daki en büyük pazarlarından biri olup, 200 milyon dolar ithalat gerçekleştirmiştir.
3. Azerbaycan: 150 milyon dolar değerinde ilaç ithal edilmiştir.
4. İran: 100 milyon dolar seviyesinde ithalat yapmaktadır.

Türk İlaç Patentleri

Türkiye, uluslararası arenada rekabet edebilmek için ilaç alanında patentler almış durumdadır. Özellikle biyoteknolojik ürünler ve kanser tedavileri alanında yapılan Ar-Ge çalışmaları sonucunda Türkiye, 200’den fazla uluslararası ilaç patentine sahiptir (Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu, 2022).

Abdi İbrahim ve Deva Holding bu alanda en çok patenti olan yerli firmalardır.

Türkiye’nin en bilinen patentlerinden biri, bakteriyel enfeksiyonlara karşı geliştirilen antibiyotik formülasyonudur.

İlaç Alımı

Türkiye’de yılda yaklaşık 2,5 milyar kutu ilaç tüketilmektedir (Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu, SGK). İlaç tüketiminin %90’ı sosyal güvenlik sistemi tarafından karşılanmaktadır.

2022 yılında, SGK ilaç ödemelerine 52 milyar TL harcamıştır. Kalan %10’luk kısmı, yani yaklaşık 5 milyar TL, vatandaşlar tarafından doğrudan ödenmiştir.

Eczaneler ve Eczacılar

Türkiye’de toplamda 26.000 eczane faaliyet göstermektedir (Kaynak: Türk Eczacıları Birliği, 2022). Eczanelerin büyük çoğunluğu İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde yoğunlaşmıştır. İstanbul'da 6000’den fazla eczane bulunmaktadır.

Türkiye’de ayrıca 14 eczacılık fakültesi vardır ve her yıl 1500’den fazla eczacı mezun olmaktadır.

Türkiye genelinde toplamda 30.000’den fazla eczacı aktif olarak çalışmaktadır.

Sonuç

Türk ilaç sektörü, iç pazarın ihtiyacını karşılamanın ötesine geçerek uluslararası rekabette de yerini sağlamlaştırmıştır. Gelişen Ar-Ge faaliyetleri, artan ihracat ve büyüyen üretim kapasitesiyle Türkiye, ilaç endüstrisinde önemli bir oyuncu olmaya devam etmektedir.

Yerli firmaların uluslararası pazarlarda artan varlığı, patentlerle desteklenen Ar-Ge çalışmaları ve güçlü eczacılık altyapısı, sektörün gelecekteki büyümesinin teminatıdır.