İşimiz ve Robotlar -2

Aynı konu ile ilgili geçenlerde, ağırlıklı olarak beyaz yakalıların işlerinin robotlara doğru kayışı ile ilgili bir yazı yazmıştım.

Yeni okuduğum bazı yazılar, mavi yakalıların işlerini robotlara kaptırışı ile ilgili.

Servis sektörü hızla otomasyona gidiyor. Bunun en büyük örneklerinden biri aslında ATM'ler. 1980 li yıllarda (bu evre Türkiye'de yaşanmadan geçti), ABD'de tüm ATM' lerde insanlar istihdam edilirdi. 1990’larda nerdeyse dünyadaki tüm ATM’ler makineleşti robotlaştı.

Hızlı servis veren (fast food) restoranlar dünyanın en düşük ücretleri ödeyen, aynı zamanda da en büyük insan sayılarını istihdam eden kuruluşlar ama acaba bu daha ne kadar devam edebilecek?

Momentum Machines Inc. gurme kalitesinde hamburger yapan tam otomatik robotlar geliştirmeye başlamış. Fast food restoran çalışanı daha önce hazırlanmış olan hamburgeri ocağa atarken bu robot, taze kıymadan hamburgeri istenen şekilde hazırlıyor, ızgaraya koyuyor, en
iyi şekilde pişmesini sağlıyor, hamburgeri ekmeğin içerisinde yerleştirirken sipariş aşamasında istenen domates, soğan vs. yi de yerleştirerek servis ediyor. Üstüne üstlük saatte 360 hamburger hazırlayabiliyor.

Yapılan hesaplara göre bu robot bir yıldan kısa bir süre içerisinde kendisini geri ödüyor, mutfakta kullanılan yeri minimize ettiği için satış alanlarının genişlemesine de destek vererek restorana katkısını yükseltiyor.

Japon sushi zinciri Kura başarılı bir şekilde fast food sektöründe robot kullanımına öncülük ederek 262 restoranının tamamında robot kullanımına başlamıştır. Bu sektörde ürünün tazeliği en önemli kriterlerden biri olduğu için bunun takibini yapan otomasyon sistemiz süresi dolan ürünü servis alanından hızla kaldırabilmektedir. Masalarındaki ekranlardan siparişlerini veren müşterilere siparişleri otomatik taşıyıcılarla gelmekte, yemeğini bitiren müşteriler tepsiyi masa yanındaki girintiye koymakta, bütün bulaşıklar robotlar tarafından toplanıp yıkandıktan sonra tekrar mutfağa yönlendirilmektedir.

Artık her restoranda ekip bulundurmak zorunda kalmayan şirket yönetimi de merkezileştirerek çalışan yönetici sayısından oldukça tasarruf etmeye başlamıştır.

Tüm bunların sonucu sushi fiyatın 100 yene (yaklaşık 2.5 TL) ye indirebilen şirket rakipleri üzerinde büyük bir baskı sağlamıştır.

Bu örnekleri çoğaltmak mümkün ancak unutulmaması gereken en önemli şey, Momentum Machines yöneticilerinden Martin Ford’un söyledikleri:

“Yaptığımız araçların amacı çalışanların verimliliğini artırmak değil. Onlardan tamamen kurtulmak.”