Erişim Engelleme Nasıl Yapılıyor?

Türkiye’de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), bir web sitesine erişim engeli getirdiğinde bunu teknik olarak çeşitli yöntemlerle uygulayabilir.

İşte bu süreçte kullanılan bazı temel teknikler:

1. DNS Seviyesinde Engelleme

• Nasıl Çalışır: İnternet Servis Sağlayıcıları (ISS), kullanıcıların alan adlarını IP adreslerine çevirmesine yardımcı olan DNS sunucularını kontrol eder. BTK, erişimi engellemek istediği sitelerin alan adlarını DNS sunucularında engelleyebilir. Böylece kullanıcılar, bu alan adlarını tarayıcılarına yazdıklarında, DNS sunucuları onları doğru IP adresine yönlendirmez.

• Avantajları:

  • Uygulaması kolaydır.
  • Kullanıcılar için genellikle görünmezdir.

• Dezavantajları:

  • DNS ayarlarını değiştiren kullanıcılar (örneğin, Google DNS veya OpenDNS kullanarak) bu engellemeyi aşabilir.

2. IP Seviyesinde Engelleme

• Nasıl Çalışır: BTK, belirli bir IP adresine yapılan tüm trafiği engelleyebilir. Bu, ilgili IP adresindeki tüm web sitelerine erişimi keser.

• Avantajları:

  • Daha güçlü bir engelleme yöntemidir, DNS değiştirilse bile etkili olur.

• Dezavantajları:

  • Aynı IP adresini paylaşan diğer web siteleri de etkilenir.

3. URL Bazlı Engelleme

• Nasıl Çalışır: ISS’ler, kullanıcıların ziyaret ettiği URL’leri kontrol eder ve belirli anahtar kelimeler veya URL'lerle eşleşen istekleri engeller.

• Avantajları:

  • Daha hassas bir engelleme sağlar.

• Dezavantajları:

  • Şifrelenmiş bağlantılar (HTTPS) bu tür engellemeleri zorlaştırabilir çünkü URL'ler şifrelenir.

4. Paket İnceleme (Deep Packet Inspection)

• Nasıl Çalışır: ISS’ler, veri paketlerinin içeriğini inceleyerek belirli içeriklerin veya protokollerin engellenmesini sağlar.

• Avantajları:

  • Çok detaylı ve etkili bir yöntemdir.

• Dezavantajları:

  • Gizlilik endişelerini artırır.
  • Teknik olarak karmaşıktır ve yüksek maliyetlidir.

5. SSL Sertifikası Müdahalesi

• Nasıl Çalışır: Şifrelenmiş HTTPS trafiğine müdahale edilerek kullanıcıların güvenli sitelere erişimi engellenebilir. Bu, kullanıcının bağlantısı güvenli değilmiş gibi görünmesini sağlayarak siteye erişimi keser.

• Avantajları:

  • HTTPS trafiğine karşı etkilidir.

• Dezavantajları:

  • Güvenlik ve gizlilik ihlali oluşturur.

Uygulama Süreci

BTK tarafından alınan bir mahkeme kararı veya BTK'nın kendi inisiyatifi ile erişim engelleme kararı verildiğinde, bu karar internet servis sağlayıcılarına bildirilir. Servis sağlayıcılar da yukarıda bahsedilen yöntemlerden biri veya birkaçını kullanarak erişim engelini uygular.

Engellemeleri aşmak için bazı kullanıcılar VPN, proxy veya Tor gibi araçlar kullanabilir. Ancak, BTK ve ISS’ler bu tür araçları da engellemeye çalışabilirler.

Bu teknikler, yasal ve teknik çerçevede çeşitli faktörler dikkate alınarak uygulanır ve ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir.