Karmaşıklık Maliyettir

Getirisi olmayan karmaşıklık, karlı ürünlerin sırtında yük olarak kalır, şirketi zor durumda bırakabilir.

Karmaşıklık sisteme çok farklı unsur nedeniyle girebilir. Örneğin, aynı ürünün farklı boyutlarda hazırlanması (aynı ceketin 50, 52 ve 54 beden olarak hazırlanması gibi), aynı tasarımın farklı girdilerle üretilmesi (aynı modelin farklı kumaşlardan dikilmesi gibi), aynı üründen daha çok satmak üzere ürüne eklenen yenilikler (aynı otomobile eklenen farklı aksesuarlar gibi) farklı paketlerde sunum (sütün ½, 1 ve 2 litrelik paketlerde sunulması gibi), farklı renkler (cep telefonlarının farklı renklerde kapaklarla satılması gibi) unsurlarının hepsi karmaşıklığı artırır.

Elbette farklı müşteri kesitleri için ürünün değişik boyutlarında farklılıklar yapmak gerekir. Ancak, bu konuda her fikri uygulamak, her talebe cevap vermek, basit görünen bu unsurların kombinasyonu göz önüne alındığında zaman içinde aşırı karmaşıklığa neden olur. Bu nedenle yaz temizliği gibi dönem, dönem ürün portföyünün gözden geçirilmesi ve temizlik yapılması gerekir.

Çünkü her farklılık şirket sistemlerinin zorlanmasına yol açar. Örneğin, ürün farklılıkları konusunda satış elemanlarına verilen her eğitim, elemanların satışta kullanabilecekleri zamanı azaltır. Üretim tesislerinde farklı ürünleri üretmek için yapılacak değişiklikler, büyük yatırımlarla gerçekleştirilen tesislerin kısa bir süre de olsa durmasına, dolayısıyla zaman ve kaynak kaybına yol açar. Ürün çeşitliliği arttıkça, planlama ve kontrol için gereken zaman da artar.

Çeşitlilik ve karmaşıklık sadece kurum içinde değil, aynı zamanda tüm değer zincirinde de maliyetlerin artmasına yol açar. Örneğin, çeşitliliği artırmak için daha çok ar-ge harcaması yapılır. Ürün farklılıklarının algılanması için daha çok reklam ve promosyon giderine ihtiyaç duyulur. Ürün çeşitliliği arttıkça dağıtım kanallarındaki stok seviyeleri artar ve dağıtım kanalı yönetimi güçleşir. Her çeşitlilik maliyet muhasebesi departmanına bile yeni iş getirir.

Kısaca, karmaşıklık hem şirketin her departmanında, hem de tüm değer zinciri boyunca maliyetlerin artmasına yol açar. Bilgi yönetimi ve yönetim sistemleri bu maliyetlerin kontrol edilmesine yardımcı olsa da, karmaşıklık maliyeti artırır.

Bu nedenle, karmaşıklık kontrol edilmeli, edilemediği durumlarda ise mümkün olduğunca müşteriye yakın noktada hayata geçirilmelidir. Böylelikle, karmaşıklığın bütün sistem boyunca taşınması önlenmiş olur.

Kişiye özel tasarımların gündeme geldiği günümüzde, karmaşıklığı kontrol etmenin en etkin yolu sistemleri yalınlaştırmaktan, bilgiyi tüm değer zincirinde etkin olarak paylaşmaktan, ve çeşitli boyutlardaki seçimleri (lego parçaları gibi) sınırlamaktan geçiyor. Yalınlığı sağlamanın en önemli aşamalarından birisi de sistem tasarımı aşamasıdır. Tüm değer zincirinin farklılıkları yönetebilecek şekilde yapılması ve gerekli altyapı sistemlerinin kurulması bir başkası için karmaşıklık olacak uyarlamaları, standart hale getirerek rekabet avantajı sağlayabilir.

Özetle karmaşıklık maliyetlidir. Ancak, sistem tasarımı şirketler arasında önemli maliyet farklılıkları sağlayabilir. Bu nedenle, karmaşıklık iyi yönetilmesi gereken bir rekabet unsurudur. Şirket süreçlerine hız kazandırmak karmaşıklığın yönetimini kolaylaştırır. Karmaşıklığın yönetimi ile ilgili yapılan seçimler şirket stratejilerini önemli ölçüde etkiler.

Dr. Yılmaz ARGÜDEN

ARGE Danışmanlık A.Ş.
http://www.arge.com/

Dünya Gazetesi- 23. 07. 2004